Lenf sistemi hastalıkları nelerdir? Belirtileri ve tedavileri

18 Şubat 2020 | 29 Haziran 2021 | Kategori: Kan Hastalıkları, Kulak Burun Boğaz Print

24 Paylaşım

Lenf sistemi; lenf sıvısı, lenf damarları, lenf bezleri ve lenf hücrelerinden oluşan doku ve organlardan oluşan bir ağıdır. Bu ağ, vücudun toksinlerden, atıklardan ve diğer istenmeyen materyallerden kurtulmasına yardımcı olur. Bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve bağışıklık için hayati öneme sahiptir. Lenf sisteminin en önemli görevi enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücrelerini içeren bir sıvı olan lenf sıvısını tüm vücuda taşımaktır. Bu sistemin herhangi bir parçasını etkileyen bir hastalık, bütün sistemin çalışmasını sekteye uğratır. Lenfoma, Castleman hastalığı, lenf bezi iltihabı ve lenfödem en önemli lenf sistemi hastalıklarıdır. Yazımızda bu hastalıklar, belirtileri ve tedavileri hakkında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

İçindekiler

Lenfoma (Lenf kanseri)

Lenfoma (lenf kanseri), lenfosit adı verilen, bağışıklık sisteminin enfeksiyonla mücadele etmesine yardımcı olan beyaz kan hücrelerinde başlayan kanserlerdir. Hastalık lenf sistemi ve organları etkiler. 2 ana türü vardır:

Hodgkin olmayan (Non-Hodgkin) lenfoma: En yaygın görülen lenfoma tipidir. Lenfoma vakalarının %95’ini oluşturur. (1) Çoğunlukla lenf bezlerindeki B ve T lenfositlerinde veya dokularda gelişir. Büyüyen tümör her lenf bezini etkilemeyebilir.
Hodgkin lenfoma: Bağışıklık sistemini etkileyen bir kanserdir. Anormal derecede büyük B lenfositleri olan Reed-Sternberg hücrelerinin varlığıyla teşhis edilir. Hodgkin lenfoma hastalarında, kanser genellikle bir lenf nodundan bitişik olana geçer. (2)

Lenfoma (lenf kanseri) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Her iki lenfoma türü farklı davranır, yayılır ve tedaviye farklı yanıt verir. Bu nedenle doğru teşhis çok önemlidir.

Lenfoma belirtileri

Boyundaki, koltuk altındaki veya kasıktaki lenf bezlerinde ağrısız şişlik
Enfeksiyon olmadan devam eden ateş
Gece terlemesi,
Ateş ve titreme

Halsizlik neden olur? Hangi hastalıkların belirtisidir? Halsizliğe ne iyi gelir?

Açıklanamayan kilo kaybı
İştahsızlık
Olağandışı cilt kaşıntısı
Geçmeyen yorgunluk veya halsizlik
Alkol aldıktan sonra lenf bezlerinde ağrı

Lenf sistemi hastalıkları pek çok organı etkileyebilir

Bu belirtiler Hodgkin lenfoma ve Hodgkin olmayan (Non-Hodgkin) lenfomanın ortak belirtileridir. Non-Hodgkin lenfomanın bazı ek belirtileri şunlardır:

Eğer şişmiş lenf bezleri organlara veya kemiklere baskı yaparsa ağrı, halsizlik veya felç oluşabilir.

Lenfoma belirtileri aslında uzun süren bir soğuk algınlığı ya da grip gibidir. Bazı insanlar herhangi bir semptom yaşamazlar. Bazen de sadece lenf bezlerinde şişlik görülür.

Lenfosit (LYM) nedir? Neye yarar? Düşüklüğü ve yüksekliği neden olur?

Lenfoma tedavisi

Tedavi lenfomanın tipine ve aşamasına göre belirlenir. Tedavide tercih edilen yöntemler şunlardır: (3)

Aktif gözetim: Yavaş ilerleyen lenfoma türlerinde doktor bazen belirtiler gündelik hayatı aksatacak düzeye gelene kadar beklemek ve periyodik testlerle hastayı gözlem altında tutmak isteyebilir.
Biyolojik tedavi: Bu tedavide bağışıklık sistemi, kansere saldırması için ilaçlarla uyarılır.
Antikor tedavisi: Kanserin toksinlerine yanıt veren sentetik antikorlar kan dolaşımına sokulur.
Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için uygulanan ilaç tedavisidir. İlaç çoğunlukla damardan uygulanır ama bazen hap olarak da alınabilir.

Kemoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır, yan etkileri nelerdir?

Radyasyon tedavisi: Bu tedavide, kanser hücrelerini öldürmek için konsantre dozlarda radyasyon kullanılır.
Radyoimmünoterapi: Bu tedavide onları güçlendirmek için doğrudan kanserli B ve T hücrelerine yüksek güçlü radyoaktif dozlar verilir.
Kemik iliği (kök hücre) nakli: Önce kemik iliğini bastırmak için yüksek dozlarda kemoterapi ve radyasyon verilir. Daha sonra hastanın kendisinden veya bir donörden alınan sağlıklı kemik iliği kök hücreleri, kan dolaşımına aktarılır.
Cerrahi: Eğer lenfoma yayıldıysa dalağı veya diğer organları çıkarmak gerekebilir.

Lenf bezi şişmesi neden olur? Nasıl geçer? Belirtileri ve tedavisi

Castleman hastalığı

Lenf bezlerinde ve ilgili dokularda görülen nadir bir hastalıktır. Kanser değildir ancak lenf hücrelerinin aşırı büyümesi nedeniyle lenfomayla birçok yönden benzerlik gösterir. Hastalık lenfoma gibi davranır ve hastaların çoğu ileride lenfoma geliştirir. Tedavisinde de kemoterapi ya da radyasyon tedavisi kullanıldığı için bazı kaynaklarda kanser türlerine dahil edilmektedir. (4)

Castleman hastalığı, vücudun ne kadarını etkilediğine göre 2 ana tipe ayrılabilir:

Lokalize (tek merkezli) Castleman hastalığı: Çoğunlukla göğüs veya karındaki sadece tek bir lenf bezi grubunun büyümesine neden olan, daha yaygın görülen türdür.
Çok merkezli Castleman hastalığı: Birden fazla lenf bezi grubunu, ayrıca lenf dokusu içeren organları etkileyebilir. Bu form bazen HIV (AIDS’e neden olan virüs) enfeksiyonu olan kişilerde görülebilir.

Castleman hastalığı belirtileri

Tek merkezli Castleman hastalığı belirtileri

Karın bölgesinde veya göğüste basınç hissi
Koltuk altı, boyun veya kasıkta yumru (lenf bezi şişliği)
Nedeni bilinemeyen kilo kaybı

Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

Tek merkezli Castleman hastalığında çoğu insan belirti yaşamaz, hastalık başka bir hastalık muayenesi sırasında tesadüfen teşhis edilir.

Çok merkezli Castleman hastalığı belirtileri

Ateş
İstenmeyen kilo kaybı
İştahsızlık
Aşırı yorgunluk
Gece terlemeleri
Boyun, koltuk altı, köprücük kemiği ve kasıkta anormal derecede büyük lenf düğümleri
Mide bulantısı
Karaciğer ve dalakta genişleme
Kansızlık (anemi)

Radyoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır? Yan etkileri

Castleman hastalığı tedavisi

Hastalığın tedavisi, türüne göre belirlenir. (5)

Tek merkezli Castleman hastalığı tedavisi

Genelde ameliyat ile tedavi tercih edilir. Etkilenen lenf düğümleri alınıp temizlenir. Ancak bazen tümörü küçültmek ya da yok etmek için hastaya bazen ameliyat öncesi radyoterapi ya da immünoterapi uygulanabilir.

Çok merkezli Castleman hastalığı tedavisi

Burada tedavi biraz daha zordur. Birden fazla lenf bezi etkilendiği için tedavide cerrahi ya da radyasyon tedavisi tercih edilmez. Lenf bezlerindeki şişliği azaltmak için kortikosteroid tedavisi, kemoterapi ve immünoterapi birlikte uygulanır.

İmmünoterapi nedir, nasıl uygulanır? Kanser tedavisindeki faydaları

Lenf bezi iltihabı (Lenfadenit)

Lenf bezleri vücudun bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır. Lenf sıvısını filtreleyerek, içerdiği bakteri, virüs ya da diğer hastalıklı dokuların vücuda girmesini engeller. (6)

Herhangi bir hastalık durumunda bazen lenf bezleri iltihaplanıp şişebilir. İçleri irinle dolar ve ağrılı bir durumdur. Buna lenfadenit denir. 2 türü vardır:

Lokalize lenfadenit: Bu türde enfeksiyon sadece yakındaki lenf bezlerini etkiler (Bademcik iltihabı vb.).
Genelleşmiş lenfadenit: Hastalık kan dolaşımına yayılır ve tüm vücudu etkiler (sepsis, üst solunum yolu enfeksiyonu vb.).

Lenf bezi iltihabı belirtileri

Boyunda, koltuk altında ya da kasıklardaki lenf bezlerinde şişlik ve ağrı
Üst solunum yolu semptomları (ateş, burun akıntısı, boğaz ağrısı vb.)
Lenf sistemi tıkanıklığı belirtisi olarak uzuvlarda şişme
Gece terlemeleri
Bir tümör belirtisi olarak lenf bezlerinde sertlik ve büyüme

İltihap neden olur? Belirtileri, tedavisi ve kurutan diyetler

Lenf bezi iltihabı tedavisi

Tedavi, iltihabın nedenine bağlıdır. Bazen tedaviye ihtiyaç olmayabilir. Ancak ihtiyaç durumunda uygulanan yöntemler şöyledir:

Evde tedavi: Sıcak kompres ve ibuprofen içeren ilaçlar şişliğin, ağrının ve iltihabın azalmasına yardımcı olabilir.
Antibiyotik: Eğer şişliğin nedeni bakteriyel ise antibiyotik kullanılabilir.
Apse boşaltma: Lenf bezinin kendisi enfekte olduğunda apse oluşabilir. Bu apse yapılan küçük bir kesiyle boşaltılır.
Kanser tedavisi: Eğer şişmenin nedeni kanserli bir tümörse ameliyat, kemoterapi ya da radyoterapi gibi kanser tedavileri tercih edilir.

Boğaz ağrısı neden olur, ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

Lenfödem

Lenfödem, genellikle kolların veya bacakların birinde meydana gelen uzun süreli aşırı şişlik durumudur. Bazen her iki kol veya her iki bacakta da görülebilir. Lenf sistemindeki bir hasardan ya da tıkanıklıktan kaynaklanır. Tıkanıklık lenf sıvısının akışını önler ve sıvı lenf bezlerinde birikerek aşırı şişmeye neden olur. İki temel lenfödem türü vardır:

Primer (konjenital) lenfödem: Nadir bir türdür. Doğumda veya ergenlikten kısa bir süre sonra görülür.
İkincil lenfödem: Lenf sistemi herhangi bir enfeksiyon, yaralanma veya kanser nedeniyle hasar gördüyse, ikinicil lenfödem görülebilir. Yaygın olarak kanser tedavisinde uygulanan radyasyon ya da lenf bezlerinin çıkarıldığı cerrahi müdahaleler bu duruma neden olabilir.

İbuprofen nedir? Ne işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri

Lenfödem belirtileri

Lenfödemin oluştuğu bölgeye göre el veya ayak parmakları dahil olmak üzere kolun veya bacağın bir kısmının veya tümünün şişmesi
Takı takarken ya da giyinirken zorlanma
Uzuvlarda ağırlık ya da gerginlik hissi
İğne batması ya da karıncalanma hissi
Hareket kısıtlılığı
Ciltte sertleşme ve kalınlaşma
Ağrı
Baş veya boyunda şişlik
Tekrarlayan cilt enfeksiyonları
Ciltte kabarcık veya siğil benzeri oluşumlar
Aşırı yorgunluk

Ödem nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Lenfödem tedavisi

Lenfödemin bir tedavisi yoktur. Uygulanan yöntemler şişlikleri ve ağrıları azaltmaya yöneliktir. Tercih edilen temel yöntemler şunlardır:

Egzersiz: Hafif ve yorucu olmayan egzersizler lenf sıvısı akışını kolaylaştırabilir.Bunun için uzman bir fizyoterapistten yardım alınabilir.
Kolu veya bacağı sarmak: Etkilenen uzvun tümünü sıkıca sarmak lenf sıvısının vücudun diğer bölgelerine akmasını sağlayabilir. Ancak öncelikle bu konuda uzman bir terapist size sarma yöntemini göstermelidir.
Masaj: Bu konuda özel eğitim almış biri tarafında yapılan doğru masaj lenf sıvısının akışını teşvik edebilir.Ancak şişmiş bölgede cilt enfeksiyonu gibi bir durum varsa masaj yapılmamalıdır.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon nedir? Fizyoterapist ne iş yapar?

Pnömatik sıkıştırma: Lenf sıvısının akışını uyarmak için şişme ve sönmeye ayarlanmış bir düzenek yardımıyla uzuvlarda sıkıştırma yapma yöntemidir.
Sıkıştırma giysileri: Kol veya bacağı sıkıştırmak için üretilmiş özel çoraplardır. Nasıl giyileceğini ve çıkarılacağını öğrenmek için profesyonel yardım almak gerekebilir.
Kompleks dekonjestif terapi: Bu yaklaşımda yukarıda bahsedilen yöntemler, cilt bakımı gibi yaşam tarzı değişiklikleriyle birleştirilir. Bütüncül bir yaklaşımdır. Bknz: >>> Lymphatic Diseases

Kaynaklar ve Referanslar:

1- The Lymphatic System in Health and Disease2- Lymphedema - Overview3- Lymphedema: From diagnosis to treatment4- Lymphedema

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle