Keton, karaciğer tarafından üretilen bir çeşit yağ asididir ve diyabetli kişilerde aşırı yükselmesi durumunda ciddi sorunlara neden olabilir. İnsan vücudunun enerji için şekere (glukoza) ihtiyacı vardır. İnsülin, yiyeceklerden aldığımız glukozu enerjiye dönüşmesi için hücrelere taşır. Diyabet hastaları gibi insülin eksikliği yaşayan kişilerde vücut, enerji için yağları parçalamaya başlar. Karaciğer de bu yağları ketonlar denilen yağ asitlerine dönüştürür. Diyabeti olmayan birinde bu normal bir süreçtir. Ancak özellikle tip 1 diyabet hastalarında fazla keton üretimi diyabetik ketoasidoz (DKA) denilen son derece tehlikeli bir duruma yol açabilir. Hafif keton yüksekliği bol su içmek gibi basit önlemlerle tedavi edilebilir. Ancak seviye normalin çok üzerindeyse acil tıbbi tedavi gerekir. Bunu önlemek için tip 1 diyabet hastalarının evde sık sık keton testi yapmaları gerekir. Yüksekliğin erken teşhisi, tehlikeli bir durum oluşmadan önlem alabilmenize yardımcı olur.
İçindekiler
Vücut, şekerin (glukozun) hücrelere ulaşıp enerjiye dönüşmesi için insüline ihtiyaç duyar. Eğer insülin yeterli değilse, vücut enerji üretmek için yağ yakmaya başlar. Karaciğeriniz bu yağı bir tür asit olan ketonlara dönüştürür ve kaslar ve diğer dokuların yakıt olarak kullanması için kan dolaşımına gönderir.
Sağlıklı kişilerde, keton üretimi vücudun açlığa normal adaptasyonudur. Kan şekeri seviyesi asla çok yükselmez, çünkü ketonlar insülin, glukagon ve diğer hormonların doğru dengesi ile düzenlenir. Ancak tip 1 diyabet hastaları gibi insüline bağımlı insanlarda kandaki yüksek keton seviyesi yeterli insülin almamalarından kaynaklanıyor olabilir ve bu durum diyabetik ketoasidoz denilen son derece tehlikeli bir duruma neden olabilir.
Glukoz nedir, neye yarar? Düşmesi ve yükselmesi tehlikeli mi?
Eğer tedavi edilmezse keton seviyesi daha da yükselebilir ve diyabetik ketoasidoza neden olabilir.
Diyabetik ketoasidoz, uzun süreli kan şekeri yüksekliği (hiperglisemi) sonucu oluşan kandaki asit birikimidir. Hayati tehlike yaratabilir. Ancak bu kadar tehlikeli hale gelmesi genellikle birkaç saat sürer. Bu nedenle önlenebilir ve tedavi edilebilir. Hastaların bu duruma maruz kalmaması için doktorlarının önerisi doğrultusunda düzenli aralıklarla keton testi yapması gerekir.
Kan şekeri nedir? Nasıl ölçülür? Yüksekliği ve düşüklüğü neden olur?
Diyabetik ketoasidoz son derece ciddi bir durumdur. Beyin ödemi, bilinç kaybı, diyabetik koma ya da ölüme neden olabilir. Yukarıdaki belirtilerden herhangi birini görürseniz acil tıbbi yardım almalısınız.
Bazen bol su içmek ya da bir süre egzersize ara vermek gibi basit önlemler normalin üzerinde olan keton seviyesini düşürmeye yardımcı olabilir. Bunun için doktorunuzdan tavsiye alabilirsiniz. Ancak eğer seviye normalin çok üzerindeyse veya yükselmeye devam ediyorsa tıbbi yardım almanız gerekebilir. Keton seviyesini düşürmek için uygulanan tedavi yöntemleri şunlardır:
Diyabetik ketoasidoz belirtilerinden biri de vücutta dehidrasyona (sıvı kaybına) neden olabilecek kadar sık idrara çıkmadır. Damar yoluyla verilen sıvılar, hem vücuttaki su kaybını tedavi eder hem de kandaki ekstra şekerin seyrelmesini sağlar.
Diyabetik ketoasidozda potasyum, sodyum ve klorür gibi elektrolit seviyeleri düşer. Bu elektrolit kaybı kalbi ve kasları olumsuz etkiler. Bu nedenle hastane ortamında elektrolit takviyesi uygulanır.
Kan şekeri seviyesini normale döndürmek için insülin verilir. Keton ve kan şekeri seviyesi normale dönene kadar saatte bir ölçüm yapılır. Normale döndüklerinde normal insülin dozuyla devam edilir.
İnsülin nedir, ne işe yarar? Yüksekliği, direnci ve tedavisi
Diyabetik ketoasidoz bazen bir enfeksiyon nedeniyle de tetiklenebilir. Böyle bir durumda varolan enfeksiyon tedavisi için ilaçlar verilir.
Bu test, tip 1 (insüline bağımlı) diyabet hastalarında ketoasidozun oluşmasının önlenmesinde önemli bir rol oynar. Düzenli test yapmak kandaki ya da idrardaki ketonların yüksekliğini fark etmenizi ve ketoasidoz oluşmadan önlem almanızı sağlar. Eğer tip 1 diyabet hastasıysanız mutlaka evinizde keton test malzemeleri bulundurmalısınız.
Eğer tip 1 diyabet hastasıysanız ve;
Bazı dijital kan şekeri ölçüm cihazları ketonların seviyesini de ölçebilir. Eğer tip 1 diyabet hastasıysanız böyle bir cihaz tercih edebilirsiniz. Bunun dışında piyasada sadece ketonları ölçen cihazlar da bulabilirsiniz.
Diyabetik ketoasidoz (DKA) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi
İdrar keton testini herhangi bir eczaneden satın alabilir ve evde uygulayabilirsiniz:
Ketojenik diyet nedir, nasıl yapılır? İdeal diyet listesi ve örneği
Kaynaklar ve Referanslar:
1- Diabetes and Ketones2- Ketones in Urine3- Ketones in Blood4- Ketone monitoringYAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?
Çok aydınlatıcı bilgiler teşekkür ederiz