Kıl dönmesi (pilonidal sinüs) nedir? Nedenleri, tedavisi ve ameliyatı

Kıl dönmesi ya da tıbbi adıyla pilonidal sinüs yaygın görülen bir sorundur ancak lokal cerrahi işlemle tedavi edilebilmektedir. Kıl dönmesi, kuyruk sokumuna yakın kıllı derinin içe dönmesi sonucu oluşan kıllı ve iltihaplı kesedir. En yaygın tedavi bu kıl kesesinin bir kesi ile alınmasıdır. Pilonidal sinüs ise kuyruk sokumunda, cilt altında yuvalanmış kıl yumaklarının sebep olduğu iltihabi bir hastalıktır. Hastalığın pek çok türü olduğu için tedavi yöntemi uzman doktor tarafından sorunun boyutuna çeşidine göre planlanır. 

Kıl dönmesi türleri

Tip I Sessiz Noktası Olanlar: Kuyruk sokumunda belli-belirsiz şikayetler yaşanmış geçmiştir. Halen hiç bir yakınma yoktur. Sadece bir veya birkaç adet toplu iğne başı kadar delik vardır. Sadece takip yeterlidir.

Tip II Oturamayanlar: Apseli başlangıç (akut pilonidal kist apsesi). Önceden hiç bir yakınma olmamıştır. Kuyruk sokumunda, son birkaç gün içinde gelişmiş, genellikle anüsten 5-6 santimetre yukarıda, birkaç santim çapında ağrı, şişlik, kızarıklık vardır. Hasta oturmakta güçlük çeker. Antibiyotikler nadiren işe yarar. Ağrı kesicilere rağmen ağrı yatıştırılamaz. Acil ameliyat gerekir.

Apse nedir, neden olur? Diş apsesine ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

Tip III Hep Akıntısı Olanlar: Uzun süreli akıntı (kronik pilonidal sinüs). En sık görülen klinik tablodur. Akıntı ön plandadır. Geçirilmiş bir apseli başlangıçtan sonra veya hiç apse belirtisi hissedilmeden başlamış olabilir. Ağrı kızarıklık nadirdir. Hasta sık sık iç çamaşırında iltihabi kirlenme görür. İltihap delijkleri kalçalar arasındaki çukurlukta genellikle anüsten 5-6 santimetre yukarıda başlayıp daha yukarıya doğru yayılma eğilimindedir. Bazen bu deliklerden dışarıya doğru kıl uzandığı görülür.

Uzun süredir hastalığı olanlarda orta hattın birkaç santimetre yan tarafında da delikler görülebilir. Bu hastalığın ilerlediğine işarettir. Planlı kalıcı tedavi için ameliyat gerekir.

Tip IV Akıntısı Kesilip Oturamayanlar: Uzun süreli akıntıdan sonraakıntısı durup apse  gelişen(kronik pilonidal sinüs apsesi). Kronik hastalığın seyri sırasında iltihabı dışarı akıtan açıklıkların tıkanması sonucu apseli başlangıçtakine benzer apse gelişir. Acil ameliyat gerekir.

Tip V Ameliyat Olup Yarası Kapanmayanlar: Çoğu zaman hastalıklı alan geniş, çıkartılan doku büyük olduğu halde yama tekniği kullanılmayan hastalardır. Dokular gergin gergin onarıldığı için iyileşmeden ayrılır. Bazan da kesi alt ucu asimetrik teknikle yana kaydırılması gerekirken orta hatta bırakılmış ve yarası bir türlü iyileşmemiş hastalardır. Tekrar müdahale gerekir.

Tip VI Ameliyat Olup Başa Dönenler: Ameliyat sonrası en az 3 ay yakınmasız dönem geçirdikten sonra yeniden apse ve akıntı gelişen hastalardır.

Kıl dönmesinin tedavisi

Tek geçerli tedavisi ameliyattır. Bazı kaynaklarda ameliyatsız tedavi olarak sözü edilen yöntem; iltihap kanalı ağızlarından kazıma işlemi yapılıp kist içine, kanaldan içeriye (fenol vb) yakıcı-büzücü maddeler verilmesi işlemidir. Tekrar tekrar uygulanması gerekir. Buna rağmen hastaların yaklaşık yarısında tüm çabalara rağmen hastalık devam eder.

Kıl dönmesi tedavi edilmezse ne olur?

Kıl dönmesi aslında sadece cilt ve cilt altı dokusunu ilgilendiren, iç organlarla hiçbir ilgisi olmayan, vücudun bütününü etkileme ihtimali olmayan sınırlı basit bir hastalıktır. Ancak yerinin özelliği, oturup kalkmakla ilgili oluşu, anüse yakın kirlenmeye müsait bir bölgede oluşu, o bölgede yara iyileşmesinin zoroluşu hastalığı zahmetli bir hastalık haline getirir.

Yara nasıl hızlı iyileşir? Yara çeşitleri ve tedavi yöntemleri

Tedavi edilmezse tehlikesi yoktur ama hastalık kişisel hijyen yönünden giderek daha zor katlanılır hale gelir. Hastalık çevre dokulara doğru yayılarak ameliyatta daha geniş bir alanın çıkartılmasını gerektirir hale gelebilir. Uzun süreli akıntı tipinde devam eden kronik hastalığın seyrinde, apse gelişirse hasta bir yerine iki ameliyat olmak zorunda kalabilir.

Kıl dönmesinde apse

Eğer bir hastada kıl dönmesi, ağrı-şişlik-kızarıklık şeklinde apseli başlangıçla ortaya çıkmışsa acil ameliyat gerekir. İltihaplı alanın üzerinden yapılan kesiyle apse boşaltılır. Bu genellikle bölgesel uyuşturma (lokal anestezi) altında yapılır. Yara açık bırakılır, dikilmez. Günaşırı pansumanlarla bir hafta içinde yara kapanır. Apseli başlangıçla gelen hastaya kalıcı tedavi için yapılan dikişli ameliyatlar uygulanmaz.

Yapılsa dahi yara içine irin toplayarak eski haline geri açılır. Apse boşaltılan her üç hastadan birinde hastalık kökten çözülmüş olur. Ama ne yapılırsa yapılsın apse boşaltılan her üç hastadan ikisinde hastalık süreğen (kronik) hale gelir ve ikinci ameliyat gerekir.

Uzun süreli akıntı formunda devam eden kronik hastalıkta kalıcı tedavi için iltihaplı dokuların tamamen çıkartılması ve bölgenin onarılması şeklinde planlı ameliyatlar uygulanır. Ancak hastalar ameliyat olmayı geciktirirlerse, zamanla akut apse gelişebilir ve başa dönülmüş olur. Özetle akıntılı tipte bir ameliyatla, apseli tipte duruma göre bir veya iki ameliyatla sonuç alınır.

Kıl dönmesinde hangi ameliyat etkili 

Sakral bölgeden kıl dolu cilt altı boşluğunun, üzerindeki cilt ile beraber çıkarılmasıdır. İltihap varsa bu bölge açık bırakılacak ve zaman içinde kendi kendine kapanması beklenecektir. Bu durum birkaç ay sürebilir. Eğer iltihabi bir durum yoksa çıkarılan boşluk üzerindeki cilt, direkt olarak ya da birkaç farklı ameliyat tekniğinin kullanılması ile etraf dokudan destek sağlamak suretiyle kapatılacaktır. Ameliyatın hangi teknik ile yapılacağına  Doktorunuz ameliyat esnasında karar verecektir. Duruma göre cilt altı bölgeye biriken sıvıyı dışarı almak için dren yerleştirebilir.

Pilonidal Sinüs Ameliyatının Alternatif Tedavileri Ve Riskleri:

•    Bölgenin kazınması, dondurulması işlemi uygulanabilir.
•    Lazer ışınları veya elektrikli bıçaklar ile yakılması işlemi uygulanabilir.
•    Polifenol gibi değişik kimyasal maddelerin uygulanması yapılabilir.
Bu yöntemlerin tekrarlama ihtimali, cerrahi müdahaleye oranla daha yüksektir.

İltihap neden olur? Belirtileri, tedavisi ve kurutan diyetler

Çıkartıp- Yama Kaydırmayla Kapatma

Uzun süreli akıntıyla giden kronik pilonidal sinüs vakalarının çoğu için en uygun ameliyat tipi yarayı genişce çıkartıp yamayla onarma şeklindeki ameliyat tipidir. Önce hastalıklı doku tamamen çıkartılır. Orta hatta komşu kalça dokularından cilt ve cilt altını içeren dil biçiminde bir yama dokusu (flep) hazırlanır. Yama yana döndürülüp yara çıkartılmasından arta kalan boşluğa dikilerek ameliyat (eksizyon + flep) tamamlanır. Uzun dönem sonuçları açısından bakıldığında halen en başarılı ameliyat tekniğidir.

Çıkartıp- Açık Bırakma

Çıkartıp- Dikme

Hastalıklı bölgenin çıkartılıp yara dudaklarının karşılıklı dikildiği yöntem (eksizyon + primer onarım) az tercih edilen bir ameliyat türüdür. Nadiren, sadece küçük iltihaplarda uygundur. Ameliyat süresi 20 dk. yara iyileşme süresi 10-15 gün, ancak hastalığın tekrarlama oranı %20-30’dur.

Mikrosinüsektomi

Hastalığı çok küçük bir alanda olan hastalarda uygulanan basit ve sınırlı bir ameliyat tipidir. Hastalarının %5-10 gibi oldukça az bir kısmı için uygun olabilir. Sadece hastalığın erken evresinde, kalçalar arası çukurluğun az, kıl yoğunluğunun düşük olduğu hallerde basit bir seçenek olarak düşünülebilir. Sonuçları hakkında henüz yayınlanmış güvenilir tıbbi literatür yoktur. İnternet ortamında “tüm kıl dönmesi hastalarının mikrosinüsektomiyle tedavi edilebileceği” gibi yanlış bir intiba oluşturulmuştur.

İltihaba neden olan besinler! İltihap kurutan şifalı bitkiler ve kürler

Hastaların büyük bir çoğunluğu 3-4 cm veya daha geniş bir kronik iltihaplı doku alanı ile başvurmaktadır. Sadece 1-2 cm çapında bir doku parçasının çıkartılmasıyla hastaların çoğunda kalıcı bir tedavi sağlanamayacağını açıktır.

Anestezi

En çok tercih edilen anestezi yöntemi belden iğne (spinal anestezi) yöntemidir. Bu yöntem ameliyattan sonra 2-3 saat daha belden aşağısında hissizlik, ağrısızlık sağladığı için oldukça konforludur. Özel bir zorunluluk olmadıkça tümüyle uyutmaya (genel anesteziye) ihtiyaç yoktur. Hastalık sadece küçük bir alanda ise veya sadece apse drenajı yapılacak ise sadece o bölgeyi uyuşturma (lokal anestezi) yeterli olabilir.
Pilonidal Sinüs Ameliyatı Uygulanmazsa Neler Gelişir?

Ameliyat olmadığınız takdirde boşluk büyüyebilir ve bu büyüme sonucunda apseleşme ve apsenin değişik noktalardan cilde açılma durumu olabilir. Bu durumda acil cerrahi girişim gerekebilir. Ayrıca bu şekilde bir gecikme ileride yapılacak ameliyatta daha geniş bir doku çıkarılmasına ve ameliyat komplikasyonlarının oluşma sıklığının artmasına yol açabilir.

Kıl dönmesi ameliyatlarının riskleri

Lokal Anestezi Riskleri:  Uygulanan maddelere bağlı alerjik reaksiyonlar görülebilir ve bu durum hayati tehlike oluşturabilir. Ancak gelişme ihtimali çok düşüktür.

Ameliyatların Genel Riskleri:
Aşağıda anlatılanlar operasyonlardaki genel riskler olup bu kısa süreli ameliyatta gerçekleşme olasılığı düşüktür:

• Artmış akciğer enfeksiyonu riski. Akciğerin küçük alanlarında sönmeler/çökmeler olabilir. Bu durumda antibiyotik tedavisi ve fizyoterapi (fizik tedavi)gerekebilir
• Ağrı ve şişmeyle birlikte, damarlarında pıhtı oluşabilir(derin ven trombozu veya DVT). Çok nadir olarak bu pıhtı bulunduğu yerden koparak akciğerlere gidebilir ve ölümcül olabilir
• Kalpte zorlanmaya bağlı kalp krizi veya felç gelişebilir
• İşlemden kaynaklanabilen ölüm olabilir.
• Obez (kilolu) hastalarda artmış yara yeri enfeksiyonu riski, akciğer enfeksiyonu, kalp ve akciğer komplikasyonları, pıhtılaşma meydana gelebilir.
• Hastane enfeksiyonları: zatüre (pnömoni), beyin zarı iltihabı (menenjit), idrar yolu enfeksiyonları, kana mikrop karışmasına bağlı yaygın vücut enfeksiyonu (sepsis) oluşabilir.
• Hastada ameliyat sonrasında operasyon nedeniyle anksiyete (gerginlik) ve ruhsal travma oluşabilir
• Sigara içen hastalarda yara enfeksiyonu, göğüs (akciğer) enfeksiyonu, kalp- akciğer komplikasyonu ve tromboz (damar içi kan pıhtılaşması) komplikasyonu ihtimali daha fazladır.

İnflamasyon nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Pilonidal Sinüs ameliyatının risk ve komplikasyonları

• Ameliyat esnasında veya sonrası kanama olabilir. Buna bağlı olarak hastaya kan ve kan ürünleri verilmesi gerekebilir. Bunların da kendilerine özgü komplikasyon ve ölüm riskleri mevcuttur.
• Ameliyat yerindeki yüzeysel veya derin yapılarda enfeksiyon (iltihap) meydana gelebilir. Bu enfeksiyonlar akciğerler ve solunum yollarında, idrar yollarında veya yarada gelişebilir. Bunlar bazı durumlarda tekrar ameliyat ya da küçük cerrahi müdahaleler gerektirebilirler. Müdahale ve antibiyotik tedavisine rağmen enfeksiyonun yayılıp ölüme yol açması riski mevcuttur.
• Ameliyat sırasında kullanılacak koter gibi teknolojik malzemelerin sorunları çıkabilir. Bunlar koter yanığı gibi komplikasyonlara yol açabilir
• Ameliyattan sonra ameliyat yöntemine bağlı olarak oturma ve diğer faaliyetlerinizde kısıntı yaşanabilir
• Pilonidal Sinüs Cerrahisinin gereklerini tam yapabilmek için ameliyattaki anındaki bulgulara dayanarak daha geniş cerrahi girişim yapılmak zorunda kalabilinir. Daha fazla iz kalabilir
• Ameliyat sırasında ameliyat yerine dren konabilir, ameliyattan sonra ameliyat yerinde iltihap veya sarı sıvı birikmesi olabilir, bu şırıngayla veya açılarak boşaltılabilir, yara açılabilir iyileşme her zaman beklenen sürede gelişmeyebilir, tekrar ameliyat gerekebilir
• Bazı hastalarda kesi yeri iyileşme dokusu kalın ve kırmızımsı-morumsu olabilir
• Ameliyatın yapıldığı bölgede ciltte hasarlar, cilt ölümleri gelişebilir. Bunlar pansuman tedavisi, ilave ameliyatlar ve deri nakli gerektirebilir
• Doktorunuz eğer operasyonun zor olacağına karar verirse veya ameliyata devam etmenin sağlığınıza daha fazla zarar vereceğini düşünürse operasyonu yarıda kesip başka hastaneye sevk edebilir
• Ameliyat sırasında doktorunuz gerek duyarsa başka branştan veya kendi branşından başka doktorları da çağırarak gereken müdahalenin yapılmasını sağlayabilir. Ameliyat sırasında yandaş hastalıklar mevcut olduğunu görürse bunlara müdahale edebilir. Kararı operasyon esnasında doktorunuz verir.

Zerdeçalın faydaları nelerdir? Zerdeçal çayı neye iyi gelir?

Flep ameliyatı nasıl yapılır?

Kıl dönmesinde en başarılı ameliyat yöntemi; hastalıklı alanın tamamen çıkartılıp, eksilen doku yerine kalçadan yama kaydırılarak kapatma (eksizyon+flep) yöntemidir. Ameliyat süresi 30 dk. hastanede kalış süresi bir gündür. Önce belden uyuşturucu iğne (spinal anestezi) yapılarak başlanır. Anesteziden sonra hasta yüzükoyun (sustalı çakı pozisyonunda) yatırılarak ameliyat yapılır. Ciltte akıntı yapan deliklerden verilen bir boya maddesiyle cilt altındaki hastalıklı doku işaretlenir. Boyalı sınırlarının birkaç milimetre uzağından geçilerek, hastalıklı doku bütünüyle çıkartılır.

Çıkartılan doku genellikle baklava dilimi (eşkenar dörtgen) biçimindedir. Yaraya komşu kalça bölgesinden birkaç santimetrelik dil biçiminde bir doku kaldırılarak yama (flep) dokusu hazırlanır. Yara tabanına içerden dışarıya uzanacak şekilde 3-4 milimetre çapında emici hortum (vakumlu dren) ucu yerleştirilir. Flep dokusu kullanılarak yara kapatılır.  Yara iyileşme süresi 10-15 gün, hastalığın tekrarlama ihtimali %2-3’tür. Tekrarlama ihtimali en düşük yöntemdir.

Kıl dönmesi ameliyat sonrası için tavsiyeler

Hasta bilinci açık sadece belden aşağısı uyuşuk şekilde ameliyat edildiği için ameliyat döneminde önemli bir örselenme yaşamaz. Ameliyattan çıktıktan sonra 2-3 saat daha bacaklarını hareket ettiremez. Bu dönemde vücudun alt yarısında hissizlik devam ettiği için ağrı hissetmez. Bir iki saat içinde ağızdan gıda alabilir, 5-6 saat sonra serum ihtiyacı kalmaz.. Yürüyebilir, kendi başına tuvalet ihtiyacını giderebilir. Belden uyuşturmanın etkisi bitmeden ağrı kesiciler başlanır ve 4-6 saatte bir tekrarlanır. Hastaların çoğunda önemli bir ağrı problemi yaşanmaz.. Sadece ameliyat gecesi hastanede kalınması yeterlidir.

Ameliyattan sonraki sabah hasta emici hortum (vakumlu dren) ile birlikte taburcu edilir. Bundan maksat onarım bölgesinin hem basıya uğrayan bir bölge olması, hem de hareketli bir bölge olması nedeniyle o bölgede birikmesi muhtemel sıvının dışarı alınması, böylece iyileşme gecikmesi ve iltihap riskinin azaltılmasıdır. Hastanın yürümesi, yara üzerine oturması, sırtüstü yatması serbesttir. Ancak ilk bir hafta boyunca yara üzerine uzun süreli ağırlık verilmesi, yarayı aşırı derecede gerecek şekilde davranılması uygun değildir. Tuvalete oturulabilir ve pansumanı kirletmeyecek şekilde temizlik yapılabilir.

Kekiğin faydaları nelerdir? Kekik yağı neye iyi gelir? Nasıl kullanılır?

İlk 5 gün antibiyotik ve ağrı kesici kullanılması önerilir. Dren taburcu olduktan 2-3 gün sonra çekilir. Bir hafta kadar daha yara pansumanla kapatılır. Bir hafta dolduktan sonra pansuman kaldırılarak banyo yapılabilir. İki hafta dolduktan sonra dikişler alınır ve hasta işine devam edebilir. Nadiren alt uçya yara iyileşmesinde zorluk ve gecikme olabilir.

İlki ameliyattan 15 gün sonra olmak üzere 3 ay boyunca her 15 günde bir tüm kalça ve anüs bölgesindeki kıllar, tüy dökücü kremler kullanılarak temizlenmelidir. Yürüyüş ve hafif eksersizlerin yapılmasında sakınca yoktur. Futbol vb. ağır sporlar 3 ay dolduktan sonra yapılabilir. Yara problemi olmadıkça uzun süreli takip gerekmez.

Pilonidal Sinüs ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmeli?

• Ameliyat sonrası en az 48 saat yüz üstü yatmanız gerekmektedir
• Tuvalet ihtiyacınızı mümkün olduğunca oturmadan karşılayın. Eğer büyük tuvaletinizi yaparken yara pansumanınız kirlenirse pansumanın değiştiriniz
• Düzenli pansuman gerekebilir. Tam iyileşme bir-iki ayı bulabilir
• Taburcu olurken size verilen bilgi formunda pansuman, kontrol günleriniz ve tedaviniz belirtilecektir
• Taburculuk esnasında ameliyat sonrası tavsiyelere uyunuz, yara yerinde kızarıklık şişlik akıntı geliştiği zaman ya da beklenmeyen durumlarda doktorunuza başvurunuz
• İlaçlarınızı doktorunuzun önerdiği şekilde önerdiği zamanda ve önerdiği sürede alınız.

Kıl dönmesi iyileşme süreci

Kıl dönmesi hastalığında tedavi süreci ve iyileşmesi hakkında aklınızdaki merak ettiğiniz soruların cevabını bulabileceğiniz makalemizi mutlaka kısa bir zamanınızı ayırarak okumalısınız. Pilonidal sinüs(kıl dönmesi)  hastalığı üretken ve aktif yaş gurubu olan 15-25 yaşlarında en sık görülür bu sebeple ameliyat sonrası iyileşme süresi hasta açısından çok önemlidir.Okula,dersaneye giden yada hayatını kazanmak için çalışan birinin ameliyat sebebiyle 15 gün yatması ciddi kayıplar yaşaması ihtimali tedaviyi ertelemini artırmakta ve hastalığın ilerlemesine sebep olabilmektedir.

Lavanta neye iyi gelir? Yağı nasıl kullanılır? Faydaları ve zararları

Kıl Dönmesi Ameliyatı İyileşmesi

Pilonidal sinüsün (kıl dönmesi)  flap, direk kapama, asimetrik insizyon veya kapalı pansumansız denilen yöntemlerle ameliyat edilmesi halinde hasta 10-15 gün evde yüzüstü yatmak zorunda kalır.Bu süre sonunda da hasta çok rahat değildir bu sebeple genellikle 1.5-2 ay istirahat raporu verilmektedir. Çalşına biri için bu süre çok önemlidir.
Pilonidal sinüste (kıl dönmesi) en sık uygulanan ameliyat yöntemlerden biri olan açık bırakma yöntemindeyse şiddetli ağrı 6-7 gün sürsede yara bakımı 4-5 ay sürdüğü için hastanın sosyal yaşamına olumsuz olarak etkilemektedir.

Tüm diğer ameliyat yöntemleriyle kıyaslandığında pilonidal sinüsün (kıl dönmesi) micro sinüsektomi yöntemiyle ameliyatı tartışmasız öne çıkmaktadır çünkü hasta ameliyat bittikten dakikalar sonra kendi arabasını kullanarak işine veya okuluna gidebilmekte refakatçıya yada yardımcıya ihtiyaç duymamaktadır. Kıl dönmesi (Pilonidal sinüs) tedavisinde mikro sinüsectomide bu kadar erken işe dönmenin yanında yara bakımı,pansuman,dikişi aldırma gibi uygulamalar içinde zaman kaybı olmamaktadır.Bu tür ameliyat sonrası bakımlar işgücü kaybına sebep olmak yanında ekonomik yükte oluşturmaktadır.Kaynak:Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Mehmet Güler

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör