Kolit nedir? Neden olur? Kolitin belirtileri ve tedavisi

Kolit, kalın bağırsak iltihaplarının genel isimidir, kolonun iç astarının iltihaplanması ile oluşur. Tedavi edilmediğinde ciddi sorunlara neden olabilir. Tipik belirtileri karın ağrısı, yorgunluk, titreme, ateş, kanlı ya da kansız ishaldir. Ülseratif kolit, Crohn hastalığı, mikroskobik kolit gibi türleri vardır. Kolitin en yaygın nedenleri kalın bağırsaktaki bakteriler, genetik yatkınlık, alerjik reaksiyonlar ve çevresel etmenlerdir. Tedavisi çeşidine göre değişebilir, antibiyotik ve diğer ilaçlar, hastaya uygun bir diyet, düzenli ve dengeli beslenme ile kolit çoğu zaman tedavi edilebilir. Tüm bunlardan sonuç alınamadığında ameliyat tek çare olabilir. Ülseratif kolit tedavisinde ameliyat ile hastanın kalın bağırsağı alınabilir.

Kolit nedir?

Ülseratif Kolit nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Kolit hastalığı neden olur?

Kolitin nedenleri, türüne göre değişiklik gösterebilir. Örneğin ülseratif kolit, bağışıklık sisteminin, sindirim sistemindeki bakterilere ve diğer maddelere aşırı tepki vermesi nedeniyle oluşur. Crohn hastalığının çoğunlukla nedeni kalıtsal ya da bağışıklık sisteminin vücuda saldırmasıdır. Kolitin bir diğer türü olan psödomembranöz kolit ise, normalde faydalı bir bakteri türü olan C. diff bakterisinin aşırı çoğalmasından kaynaklanır.

İskemik kolit, kolonu besleyen kan damarlarında yağ birikmesi sonucu kolona kan akışının kesilmesi veya kısıtlanması nedeniyle oluşur. Mikroskobik kolitin ise tam olarak nedeni bilinmiyor. Çölyak ya da Haşimato gibi bazı otoimmün hastalıklar, bazı ilaçlar ya da bakteriyel veya viral enfeksiyonlar mikroskobik kolite neden olabilir. Radyasyon kolitinin nedeni ise kanser tedavisinde uygulanan radyasyon nedeniyle gelişir. (1)

Kolit belirtileri

• İshal veya kabızlık
• Karın ağrısı, kramp
• Karında şişkinlik
• Ateş veya titreme
• Dışkıda kan
• Ağız yaraları
• Su kaybı (dehidrasyon)
• İştahsızlık ve kilo kaybı
• Halsizlik ve yorgunluk

Şiddetli Crohn hastalığı olan kişilerde ayrıca aşağıdaki belirtiler görülebilir:

• Anemi (kansızlık)
• Böbrek ya da safra taşı
• Karaciğer veya safra kanallarında iltihap
• Cilt döküntüleri
• Eklem ağrıları ve şişmesi
• Cilt veya göz iltihabı
• Çocuklarda büyüme veya cinsel gelişimde gecikme

Crohn Hastalığı nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Kolit hastalığı türleri

Ülseratif kolit

Otoimmün bir hastalık olduğu düşünülen ülseratif kolitin nedeni bağışıklık sisteminin yanlış yani sağlıklı dokulara saldırmasıdır. Bağırsakları sık sık boşaltma ihtiyacı, ishalin kan, mukus ve irin içermesi, karın ağrısı, kilo kaybı tipik belirtilerdir. Kalın bağırsağın tamamında iltihap, ödem ve ülser görülür. Her yaştan kişide görülebilir, ancak özellikle 15-25 yaş aralığında daha sık rastlanır. (2)

Crohn hastalığı

Belirtileri ülseratif kolite benzeyen Crohn hastalığında bağırsaklarda yara oluşmaz. Hastalık yalnızca kalın bağırsakla sınırlı değildir, iltihaplanma ince bağırsak, anüs ve kolon dışında ender de olsa ağız, mide ve yemek borusunda da görülebilir. Karın ağrısı ve dışkıda kan hastalık teşhisinde belirleyicidir. (3)

Mikroskobik kolit

Nadir görülen mikroskobik kolitin kolajen (bulaşıcı) ve lenfositik kolit olarak iki türü vardır. Bir tür beyaz kan hücresi olan kolajen ve lenfositler olası bir inflamasyon sonrası kolon duvar katmanlarına sızar. Kolajen kolitte, kolonun dış doku tabakası kolajen birikmesi sonucu kalınlaşır. Lenfositik kolitte ise kolon dokuları kalınlaşmaz ama lenfosit sayısında artış olur. Mikroskobik kolitin teşhisinde yalnızca kolonoskopiden yararlanılır. Sürekli ishale neden olur ama dışkıda kan görülmez. (4)

Alerjik kolit

Alerjik kolit, genellikle bebeklerde görülen bir durumdur. Bebeğin bağışıklık sistemi inek sütü, anne sütü ya da formül mamada bulunan proteinlere aşırı tepki verir ve bunun sonucu kolonda iltihaplanma oluşur. Bebekte sinirlilik, gaz, aşırı mukus ve dışkıda kan gibi belirtilere neden olabilir ve beslenmesini olumsuz etkiler. (5)

Kolon kanseri neden olur? Belirtileri, tedavi yöntemleri ve ameliyatı

İskemik kolit

Herhangi bir sebepten ötürü kalın bağırsağa kan akışının kesilmesidir. Her yaşta kişide görülebilse de daha çok 60 yaş üstü hastalarda yaygındır. Bol sıvı alımı ve antibiyotik kullanımı ile hastalık tedavi edilir. (6)

Radyasyon kolit

Çoğunlukla kanser tedavisi gören hastalarda görülen radyasyon kolit, radyoterapinin yan etkilerinden biridir. Nedeni, kolonun radyasyon yüzünden hasar görmesidir. Diyare ve rektal kanama tipik belirtileridir. Tanı kolonospi neticesinde konur. (7)

Kolit hastalığı teşhisi

Kolit hastalığı nasıl teşhis edilir?

Teşhisin ilk adımında doktor hastaya yaşadığı semptomlarla ilgili sorular sorar. Hastanın ne sıklıkta dışkıladığı, dışkıda kan olup olmadığı, karın ağrısı gibi semptomlar, aile öyküsü, beslenme şekli ve kullanılan ilaçlar teşhis için gerekli bilgilerdir.

Ülseratif Kolit nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

İkinci aşamada bazı testlere ihtiyaç duyulabilir:

• Baryum lavmanı: Baryum enjekte edildikten sonra kolonun röntgeni çekilir.
• Kan testleri: Kolit teşhisinde kan testleri işe yaramasa da bir enfeksiyon tespitine ya da kan kaybının nedeninin belirlenmesine yardımcı olabilir.
• Kolonoskopi: Ucunda ışıklı ve kameralı uzun bir tüp anüsten kalın bağırsağa salınır, kolonun iç astarı, varsa tümör ve polipler görüntülen Kolonoskopi sırasında mukozal astardan alınan biyopsi örneği ile kolitin nedeni belirlenir. Özellikle mikroskopik kolitin teşhisinde biyopsi tek yoldur.
• Bilgisayarlı tomografi (BT) ve Manyetik rezonans görüntüleme (MR): Karın içindeki yapılar görüntülenir.
• Esnek sigmoidoskopi: Anüse yerleştirilen bir tüple kolonun son bölümü görüntülenir.
• Dışkı testleri: Olası bakteriyel enfeksiyonlar, parazitler veya dışkıda kan varlığı tespiti için dışkı örneği alınıp incelenir.
• Ultrason: Karın içeriği ses dalgaları ile görselleştir

Kolit tedavisi

Kolit hastalığında tedavinin amacı semptomları azaltmaktır. Tedavi şekli kolitin türüne, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre değişebilir. Bağırsakların dinlenmesini sağlamak önemlidir. Bunun için hastanın beslenme şekli değiştirilir hatta bazı durumlarda damardan beslenme gerekebilir. Bunun dışında ilaç tedavisi uygulanır. Bu tedaviler işe yaramazsa son seçenek olarak ameliyat önerilebilir.

Keton nedir? Neden yükselir? Belirtileri, testi ve tedavisi

Kolit ilaçları

İlaç tedavisi kolit semptomlarını yönetmeye yardımcı olabilir. Tedavide genellikle aşağıdaki ilaçlar kullanılır:

• 5-aminosalisilatlar (sülfasalazin, mesalamin): Kolon dokularında şişmeyi azaltmak için kullanılır.
• Kortikosteroidler (Prednizon, budesonid): Kolit semptomlarını hızla azaltmak için kullanılır.
• İmmunsupresif – Bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçlar (tofacitinib, azatioprin, siklosporin): Eğer kolite bağışıklık sistemi tarafından üretilen maddeler neden oluyorsa ya da diğer ilaçlar işe yaramadıysa kullanılır.
• İmmunoterapi ilaçları (infliximab, adalimumab, ustekinumab): İmmun supresan ilaçlar işe yaramadığında tercih edilir.
• Antibiyotikler: Altta yatan durumu tedavi eder, ancak kolon iltihabını tedavi etmez.
• Ağrı kesici ilaçlar
• İshal önleyici ajanlar (bizmut subsalisilat, loperamid vb.): Kolonu yavaşlattığı ya da kolona salgılanan suyu azalttığı için kabızlığa neden olabilir.
• Antispazmodik ilaçlar
• Beslenme eksiklikleri için takviyeler

Kolit ameliyatı ve kolektomi

Çoğu kolitin tedavisinde ameliyat zorunlu olmasa da ülseratif kolitin kontrol altına alınamaması cerrahi müdahaleyi gerektirebilir. Ülseratif kolit ameliyatında genellikle kolektomiden yararlanılır. İki farklı yöntemle kolektomi ameliyatı yapılabilir. Bunlardan ilki açık, diğeri ise laparoskopik kolektomidir. Ameliyat türü üzerinde hastanın durumu etkilidir ve laparoskopik kolektomi sonrası iyileşme süresi daha kısadır.

Lavman nedir, nasıl yapılır? Kabızlığa etkisi ve riskleri

Kolektomi kendi içerisinde total kolektomi, kısmi kolektomi, proktokolektomi gibi sınıflara ayrılır. Total kolektomide kalın bağırsağın tamamı, kısmı kolektomide bir kısmi çıkarılır. Proktokolektomide ise kolonun yanı sıra rektum da çıkarılır. Ülseratif kolit tedavisinde daha çok total kolektomi, Crohn hastalığında ise kısmi kolektomi tercih edilir.
Kolektomi ciddi risk taşıyan bir ameliyattır. Ameliyat sonrası birkaç gün hastanede kalmanız gerekebilir. Kanama, enfeksiyon, bacaklarda ve akciğerde enfeksiyon oluşumu en yaygın kolektomi komplikasyonlarıdır.

Kolit şiddetli karın ağrısı ve kramplara neden olabilir

Kolite ne iyi gelir?

Kolit tedavisinde öncelikle doktorunuzun önerdiği şekilde, doğru ilaç kullanımı son derece önemlidir. Bunun yanı sıra yine doktorunuzun önerdiği şekilde bazı beslenme değişiklikleri yapmanız gerekebilir.

Kolit hastaları ne yemeli?

Çoğu kolit vakasında hafif ya da şiddetli ishal en yaygın görülen semptomdur. Bu nedenle beslenirken temel amaç ishal ile birlikte kaybedilen sıvı ve elektrolitleri yeniden kazanmaktır. Sıvı kaybını önlemek için gün boyunca su, meyve suyu, et suyu gibi berrak sıvılar tüketin. Böylece iltihaplı bağırsağınızın dinlenmesine de yardımcı olursunuz. Elektrolitler için ise et suyu, çorba ve muz gibi elektrolit açısından zengin gıdalar tüketin.

Yulaf nedir, nasıl tüketilmelidir? Yulafın faydaları nelerdir?

Kolite zararlı yiyecekler

Kolitin türüne göre belirli yiyecekler semptomları tetikleyebilir. Özellikle baharatlı, yağlı, yüksek lifli yiyecekler, süt veya süt ürünleri, kafein ve alkol gibi sindirim sistemini tahriş eden yiyeceklerden kaçının.

Kolit geçer mi?

Enfeksiyon kaynaklı kolitte vücut enfeksiyonla savaşır ve yaklaşık bir hafta içinde iyileşir. Ancak eğer kolitin nedeni iskemik kolit veya radyasyon kolitinde olduğu gibi hasarsa veya inflamatuar bağırsak hastalığı veya mikroskobik kolitte olduğu gibi kronik bir duruma bağlıysa  ataklar haftalar veya aylar sürebilir.

Kolitin iyileşme süresi

Kolit eğer hafif seyrediyorsa birkaç günde iyileşebilir ya da kronik ataklarla birkaç ay sürebilir. Ancak genellikle enfeksiyonların neden olduğu kolit, yaklaşık bir hafta sürer.

Kolit bitkisel tedavi

Kolit tedavisinde öncelikli olan doktorunuzun uyguladığı tedavidir. Tedavi sırasında herhangi bir bitki kullanmak istiyorsanız mutlaka öncesinde doktorunuza danışın.

Zerdeçal

Zerdeçal özellikle ülseratif kolit semptomlarını rahatlatabilir. İçerdiği kurkumin bir antioksidandır ve iltihabı azaltabilir. Ayrıca yemeklerden sonra bir fincan zerdeçal çayı içmek sindirim sorunları için iyidir.

Zerdeçalın faydaları nelerdir? Zerdeçal çayı neye iyi gelir?

Rezene çayı

Mide ve bağırsakları yatıştıran rezene çayı, kolitin doğal tedavisinde kullanılabilir. Gün içerisinde 2-3 bardak rezene çayı tüketerek, kolonlardaki iltihap oluşumunu giderebilir.

Aloe vera jeli

Birkaç yaprak aloe vera bitkisinin dış derisini soyduktan sonra içindeki jeli çıkarın. Bu jeli bir bardak ılık suyla karıştırın ve tüketin. Belirtiler hafifleyene dek hazırladığınız bu karışımı günde 2 bardak tüketebilirsiniz.

Zencefil

Kolit tedavisinde zencefil kullanma konusunda pek çok öneri bulunmaktadır. Zencefilden yararlanmak için 1 çay kaşığı taze rendelenmiş zencefili eşit miktar bal ile karıştırın. Her gün düzenli olarak bu karışımı tüketin.

Aloe vera nasıl kullanılır? Sağlık ve cilt için faydaları nelerdir?

Kolit hastaları nelere dikkat etmeli?

• İshal nedeniyle kaybedilen suyu telafi etmek için gün içerisinde en az 2 litre su ve bol sıvı tüketin.
• Az az ve sık sık yiyin.
• Bazı yiyecekler semptomlarınızı arttırabilir. Bunları not alın ve beslenme düzeninizden çıkarın.
• Aktivite seviyenizi arttırın.
• Kolitte stres yönetimi önemlidir. Meditasyon, yoga ve farkındalık egzersizleri gibi yöntemler size yardımcı olabilir.
• İlaçlarınızı her zaman doktorun önerdiği şekilde kullanın.
• Alkol ve sigara kullanıyorsanız bir an önce bırakın.
• Hastalığınızın son durumu hakkında bilgi edinmek için periyodik olarak muayene olmayı unutmayın.
• Ülseratif kolitiniz varsa haftada en az iki kez balık yiyin.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör