Lenfoma (lenf kanseri) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Lenfoma, (lenf kanseri) bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenf sisteminde gelişen 70’den fazla kanser türünün genel adıdır. Beyaz kan hücrelerinin (lenfosit) mutasyon geçirmesi ile gelişir. Tümörler özellikle kemik iliğine, timüs bezine, bademciklere, lenf bezlerine ve dalağa yerleşir. Başlıca belirtileri ateş, ani kilo kaybı, gece terlemeleri, kalıcı yorgunluk ve kuru öksürüktür. Tedavi yöntemleri arasında kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi vardır. Lenfomanın kesin nedeni bilinmese de zayıflamış bağışıklık sistemi veya hepatit C gibi enfeksiyonlar hastalığa yakalanma riski yükseltir. Hastalığın türü, yayılma hızı ve evresi hastanın yaşam süresinde belirleyici faktörlerdir.

Lenfoma nedir?

Yaklaşık, 70’den fazla lenfoma türü vardır ve bu türlerden herhangi biri lenfatik sistemin bir bölümünde gelişmeye başlayabilir. Vücuttaki tüm organları etkileyebilse de en sık kemik iliği, timüs bezi, bademcikler, lenf bezleri ve dalakta görülür.

Lenfosit (LYM) nedir? Neye yarar? Düşüklüğü ve yüksekliği neden olur?

Lenfoma evreleri

Dört evrede sınıflandırılan lenfomanın durumu kanserin geliştiği bölgeye ve yayılma hızına göre saptanır.

• 1. Evre: Kanser, bir lenf nodunda veya organdadır.
• 2. Evre: Kanser özellikle karın bölgesinde birbirine yakın iki lenf nodunda ya da bir organda ve ona yakın lenf nodlarındadır.
• 3. Evre: Bu noktada, kanser vücudun her iki tarafında ve birçok lenf düğümlerinde ya da lenf nodu dışındaki bir bölgede veya organda bulunur.
• 4. Evre: Kanser bir organda olabilir ve yakın lenf düğümlerinin ötesine yayılabilir.

Örneğin NHL ilerledikçe karaciğer, kemik iliği ve akciğerlerde yayılmaya başlar. En ileri aşamasıdır ancak türüne göre tedavilerden başarılı sonuçlar alınabilir.

Hastalar ayrıca lenfoma belirtilerine göre A ve B kategorilerine ayrılır:

• A kategorisi: Hastalarda ateş, aşırı terleme ve kilo kaybı gözlenmez.
• B kategorisi: Hastalarda yukarıdaki belirtiler görülür. Bu hastalara daha agresif tedavi uygulanır.

Lenfoma neden olur?

Lenfoma’nın hücre büyümesini kontrol eden genler artık düzgün çalışmadığında gerçekleşebileceği saptansa da buna neyin sebep olduğu kesin bilinmemektedir.

Lenfoma risk faktörleri:

• Bağışıklık sisteminin bastırılması: Organ veya kemik iliği nakli, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlarla tedavi ve otoimmün hastalıkların varlığı belirli lenfoma tipleri için risk oluşturabilir.
• Bazı enfeksiyonlara maruz kalmak: Hepatit C, HIV, AIDS, HTLV-1, Epstein-Barr virüslerinden kaynaklanan enfeksiyonlar bunların bazılarıdır.
• Otoimmün hastası olmak: Romatoid artrit ve çölyak hastalığı gibi belirli otoimmün hastalığı olan kişilerde lenfoma riski artmıştır.
• Kimyasal ve radyasyona maruz kalmak: Özellikle tarım ve boya sektöründe çalışanların bu hastalığa yakalanma riskinin yüksek olduğu belirlenmiştir.
• Obezite: Genelde yüksek kilo tüm kanser türleri için bir risk oluşturmaktadır.

Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

Lenfoma belirtileri

• Ateş, Gece terlemeleri
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Kalıcı yorgunluk,
• Kaşıntı ve kaşıntılı döküntü
• Öksürük, Nefes darlığı
• Kemik ağrısı

Kemik ağrısı neden olur? Nasıl geçer? En etkili tedaviler

• Büyümüş dalak
• Boyun, koltuk altı, üst göğüs, mide ve kasıkta elle dokunulduğunda büyüyen bir kitle bu kitle ağrı yapmaz ama cilt altından basınç yaparak kendini hissettirebilir
• Cilt kıvrımlarında döküntü
• Karın ağrısı ve ishal ya da kabızlık gibi sindirim sorunları

Lenf sistemi hastalıkları nelerdir? Belirtileri ve tedavileri

Lenfoma (Lenf kanseri) çeşitleri

Lenfomaların çoğu, iki ana beyaz kan hücresi olan B ve T hücrelerinden kaynaklanır ve iki ana grupta toplanır:

• Hodgkin lenfoma (HL)
• Hodgkin dışı lenfoma (HDL)

Hodgkin lenfoma (HL) nedir?

Hodgkin lenfoma (Hodgkin hastalığı) kaynağını kemik iliğinde bulunan B-lenfostinden alan Reed Sternberg adlı büyük ve anormal tümör hücrelerin varlığı ile ayırt edilir ve nadir görülür. Erken teşhis ve tedaviyle lenfomanın en tehlikesiz olanıdır. Vücudun her yerinde gelişse de çoğunlukla üst kısımdaki lenf nodlarında başlar.

Erken teşhis lenfoma tedavisinde başarıyı önemli oranda arttırıyor

En yaygın bölgeler; göğüs, boyun ve koltuk altlarıdır. Sıklıkla lenf nodlarından lenf nodlarına yayılır. Nadiren de olsa özellikle hastalığın son evresinde akciğerler ve-veya kemik iliği gibi vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Genelde 20-34 yaş arasındaki genç erişkinlerde görülür. Ama çocuk ve yetişkinlerde de görülebilir. İki ana alt tipi vardır:

• Klasik Hodgkin lenfoma (daha yaygındır)
• Nodüler lenfosit-baskın hodgkin lenfoma (nadir görülür)

Hodgkin dışı lenfoma (HDL)

Lenfomanın en sık görülenidir. Tanımlanan lenfoma tiplerinin çoğu bu grup altında toplandığından direkt lenfoma olarak da ifade edilebilir. Genellikle lenf nodlarında veya dokularında başlar ancak bazen cildi de etkileyebilir. Her yaşta ortaya çıkabilir ama genellikle yaşlı yetişkinlerde gelişmeye eğilimlidir. İki ana gruba ayrılır:

• B hücreli lenfoma (çok daha yaygındır)
• T hücreli lenfoma (vakaların yaklaşık % 80’ini oluşturur ve daha tehlikelidir)

HDL türleri, ne kadar hızlı büyüdüklerine ve yayıldıklarına göre de gruplanabilirler:

• Yavaş ilerleyen (indolen) lenfomalar: Hücreler yavaşça büyüyerek yayılırlar. En sık görülen türü foliküler lenfoma ve kronik lenfositik lenfomadır.
• Agresif lenfomalar: Hücreler hızla büyüyerek yayılır ve genellikle hemen tedavi edilmesi gerekir. En sık görülen türü diffüz büyük B hücreli lenfomadır.

Hematoloji nedir? Hematolog hangi hastalıklara bakar?

Lenfoma tanısı

Fizik muayene

Kişi boyun, koltukaltı ya da kasıklarında tespit ettiği nodüllerin varlığı ve-veya hastalıkla bağlantılı şikayetlerle doktora gittiğinde önce elle muayene yapılır. Şayet lenfomadan şüphelenilirse tanıyı doğrulamak için başka testler yapılır.

Lenf bezi şişmesi neden olur? Nasıl geçer? Belirtileri ve tedavisi

Doku biyopsi

Biyopsi kanser şüphesi olan bölgeden doku örneği alma işlemidir ve 70’den fazla farklı lenfoma türü olduğundan pataloji incelemesinde doğru tanı koymak çok önemlidir. Bunun için iki farklı yöntem kullanılır:

• Çekirdek iğne biyopsisi: Lokal anestezi yapıldıktan sonra içi boş bir iğne lenf noduna veya tümöre sokularak az bir miktar doku ya da sıvı çekilir. Bu yöntem bazen tanı için yeterli örnek almak için yeterli gelmeyebilir.
• Cerrahi (açık) biyopsi: Duruma göre lokal ya da genel anestezi uygulanır. Şüphelenilen bölgeye kesik atılarak lenf nodunun bir bölümü ya da hastalıklı doku çıkartılır.

Her iki yöntemle çıkarılan doku örnekleri pataloglar tarafından mikroskop altında incelenir.

Kemik iliği biyopsisi ve aspirasyonu

Lenfoma hücrelerinin araştırılması amacıyla yapılır. Genellikle lokal anestezi ile uyuşturulan kalça kemiğinden iğneyle alınır. Bazen bu işlem esnasında ağrı hissedilebilir. Alınan örnek laboratuarda analiz edilerek lenfomanın boyutu belirlenebilir.

Kan testleri

Alınan kan örneği incelenerek farklı kan (alyuvar, akyuvar ve trombosit) hücrelerinin sayısı ve görünümü değerlendirerek lenfomanın boyutunu belirlemeye yardımcı olabilir.

Görüntüleme testleri

Lenfomanın nereye yerleştiği ve ne kadar yayıldığının araştırılması için PET (pozitron emisyon tomografisi), BT (bilgsayarlı tomogrofi) ve MRG (manyetik rezonans görüntüleme) çekilebilir.

Hemogram nedir? Tam kan sayımı testi değerleri ne olmalı?

Genetik testler

Lenfoma olduğu belirlenen hücrelerin genetik yapılarıyla ilgili de analizler yapılarak, alt tipinin doğru bir şekilde tanımlanması sağlanır. Bu sonuç, lenfoma tedavisinin başarısı açısından son derece önemlidir.

Lenfoma tedavisi

Lenf kanseri tedavisi nasıl yapılır?

Tedavi seçenekleri lenfomanın türü, büyüyüp yayılma hızı ve evresine göre farklılaşabilir. Ayrıca hastanın genel sağlık durumu ve yaşı da uygulanacak tedavilerde belirleyici faktörlerdir. Genelde uygulanan tedavi yöntemleri şunlardır:

Aktif gözleme

Kemoterapi

Bu yöntemde kanserli hücreleri öldürmek için genellikle hastaya toplardamardan damlatma yoluyla kimyasal içerikli ilaçlar verilir. Kemoterapinin nasıl uygulanacağı hastalığın seyrine göre değişir ve farklı ilaç kombinasyonları kullanılır. Tedavi esnasında sağlıklı hücreler de zarar görebildiğinden mide-bağırsak rahatsızlıkları, saç-kıl vb. dökülmeleri, iştah ve kilo kaybı, halsizlik gibi yan etkiler yaşanabilir.

Kemoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır, yan etkileri nelerdir?

Radyoterapi (ışın tedavisi)

Bu yöntemle de kanserli hücreler öldürülür ancak sınırlı ya da geniş bir bölgeye uygulanır. Bazen hastalığın seyrine göre kemoterapi ile birlikte destek amaçlı kullanılabilir. Bazen de tedavi amacını taşımadan sadece büyüyen lenflerin yarattığı baskıyı ortadan kaldırıp hastayı rahatlatmak için Radyoterapi kullanılabilir.

Yan etkileri saç-kıl dökülmesi, iştahsızlık, yorgunluk, bulantı, ağız kuruluğu, öksürük, boğazda tahriş ve deri döküntüleridir. Bu etkiler vücudun hangi bölümünün tedavi edildiğine göre değişebilir.

İmmünoterapi

Akıllı ilaçlarla tedavi

Hedefe yönelik ilaçlar olarak da adlandırılan bu ilaçlar kemoterapi ile birlikte kullanılabildiği gibi sadece tek başına da kullanılabilir. Damar yoluyla verilebildiği gibi ağız yoluyla da alınabilir. Bu ilaçlardaki küçük moleküller doğrudan hücrenin içine girerek tümörleşme mekanizmalarını engeller ve sağlıklı hücreleri minimal düzeyde etkiler. Yan etkileri hafif ve kontrol altına alınabilecek düzeydedir.

Radyoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır? Yan etkileri

Kemik iliği (kök hücre) nakli

Genellikle kemik iliğinin hasar gördüğü ve artık sağlıklı kan hücresi üretemediği koşulları tedavi etmek için kullanılır. Ayrıca yoğun kanser tedavisi sonucu hasar gören veya tahrip olan kan hücrelerini değiştirmek için de gerçekleştirilebilir. Bu nakil işlemi iki şekilde yapılır:

• Allojenik nakil: Bir başkasının kök hücresi kullanılarak yapılan nakil işlemidir. Genelde aynı veya benzer doku tipine sahip yakın bir aile üyesi tarafından aktarılır.
• Otolog nakil: Kişinin vücudunun sağlıklı bölgesinden alınan kök hücre hasarlı hücrelerin çıkarıldığı yere nakledilir.

Kemik iliği nakline kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapi ile yapılan tedavilerden sonra alınan sonuca göre gerektiğinde başvurulur.

Cerrahi müdahale

Sadece deri (kutanöz) lenfomalarında kanserli bölgeyle etrafındaki bir miktar sağlıklı dokunun çıkarılması için cerrahi müdahale uygulanabilir.

Lenfoma tedavisi ne kadar sürer?

Lenfoma komplikasyonları

Zayıf bağışıklık sistemi

Lenfomanın sık görülen bir komplikasyonudur ve tedavi sürecinde daha ciddi olabilir. Genellikle tedaviden aylar hatta yıllar sonra iyileşebilir. Bu süreçte enfeksiyon geliştirme olasılığı yüksektir. Bazı durumlarda olası enfeksiyonları önlemek için doktor antibiyotik reçete edebilir.

İmmünoterapi nedir, nasıl uygulanır? Kanser tedavisindeki faydaları

Kısırlık

Lenfoma tedavisinde uygulanan kemoterapi ve radyoterapi kısırlığa neden olabilir. Geçici bir durumdur ancak bazen kalıcı olabilir. Bu risk karşısında erkeklerin sperm örnekleri ve kadınların da yumurtaları tedaviden önce saklanabilir.

İkinci bir kanser riski

Lenfoma tedavisi esnasında ya da sonrasında başka bir kanser riski söz konusu olabilir. Özellikle kemoterapi ve radyoterapi sağlıklı hücrelere de zarar verdiğinden etkilenen hücreler tedaviden yıllar sonra kansere dönüşebilir. Sigara içmeyerek, dengeli beslenerek, düzenli egzersiz yaparak ve şişmanlamayarak ikinci bir kanser riski azaltılabilir.

Diğer olası sağlık sorunları:

• Kalp hastalığı
• Akciğer hastalığı-nefes darlığı
• Böbrek hastalığı
• Tiroid hastalığı
• Diyabet
• Katarakt
• Depresyon

Lenfomada yaşam süresi ne kadardır?

Lenfoma hastalarına öneriler

• Tedavi sürecinize bağlı olarak hangi aktivitelerin sizi yorgun ya da enerjik hissettirdiğini takip etmenize yardımcı olacak günlük tutun. Böylece işlerinizi organize edebilirsiniz.
• Aile ve yakın çevrenizin desteğini reddetmeyin.
• Kendinizi enerjik hissettiğinizde sevdiğiniz ve size kendinizi iyi hissettirecek faaliyetlere yer verin. Yüksek moral bu hastalığın tedavi sürecinde son derece önemlidir.
• Yaşam alanınızı düzenleyin. En çok ihtiyaç duyduğunuz eşyaları kolayca erişebileceğiniz yerlere koyun.
• Yorgunluğunuz hastalığınız dışında ayrıca depresyon, anemi ve tiroid hormonu seviyelerinizden kaynaklanabilir. Doktorunuz bunlarla ilgili ek ilaçlar reçete edebilir.
• Sağlıklı beslenin. Enerjinizi düşürecek gıdalardan kaçının. Örneğin çok fazla kafein yorgunluğunuzu tetikleyebilir. Ayrıca bol bol su içmeyi ihmal etmeyin.
• Nefes alma yöntemleri, yoga gibi stres giderici teknikleri öğrenip uygulayın
• Doktorunuzun önereceği basit ve rahatlatıcı egzersizler yapın.
• Uyku düzeninize dikkat edin ve yatakta çok fazla zaman geçirmeyin. Uyumakta güçlük çekiyorsanız doktorunuz size uygun çözüm önerilerinde bulunacaktır. Gün içinde kısa uykular da enerjinizi tazelemenize yardımcı olacaktır. Bknz:>>> Lymphoma

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör