Kilo alırım diye sigarayı bırakmaktan vazgeçmeyin! Kalp için iki önemli risk

Şişmanlık ve tütün ürünlerinin kullanımı kardiyovasküler hastalıklar açısında önemli iki risk faktörü olduğunu bilmeyen ve kabul etmeyen yoktur. Dünya Sağlık Örgütünün en güncel raporlarına göre her yıl 7 milyon kişi sigaraya bağlı hayatını kaybetmektedir ve yaklaşık üç milyonu inme ve miyokart enfarktüs (ME) geçirmektedir. Fazla kiloları olan 18 yaş ve üzeri kişilerin oranı ise %40’a ulaşmaktadır. Ancak bu önlenebilir önemli risk faktörleriyle mücadelede kimi zaman (mantıklı!) bahaneler üreterek görmezden gelmeye çalışanlarla karşılamaktayız. Bunlardan biri “şişmanım ama kan değerlerimi dengede tutuyorum” diğer ise “sigarayı bıraktığım an kilo almaya başlıyorum” söylemleridir.

Kilo Alırım Diye Sigarayı Bırakmaktan Vazgeçmeyin!

Prof. Dr. Mehdi Zoghi / EÜTF, Kardiyoloji Anabilim Dalı

Kuşkusuz sigara ve tütün ürünlerinin kullanımı kardiyovasküler hastalıklar açısından önemli bir risk faktörü ve mortalite sebebidir. Benzer şekilde fazla kilolar da bu açıdan riskleri arttırmaktadır. Sigarayı bırakan çevremizdeki kişilerden hep duymuşuzdur: “Sigarayı bıraktım ama epey kilo aldım” diye! Peki, bu durum kardiyovasküler korunmayı ne şekilde etkiler?

Kyuwoong Kim, Sang Min Park ve Kiheon Lee, Kore’nin Ulusal Sağlık Sistemi verilerini tarayarak bu sorunun yanıtını bulmayı hedeflediler. Daha önce miyokart enfarktüsü veya inme geçirmemiş 40 yaş üzeri 108,242 erkeği sigara içen ve sigarayı bırakan olarak iki grupta ve sigarayı bırakanları da Beden Kitle İndeksleri (BMI) artan, değişmeyen ve azalan olarak üç grupta değerlendirdiler.

Yaklaşık 6 yıllık izlem sonrasında sigarayı bırakanlarda miyokart enfarktüs (ME) ve inme riski, kilosu artan (HR 0.33; %95 CI 0.16–0.70, ME için ve HR 0.75; %95 CI 0.57–1.00, inme için) veya değişmeyenlerde (HR 0.55; %95 CI 0.37–0.83, ME için ve HR 0.75; %95 CI 0.62–0.92, inme için) anlamlı olarak daha düşüktü. Ancak kilo verenlerde bu risk olanlarındaki fark (HR 0.91; %95 CI 0.43–1.91, ME için ve HR 0.86; %95 CI 0.57–1.31, inme için) istatistiksel olarak anlamlı saptanamamıştır!

Yeni kalp yetersizliği kılavuzları pek çok açıdan belirgin avantajlar sağlıyor

Bu çalışmanın sonuçlarına sigara içenlerde ME (HR 0.37; %95 CI 0.32–0.43) ve inme riski (HR 0.68; %95 CI 0.64–0.73) içmeyenlere göre çok daha yüksektir. Sigarayı bırakmaya bağlı kilo artışı da kardiyovasküler korunmayı olumsuz etkilemediği görünmektedir. Tek açıklanması gereken kilo kaybı olanlardaki farkın anlamsız oluşudur. Diğer bir deyişle, sigarayı bıraktıktan sonra verilen kilo kardiyovasküler riski değiştirmiyor.

Şişmansınız, kan testleriniz normal olsa dahi bana bir şey olmaz demeyin!

Dr. Pınar Alarslan
İzmir Medikal Park Hastanesi
Endokrin Ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı

Obezite vücutta aşırı derecede yağ dokusu bulunması durumudur. Dünya sağlık örgütü 2030 yılında dünyada tanı konulmuş 1 milyar obez olmasını beklemektedir. Obezite tanısında kullanılan birçok yöntem olmasına rağmen günümüzde tanıda ve sınıflamada beden kitle indeksi (BKİ) ölçümü önerilmektedir. BKI kilogram olarak vücut ağırlığının metrekare olarak boya bölünmesi ile hesaplanır.

Obezite Sınıflandırılması:

• Zayıf BKİ < 18,6
• Normal Kilolu BKİ = 18,6-24,9
• Fazla Kilolu BKİ = 25-29,9
• I. Derece Obez BKİ = 30-34,9
• II. Derece Obez BKİ = 35-39,9
• III. Derece Obez BKİ > 40

Obezite, diabetes mellitus ve kardiyovasküler hastalıklar için bir risk faktörüdür. Tüm dünyada, dengesiz beslenme ve azalmış fiziksel aktivite nedeniyle obezite hızla artmaktadır. Obezite; diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları, karaciğer yağlanması, uyku bozuklukları, kas iskelet sistemi hastalıkları ve artmış kanser riski ile ilişkilidir.

Obezite saptanan hastaların bir grubunun, obezite ile ilişkili pek çok komplikasyondan korundukları gösterilmiştir. Bu bireylerin, normale oranla artmış vücut yağ oranına rağmen; insülin duyarlılığı, kan kolesterol seviyeleri, kan basıncı gibi değerlerinde beklenenden az bozulma olduğu veya bozulmadığı gözlenmiş ve bu bireyler metabolik olarak sağlıklı obez bireyler olarak isimlendirilmişlerdir.

Metabolik olarak sağlıklı obez tanımı ile beden kitle indeksi 30 kg/m2 üzerinde olup tanı anında insülin direnci, diyabet, hipertansiyon olmayan bir grup hastadan söz edilir. Bu kavramı 1980 yıllarının başlarında tanımlanmış ancak tanımı net bir şekilde yapılamamıştır. Obez popülasyonun yaklaşık %20-30’u metabolik olarak sağlıklı obez olarak adlandırılmaktadır.

Gerçekten obezite olup metabolik değerler normalse risk faktörlerinde azalma olur mu?

Metabolik olarak sağlıklı obez kavramının uzun dönem metabolik etkilerini anlamamızın önündeki asıl engel, çalışmalar arasında metabolik sağlığın ve obezitenin tutarsız tanımıdır. Bu bireylerin gerçekten sağlıklı olup olmadıkları sorusuna cevap vermek için, sınıflandırılma amacıyla kullanılan kriterlerin incelemeden incelemeye değiştiğinin kabul edilmesi önem taşır. Daha önce yapılan bir çalışma bu grup hastalığın yaygınlığının kullanılan tanıma göre değiştiğini ve bunun da sağlık sonuçları arasındaki ilişkide bulunan tutarsızlıklara katkıda bulunduğunu göstermiştir.

Yeni Oral Antikoagülan Kullanımında En Sık Sorulan 20 Soruya 20 Uzman Yanıtı

Ayrıca, metabolik sağlıklı obez tanımlarının tamamı insülin direnci, kan basıncı, açlık şekeri düzeyi ve kolesterol değerlerini içermemektedir. Bu sebeple öncelikle tanımın standart hale getirilmesi gereklidir.

Metabolik sağlıklı obez tanımı geçici bir durum mu dur?

Bir vakanın sağlık durumu metabolik olarak sağlıklıdan metabolik olarak sağlıksıza veya metabolik olarak sağlıksızdan metabolik olarak sağlıklıya geçebilir. 2013 yılında yapılan bir çalışmada bu bireylerin %30 ile %40’ının 6 yıllık takipten sonra metabolik olarak sağlıksız duruma döndüğünü gösterilmiştir.

Metabolik sağlıklı obez kavramı statik bir durum olmadığına ilişkin pek çok kanıt olduğundan dolayı, dikkatler bu bireylerde sağlıksız obesiteye geçişi sağlayan değişkenler üzerinde yoğunlaştırılmıştır. İspanya’da yapılan bir çalışmaya göre, sağlıksız obesiteye geçişi öngören etmenler beden kitle indeksi, bel çevresi ve bel-kalça oranındaki artış olmuştur. Benzer bir çalışmada da Japon – Amerikalıların yaklaşık üçte ikisinin 10 yıllık izlemde sağlıksız obesiteye dönüştüğünü saptamış ve bunda karın çevresi, kadın cinsiyeti, daha yüksek açlık insülin seviyeleri ve daha düşük iyi kolesterol seviyeleri ile ilişkili olduğunu göstermiştir.

Metabolik sağlıklı obez bireyler arasındaki tip 2 diyabet riski tartışmalı olmakla beraber çalışmalar bu bireylerin zamanla tip 2 diyabet geliştirme riskinin sağlıklı normal kilolu yetişkinlerden 4 kat olduğunu göstermiştir. Hipertansiyon kardiyovasküler hastalıkların en önemli sebeplerinden biridir. Çalışmalarda metabolik sağlıklı obez olarak tanımlanan bireylerin nispeten kısa bir zaman (35,0 aylık medyan takip süresi) içerisinde 1,5 kat fazla yüksek tansiyon riskine sahip olduğu izlenmiştir.

Obezite ilerleyici böbrek fonksiyonu kaybı ile ilgili bilinen bir risk etmenidir. Hafif böbrek yetmezliği halinde bile kardiyovasküler hastalık riski artar. Sağlıklı bir metabolik profilin obez yetişkinleri kronik böbrek yetmezliğinden korumadığı gösterilmiştir.

Hedef sistolik kan basıncını 120’ye çekmenin avantaj ve dezavantajları…

Obezitenin sayıları doğumda belirlenen nefronlara fazladan yük getirdiği ve dolayısıyla böbrek yetmezliğinin ilerlemesini sağladığı tespit edilmiştir. Obezite kardiyovasküler hastalıkların ilerlemesinde de rol oynar. Metabolik sağlıklı obez olarak izlenen bireylerde kalp hastalıkları ve ölüm riskinde artış izlenmiştir. Hipertansiyon, kalp yetersizliği, kalp ritim bozuklukları obeziteye bağlı başlıca hastalıklardır.

Sonuç olarak; Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, “aşırı kilo ve obezite” sağlığı bozabilecek anormal veya aşırı yağ birikimi olarak tanımlanır. Sağlık komple fiziksel, zihinsel ve sosyal iyilik durumudur. Bu nedenle, metabolik değerleri normal bu kişilerin ”sağlıklı obez” anlamına gelmesi gerekmez. Beden kitle indeksi tek başına yaşam kalitesi veya klinik riskin yönetimine rehberlik edebilecek prognostik bir değer değildir. Metabolik değerler normal olsa bile obesiteye bağlı komplikasyonlar ve mortalite riski devam etmektedir.

Kaynaklar:
1. Kim K, Park SM, Lee K. Weight gain after smoking cessation does not modify its protective effect onmyocardial infarction and stroke: evidence from a cohort study of men. Eur Heart J. 2018 May 1;39(17):1523-1531.
2. Batsis JA, Mackenzie TA, Barre LK, Lopez-Jimenez F, Bartels SJ. Eur J Clin Nutr. Sarcopenia, sarcopenic obesity and mortality in older adults: results from the National Health and Nutrition Examination Survey III. 2014 Sep;68(9):1001-7.
3. Choi KM. Sarcopenia and sarcopenic obesity. Korean J Intern Med. 2016 Nov;31(6):1054-1060.
4. https://www.who.int/news-room/detail/31-05-2018-world-no-tobacco-day-tobacco-and-heart-disease
5. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight
6. Karelis AD. Metabolically healthy but obese individuals. Lancet 2008;372:1281-1283.
7. Yoo HK, Choi EY, Park EW, et al. Comparison of metabolic characteristics of metabolically healthy but obese (mho) middle-aged men according to different criteria. Korean J Fam Med 2013;34:19-26.
8. Bhurosy T, Jeewon R. Overweight and obesity epidemic in developing countries: A problem with diet, physical activity, or socioeconomic status? Sci World J 2014;2014: 964236
9. Phillips CM. Metabolically healthy obesity: definitions, determinants and clinical implications. Rev Endocr Metab Disord 2013;14:219-227
10. Phillips CM. Metabolically healthy obesity: definitions, determinants and clinical implications. Rev Endocr Metab Disord 2013;14:219-227.
11. Soriguer F, Gutierrez-Repiso C, Rubio-Martin E, et al. Metabolically healthy but obese, a matter of time? Findings from the prospective Pizarra study. J Clin Endocrinol Metab 2013;98:2318-2325.
12. Lee SK, Kim SH, Cho GY, et al. Obesity phenotype and incident hypertension: a prospective community-based cohort study. J Hypertens 2013;31:145-151.
13. Schroder H, Ramos R, Baena-Diez JM, et al. Determinants of the transition from a cardiometabolic normal to abnormal overweight/obese phenotype in a Spanish population. Eur J Nutr 2014;53:1345-1353.
14. Hwang YC, Hayashi T, Fujimoto WY, et al. Visceral abdominal fat accumulation predicts the conversion of metabolically healthy obese subjects to an unhealthy phenotype. Int J Obes (Lond) 2015;39:1365-1370. 30. Spalding KL, Arner E, Westermark PO, et al.
15. Bell JA, Kivimaki M, Hamer M. Metabolically healthy obesity and risk of incident type 2 diabetes: a meta-analysis of prospective cohort studies. Obes Rev 2014;15:504-515.
16. Kang YM, Jung CH, Jang JE, et al. The association of incident hypertension with metabolic health and obesity status: definition of metabolic health does not matter. Clin Endocrinol (Oxf ) 2016;85:207-215.
17. Chang Y, Ryu S, Choi Y, et al. Metabolically healthy obesity and development of chronic kidney disease: a cohort study. Ann Intern Med 2016;164:305-312.
18. Khan UI, Wang D, Thurston RC, et al. Burden of subclinical cardiovascular disease in “metabolically benign” and “at-risk” overweight and obese women: the Study of Women’s Health Across the Nation (SWAN). Atherosclerosis 2011;217:179-186.
19. Kramer CK, Zinman B, Retnakaran R. Are metabolically healthy overweight and obesity benign conditions? A systematic review and meta-analysis. Ann Intern Med 2013;159:758-769.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör