Kokain nedir? İnsan sağlığına zararları, bağımlılığı ve tedavisi

Kokain, koka bitkisi olarak da bilinen Erythroxylon coca isimli bitkinin yapraklarından elde edilen, bağımlılık yapıcı ve uyarıcı özellikleri olan bir maddedir. Geçmişte tıbbi amaçlarla kullanılmış olsa da suistimal edilmesi nedeniyle günümüzde kullanımı yasa dışıdır. Uyuşturucu olarak satılan kokain beyaz, kristal bir toz şeklindedir. Kokain beynimizden salgılanan ve monaminler olarak bilinen dopamin, serotonin ve norepinefrin isimli maddelerin beyinde hücre içine alınarak parçalanmasını önlerler. Bu sayede de bu moleküllerin beyindeki düzeyleri artarak kokain kullanıcılarında bağımlılığa sebep olan etkilerin ortaya çıkmasına neden olurlar.

Kokain nedir?

Kokain beyin üzerinde güçlü uyarıcı etkileri olan keyif verici bir uyuşturucudur. Bilimsel adı benzoylemetil ekgonin‘dir Bağımlılık yapıcı özelliklerinin yanı sıra psikotik davranışlara ve ölüme neden olabilir. Saf halde kokain Erythroxylon coca bitkisinden elde edilmektedir. Tarihte koka yaprakları dini törenlerin yanı sıra lokal anestezi için kullanılmıştır. İspanyol kaşifler Amerikayı keşfettikten sonra koka yapraklarını ve zihin üzerindeki etkilerini de farketmişler ve kullanımı kısa sürede yasaklanmıştır.

Kokainin tarihçesi

1850’li yıllardan sonra kokain batı tıbbında medikal etkileri nedeniyle yaygın şekilde kullanılmıştır. Kokainin lokal anestezik ve uyarıcı etkileri farmakolog ve psikolog olan Sigmund Freud ve göz hekimi olan Karl Koller tarafından keşfedilmiştir. İlk olarak Koller katarakt ameliyatlarında kokain kullanmış, ardından anestezi kullanılan tüm cerrahi işlemlerde kokainden yararlanılmıştır. Bir dönem Coca Cola’ya da ilave edilen kokain, suistimalin giderek artması nedeniyle 1960’lı yıllarda yasa dışı ilan edilmiştir.

Kokain, koka isimli bitkinin yapraklarından elde edilir

Ancak 1970’li yıllarda Amerika’da kullanımı oldukça popüler hale gelmiştir. Kokain kullanıcılarında gözlenen psikolojik ve fizyolojik olumsuz etkiler ve bağımlılık yapıcı özelliği nedeniyle günümüzde artık ilaç olarak kullanılmamaktadır. Ülkemizde de bulundurulması ve kullanılması yasaktır.

Kokain formları ve kullanım şekilleri

Kokainin iki formu vardır; toz ve serbest baz. Toz formu suda çözünürken, serbest baz formu sigara şeklinde kullanılır. Kokainin temel kullanım yolları solunum (ya da burundan çekme), enjeksiyon ve sigara şeklinde kullanımdır. Kullanım türüne bağlı olarak risk düzeyi de artmaktadır. Sigara şeklinde kullanımda burundan çekmeye göre bağımlılık yapıcı etki daha hızlı gelişmektedir Sigara şeklinde kokain kullanımıyla yüksek miktarda kokain beyine hızlı şekilde giderek kokain kafasının hızlı şekilde oluşmasına neden olur.

Eroin nedir? Sağlığa etkileri nelerdir? Bağımlılığı ve tedavisi

Kokainin özellikleri nelerdir?

Kokain farmakolojisi

Lokal anestezik olarak kullanılan ilk molekül olan kokain, göz, diş ve diğer cerrahi operasyonlarda kullanılmıştır. Sinir hücrelerindeki elektriksel uyarımları engelleyerek bu etkisini gösterir. Aynı zamanda beyinde de dopamin, seratonin ve noradrenalinin hücre içine geri alınarak parçalanmasını engeller. Bu moleküllerin yüksek seviyede salgılanması ile damarlarda daralma, taşikardi (kalbin çok hızlı atması), kan basıncında ani yükselme, ventriküler aritmi ve epilepsi nöbetleri görülür. Göz bebeklerinin büyümesi, yüksek kan şekeri ve vücut sıcaklığı da kokainin neden olduğu diğer etkilerdir.

Kokain kafası nasıldır, içenler ne hisseder?

Kokain kullanıldığında beyinde dopamin miktarı hızlıca artar. Kişinin özgüveni yükselir, konuşkan ve sosyal bir ruh haline bürünür. Büyük bir mutluluk ve hareketlilik duygusu içinde olur. Kalp atımı hızlanır ve kan basıncı yükselir.

Uzun süre kokain kullanımı beyne ciddi zararlar verir

Kokainin insan sağlığına etkileri ve zararları

Kokainin beyne zararları

Kokain beyindeki kimyasal bir iletici olan serotonin, norepinefrin ve dopamin seviyesini arttırır. Normalde bu moleküller salındığı hücreye geri dönerek sinir hücreleri arasındaki iletimin bitmesini sağlar. Kokain kullanıldığında ise bu moleküller hücre içerisine alınmaz, sinir hücreleri arasında sayıları artar ve iletişimi bozarlar. Beyinde gerçekleşen seratonin, norepinefrin ve dopamin akışı kokain kullanımını arttırır çünkü beyin kokain kullanımındaki seviyelere alışır ve daha az olması haline yoksunluk sendromları ortaya çıkar.

Kokainin kalbe zararı

Kokain kullanımı düzensiz kalp atımı, kalp krizi veya felç gibi aniden ölümle sonuçlanan kardiyovasküler ve sereberovasküler hastalıklara neden olabilir. Ölümler genellikle kalp durması veya solunum durması ile gerçekleşir. Kokainin yüksek dozda alınması solunum güçlüğü, yüksek kan basıncı, ateş, halüsinasyonlar ve ileri derecede sinirlilik hali yapar.

Kokainin yarattığı psikolojik sorunlar

Kokainin bağımlılık yapıcı etkisi doğrudan beyinde salgılanan maddeler üzerinden gerçekleştiğinden psikolojik etkileri de oldukça belirgindir. Kullanıldığı dönemde kişi çok canlı, konuşkan ve özgüveni yüksek bir bireyken, maddenin kullanılmadığı dönemlerde agresif, depresif bir ruh haline bürünür. Psikotik davranışlar ve paranoya gelişir. Bununla birlikte kişide ciddi sinir krizleri meydana gelir.

Morfin nedir? İnsan sağlığına etkileri, bağımlılığı ve tedavisi

Kokainin fiziksel sağlığa etkileri

Kokainin orta derecede veya ileri derecede fiziksel etkileri olabilir. Orta düzeyli etkileri:

• Konuşkanlık
• Uyku ve iştahta azalma
• Görme, işitme ve dokunma duyusunda artış
• Ağız kuruluğu
• Kas seğirmeleri
• Göz bebeğinde büyüme
• Dinlenememe ve irritasyon

Daha ciddi etkileri:

• Bulantı ve kusma
• Titreme
• Baş dönmesi
• Kalp atım hızında artış ve yüksek tansiyon
• Hızlı solunum ve solunum güçlüğü
• Vahşi davranışlar
• Kalp problemleri

Depresyon kokain kullananlarda çok yaygın görülür

Kokain uzun dönem etkileri

• Burundan çekenlerde; koku duyusunun kaybı, burun kanamaları, sürekli burun akıntısı ve yutkunma zorlukları
• Sigara olarak kullananlarda; astım, öksürük, solunum bozuklukları ve zatürre gibi ciddi enfeksiyonlar
• Ağız yoluyla kullananlar; Kan akımının azalmasına bağlı olarak ciddi kabızlık
• Damardan kullananlarda; HIV, Hepatit C ve kanla bulaşan diğer enfeksiyonlar, cilt ve yumuşak doku enfeksiyonları, ciltte yaralar ve damarlarda daralmalar
• Uykusuzluk ve yorgunluk
• Depresyon
• Paranoya, psikoz ve sinirlilik hali
• Cinsel fonksiyonlarda bozulma
• Yüksek tansiyon ve düzensiz kalp atımı
• Kalp hastalıkları ve ölüm

Dopamin nedir? Ne işe yarar? Eksikliği ne tür sorunlar yaratır?

Kokainin yüksek dozdaki etkileri

Kokain yüksek dozda alındığında ölümcül boyutta çok ciddi etkilere neden olabilir. Yüksek doz alımı bilinçli bir şekilde yapılabileceği gibi bilinçsizce de gerçekleşebilir.

Yüksek dozdan ölüm, kokainin ilk kullanımında bile gerçekleşebilir. Bazı kişiler kokaini alkolle birlikte aldıklarında risk daha da artarak yüksek doza neden olabilir. Eroin gibi diğer uyuşturucu maddelerle birlikte kullanıldığında ölümcül kombinasyonlar ortaya çıkar. Bazı kişilerde kalp atım bozuklukları, kalp krizi, epilepsi krizleri ve felç gibi ciddi etkiler görülür. Nefes darlığı, hipertansiyon, yüksek ateş, halüsinasyon ve sinir krizleri yüksek dozun diğer belirtilerindendir.

Kokain bağımlılığı nasıl oluşur?

Bağımlılık yapan diğer uyuşturucu maddelerde olduğu gibi kokainde de beyinin normal fonksiyonları etkilendiğinden uzun dönemde bağımlılık gelişir. Beyin normalden daha fazla dopamine ihtiyaç duyar, daha fazla dopamini de kokain alarak devam ettirir.

Bir kişinin kokain kullandığı nasıl anlaşılır?

Psikoz nedir, neden olur? Türleri, belirtileri ve tedavisi

Kokain yoksunluğu ve krizi

Kokain bağımlılarında kullanıma ara verildiğinde yoksunluk sendromu adı verilen bazı rahatsız edici belirtiler ortaya çıkar. Yoksunluk sendromları son kullanımdan 1-2 gün sonra başlar, 4. Ve 7.günde sendrom kötüleşir ve yaklaşık 10 hafta devam eder. Yoksunluk sendromunun 3 aşaması vardır;

• Depresyon –sinirlilik, yoğun açlık, kokain krizleri, aşırı yorgunluk (ilk birkaç gün)
• Yoksunluk– kokain krizi, enerji tükenmesi, sinir krizleri, sürekli kötü durumda olma hissi, Uykusuzluk ve kabuslar (10 haftaya kadar devam edebilir)
• Tükenme – aralıklı kokain krizleri

Kokain bağımlılığından nasıl kurtulunur?

Kokain etkisi nasıl geçer, vücuttan nasıl atılır?

Kokain vücudumuzdan karaciğerde parçalanarak atılır. Kullanıldıktan sonra sekiz gün içerisinde idrarda tespit edilebilir.

Metamfetamin nedir? MET’in zarları ve bağımlılık tedavisi

Kokain nasıl bırakılır? Tedavisi

Dünya genelinde kokain bağımlılığının artması nedeniyle tedavi programlarının geliştirilmesi için yoğun çalışmalar yürütülmektedir. Kokain bağımlılığı beyindeki biyolojik değişimlerin yanı sıra sosyal, ailesel ve çevresel faktörleri de içeren komplike bir sorundur. Bağımlılık tedavisinde psikolojik, biyolojik, sosyal ve ilaç tedavisine yönelik yaklaşımlar mevcuttur.

Farmakolojik yaklaşımlar

Spesifik olarak kokain bağımlılığını tedavi edebilecek bir ilaç henüz yoktur. Bununla birlikte bazı ilaç etken maddelerinin etkinlik ve güvenilirliğine dair çalışmalar devam etmektedir. Topiramat ve modafanil isimli iki etken madde için de ümit verici bazı bulgular mevcuttur.

Baklofen isimli bir etken madde de ileri derecede kokain bağımlısı olan bazı gruplarda olumlu sonuçlar vermiştir. Kokain suiistimalinin erken döneminde antidepresan ilaçların bazılarından da fayda görülebilmektedir. Bununla birlikte aşırı doz kokain alımı nedeniyle ortaya çıkan acil durumlar için de ilaç tedavileri mevcuttur.

Kokain bağımlılık terapisi

Kokain bağımlılık tedavisinde davranış terapileri ilaç tedavileri ile birlikte uygulandığında çok daha etkili olmaktadır. Disülfiram isimli alkol bağımlılığında kullanılan bir etken madde ile davranış terapisi birlikte uygulandığında tedavi sonuçları oldukça etkili bulunmuştur. Tedavinin hastanın ihtiyaçları ile örtüşmesi de oldukça önemlidir. Ödül mekanizmalı bazı tedaviler de bağımlılık tedavisinde başarılı olabilmektedir.

Kokain bağımlıları anlatıyor

Kokaine nasıl başladım?

“Altı-yedi yıl önce bir akşam arkadaşlarla R..’a gittik. Bir arkadaş toz kokain denetti bana. Hoşuma gitti. Ertesi gün nasıl tekrar temin ederim diye kendisini aradım. Deli gibi kokain içiyordum. Amsterdam’a gidiyorduk. Para tükendi. Önce dükkânımı sattım, sonra araba ve evi. Babamın kredi kartını, annemin bileziğini çalmaya başladım. Sonra askerlik… Askerden döndükten sonra annemler Ankara’ya taşınmıştı. İlk altı-yedi ay para bulamadığım için kokain içemedim, esrarla yetindim. Dönüp bir GSM şirketinde işe girdim. Fena para kazanmıyordum. Tabii parayı bulunca tekrar kokaine başladım.

Kokain bağımlılığı ciddi sağlık sorunlarına neden olur

Geçen Ağustos’ta sevdiğim kızla evlendim. Evlenmeden bir ay önce yine bıraktım, sadece iki ay sürdü. Sonra düğünde takılan takıları çaktırmadan bir bir satmaya başladım. Kredi çekip kokain alıyordum. En son annemin bir miktar parası olduğunu öğrendim. Evi talan ettim, kriz halindeydim, buldum. Kokaini alacak, içecek ve evdeki silahla intihar edecektim. Hepsini yaptım, tetiği çekerken içeri eşim girdi. Ortalık karıştı. “Ne istiyorsanız yapacağım” dedim. Buraya (rehabilitasyona) geldim. Şimdi yaptığım her şey için vicdan azabı çekiyorum. İki gün öncesine kadar her gün ağladım. Anneme de eşime de söz verdim, buradan aslanlar gibi çıkacağım.”

“2006’dan sonra yeni bir döneme girdim. Bu defa dozajı yükselttim esrar ve haptan sonra kokaine geçtim. Yani kokain nasıl yapılıyor, nasıl getiriliyor, nereden getiriliyor hepsini öğrenmeye çalıştım. Sonra işin içinde olan yakın çevremin baskısıyla Diyarbakır’dan çıkıp İstanbul’da bir süre kaldım. Her şey temin edildi bize; yemek, araç, otel… Kokaini satabilmek için içmeye başladım. İlk kullanımdan sonra bir daha bırakamadım. Sonra Mersin’e gittim, Adana’ya gittim yani Türkiye’nin birçok iline gittim; sırf bunu kullanıp satabilmek için. Sonra 2007’lerde hem satıcılıktan hem de içicilikten cezaevine girdim.”

Kokainden nasıl kurtuldum?

“Ben deneyebileceğim her şeyi denedim, illa bir şey kullanmak istiyordum. Ama hep kaybettim, hep kaybettim. Aile içinde huzursuzluklar çok oldu, ben altı kardeşin en küçüğüyüm, ağabeylerimle artık ilişkilerim kopma noktasına geldi. Babamla aynı evin içinde hiç konuşmaz olduk. Annem artık bitti tamamen. Onları bir kenara bırakın, ben bittim. Ne fiziksel ne ruhsal olarak kaldıramıyordum.

Serotonin nedir? Ne işe yarar? Serotonin eksikliği ve arttıran gıdalar

Uyuşturucuda bir dip noktası vardır, ben dibi görmüştüm artık. Kaybedeceğim, birkaç şey kalmıştı, kızım, ailem ve ben. Kullanmak yönünde her şeyi denediğime artık tam tersini yapmam gerektiğine karar verdim. Bundan dört yıl önce. Ben AMATEM’e 40 kez falan yattım. Ama hep birileri için yattım. Hep derdim birilerini kandırmak, mutlu etmekti. Bu son yatışta kendim için yattım Son tedavimde hastanenin kurallarını uygulamaya karar verdim. Bir ay yattım. Tedavi ekibi bana ne söylediyse harfiyen yapmaya çalıştım. Bakın ben dört senedir temizim ama tedavim hâlâ sürüyor.”

“İçeri girdikten sonra pişmanlık duydum. Ardından cezaevinde tövbe ettim. Kendi kendime söz verdim sonra da öyle bir şey yapmadım. Cezaevinde kendimi düzelttim. Cezaevindeyken bana bunu yaptıranları ya da beni bu işe sevk edenleri hiç görmedim. Dört duvar arasındaydım, ne bir arkadaş var, ne anne var, ne baba var, ne bu işi yaptıranlar var ne de dostlarım var.”

Kokainden kurtulmak isteyenlere öneriler

• Uyuşturucu kullanan ya da sağlayan kişilerle görüşmeyin.
• Güçlü bir sosyal çevre edinin
• Gönüllülük çalışmaları gibi faydalı işlere katılın
• Sağlıklı yaşam felsefesi geliştirin. Egzersiz, sağlıklı ve dengeli beslenme ve düzenli uyku gibi alışkanlıklar size oldukça iyi gelecektir.
• Geleceğe dair planlar yapın
• Pozitif bir bakış açısı geliştirin.
• Doktorunuzla düzenli olarak görüşün, kontrollerinizi aksatmayın.
• Meditasyon gibi farkındalık düzeyinizi arttıracak etkinlikleri alışkanlık edinin.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

1 Yorum

En Yeniler

Eskiler Beğenilenler

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör

Hakan Destan

2 yıl önce

Cok iyi bir anlattım olmuş Bende kokaine başladığımda 17 yaşındaydım Şuan 21 yaşındayım ve hallen kurtulamiyorum Cok denedim 3 ay 4 ay dayandım ancak yine yaptım ve yine yaptım Kafam bozulduğunda kötü birşey yaşadığımda hemen O boku kullaniyorum Kurtulmak istiyorum ama kurtulamiyorum Benim bir annem ve 3 tane kucük kardeşim… Devamını oku »

5

Yanıtla