Komplo teorileri ve yalan haber nedeniyle 3 ayda 800 kişi öldü, 60 kişi kör oldu!

Komplo teorileri ve yalan haberler ciddi bir halk sağılığı sorununa dönüştü. Koronavirüs salgınıyla birlikte özellikle sosyal medyadan yayılan yanlış bilgilerin miktarı ve etkisi katlanarak arttı. Bu durumun pandemi dönemine etkisini analiz eden bilim insanları, viral hale gelen yalan haberlerin en az virüs kadar ölümcül olduğunu gösterdi. The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, yalan haber nedeniyle 3 ay içinde 800 kişi öldü. Virüsten korunmak için dezenfektan veya metanol gibi maddeler içen 5.876 kişi hastanede tedavi altına alındı; bunların 60’ında kalıcı körlük oluştu. Ancak bu sayılar buz dağının sadece görünen kısmı çünkü çalışma sadece doğrudan sonuçları kapsıyor. Oysa komplo teorileri nedeniyle dünya genelinde oluşan duyarsızlık veya yanlış uygulamalar nedeniyle covid-19 bulaşan ve ölenlerin sayısını şimdilik kimse bilmiyor.

Yalan haber en az covid-19 kadar ölümcül!

31 Aralık 2019 ile 5 Nisan 2020 arasında dünya genelinde en çok konuşulan komplo teorilerini, sosyal medya üzerinden yayılan söylenti ve yalan haberleri tarayan araştırmacılar elde ettikleri sonuçları dünya haritasına yansıttıklarında çok ilginç bir sonuç ortaya çıkmış. Yalan haber ve komplo teorilerinin en yaygın olduğu ülkeler ile covid-19’un en çok yayılıp ölüme neden olduğu ülkeler neredeyse bire bir örtüşüyor. (Şekil-1)

Şekil-1: 2020 çalışması sırasında belirlenen COVID-19 ile ilgili söylenti, damgalama ve komplo teorilerinin dünyadaki dağılımı.

Çalışma kapsamında 87 ülkeden 25 dilde 2311 söylenti, komplo teorisi ve asılsız haber saptayan araştırmacılar, bunların %24’ünün hastalık bulaşma ve ölüm oranları, %21’inin önlem ve korunma, %19’unun tedavi yöntemleri, %15’inin virüsün kaynağı ile ilgili olduğunu belirlemişler. Tüm bu haber ve iddiaların %82’sinin yalan ve asılsız olduğu tespit edilmiş. Araştırmacılar sadece Mart ayında Youtube’a covid-19 ile ilgili 361 milyon video yüklendiğini ve 550 milyon tweet atıldığını saptadı.

Boris Johnson’ın ‘Sürü Bağışıklığı’ politikası çöktü! İngiltere’de 250 bin kişinin ölmesi bekleniyor

İnfodeminin önlenememesi durumunda hastalar damgalanmaktan korktukları için belirtileri gizleyip tedavi olmayı geciktirebiliyorlar. Bu salgının ilk günlerinde vaka tespitini zorlaştırıyor ve kritik öneme sahip olan hızlı müdahale seçeneğini engelliyor.

Şekil-2: COVID-19 ile ilişkili söylentiler, damgalama ve komplo teorileri ve tespit edilen raporların zaman çizelgesi.

En ilginç söylenti, damgalanma ve komplo teorileri

• Hindistan’da çay ve inek idrarı içmek veya gübre yemek
• Suudi Arabistan’da deve idrarı içmek ve
• Afrika’da şifalı bitkileri tüketmek önerilmiş

Koronavirüs REHBERİ: Nasıl bulaşır? Belirtileri, korunma yöntemleri ve tedavisi

Koronavirüsün kaynağı ve nedenine dair söylentiler

• Koronavirüs 5G teknolojisi ile bulaştırılıyor
• Koronavirüsler bulutlardan bulaşabiliyor
• Çiftlik hayvanlarından koronavirüs bulaşıyor
• Kurabiye ve pirinçten koronavirüs bulaştı
• Cep telefonları koronavirüsü iletebilir

Pek çok ülkede sağlık çalışanları damgalandı ve dışlandı

Çalışmaya göre, salgınla ön saflarda, hayatlarını riske atarak mücadele eden sağlık çalışanları pek çok ülkede komşuları tarafından dışlandı, hakarete ve hatta şiddete maruz kaldı; ev sahipleri kira kontratlarını iptal etmeye çalıştı. Basına yansıyan teyit edilmiş haberlere göre, pek çok doktor oturduğu evlerinden kovuldu; kimi sağlık çalışanları maruz kaldıkları dışlanma ve düşmanlık nedeniyle evlerine gidemediler. Avrupa ve Amerika’da ise en çok Çinli sağlık çalışanları dışlandı ve fiziksel saldırıya uğradı.

En popüler covid-19 komplo teorileri

• Küresel firmalar Covid-19 virüsünü laboratuvarda ürettirdiler
• Batılı ülkeler Covid-19 virüsünü Çini çökertme için üretip yaydılar
• Çin, Covid-19 virüsünü biyolojik silah olarak laboratuvarda üretti
• Donald Trump, virüsü İran’ı yıkmak için laboratuvarda ürettirdi

Komplo teorilerinin çoğunda virüsün küresel şirketler tarafından laboratuvarda üretildiği, aşı ve ilacının çoktan üretilip bekletildiği ve bu yolla çok büyük bir vurgun yapılacağı şeklinde yorumlar yapılıyordu. Bunlar arasında en çok suçlanan kişi Bill Gates oldu. Öte yandan virüsün artan dünya nüfusunu kontrol etmeye yönelik bir girişim olarak değerlendiren komplo teorileri de bir hayli popüler oldu.

Koronavirüs, komplo teorileri ve gerçekler: Sosyal medyada yayılan söylentiler

İnfodemi nedir?

Covid-19 pandemisi ile birlikte, komplo teorileri ve yalan haberlerin aşırı yaygınlaşması pandemi sorununun yönetilmesini ciddi şekilde zorlaştırınca Dünya Sağlık Örgütü, bu durumu infodemi olarak tanımlayarak çözümü için bir dizi çalışma yayımladı.
İnfodemi, başta komplo teorileri, söylenti, aşırı ve asılsız bilgi veya haber yayınının, toplumda paniğe yol açarak, en az salgının kendisi kadar büyük bir soruna dönüşmesi durumunu tarif etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü raporuna göre, COVID-19 salgını ile birlikte muazzam bir bilgi kirliliği oluştu.

Bu durum insanların doğru bilgiye ulaşmasını zorlaştırırken infodemiyi daha ölümcül hale getirdi. Covid-19 infodemisi döneminde veri akışı ve toplam bilgi hacminde çok büyük bir artış yaşandı. Özellikle sosyal medya ağları ile yayılan komplo teorileri, söylenti ve asılsız haberler, virüslerin yayılmasına benzer bir hızla çoğaldı. Sadece Mart ayında Youtube’a covid-19 ile ilgili 361 milyon video yüklenirken 550 milyon tweet atıldığı saptandı.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör