Karaciğer yağlanması neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Karaciğer yağlanması, karaciğerde aşırı yağ birikmesi ile gelişen yaygın görülen bir sağlık sorunudur. Biriken yağ oranı karaciğer ağırlığının %10’undan fazla ise, karaciğer yağlanması teşhisi konur. Mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Hastalık, alkole bağlı olan ve olmayan şeklinde iki ana gruba ayrılabilir. Alkol kullanımı, obezite, şeker hastalığı, yüksek kolesterol ve bazı ilaçlar karaciğer yağlanmasına neden olabilir. Karaciğer yağlanması, hücrelerde hasar oluşmadan belirti vermez. En önemli belirtileri arasında halsizlik, yorgunluk, karın sağ üst kısmında ağrı, iştahsızlık ve ödem bulunur. Düzenli egzersiz, kilo vermek, şeker tüketmemek çok faydalı olabilir. İlaç tedavisi tam şifa sağlamasa bile karaciğeri korur.

Karaciğer yağlanması nedir?

Karaciğer yağlanması, yaygın görülen önemli bir sağlık sorunudur. Karaciğer vücuttan zararlı maddelerin atılması, yağların sindiriminde kullanılan safranın üretilmesi, glukoz ve bazı vitaminlerin depolanması, protein ve yağlardan glukoz üretilmesi gibi birçok hayati görevi olan önemli bir organdır. Karaciğerin yağlanması ve bu yağlanmanın iltihaba yol açması sonucu bu görevlerde aksama olabilir. Mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Erkeklerde kadınlara göre daha fazla görülmektedir.

Siroz nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Karaciğer yağlanması neden olur?

• Obezite: Obezite sonucu karaciğerde yağ depolanmasını destekleyebilecek düşük oranda inflamasyon oluşabilir. Obez yetişkinlerin % 30–90’ında ve çocukluklarda da artan obezite oranı nedeniyle daha sık karaciğer yağlanması görülmektedir. Vücut kitle oranı 30 kg/m2 ve daha yukarı olanların 2/3’ünde; vücut kitle oranı 39 kg/m2 ’den fazla olanların %90’dan fazlasında hepatosteatoz olduğu saptanmıştır.

Karaciğer vücudumuzun en büyük ve önemli organıdır

• Karın-bel bölgesinin aşırı yağlı olması: Normal kilolu insanlarda da eğer bel çevresinde fazla yağlanma varsa karaciğer yağlanması görülebilir.
• İnsülin direnci: Yapılan araştırmalarda insülin direncinin ve yüksek insülin düzeyinin, tip 2 diyabet ve metabolik sendromu hastalarında karaciğer yağ depolamasını arttırdığı gözlemlenmiştir. Ayrıca:

• Alkol
• Tip 2 diyabet
• Kan kolesterol ve trigliserid düzeylerinin yüksek olması
• Hipertansiyon
• Hızlı kilo kaybı
• Steroidler, tamoksifen, amiodaron, tetrasiklin gibi bazı ilaçların kullanılması
• Karaciğere zararlı bazı maddelere maruz kalınması (karbontetraklorür gibi)
• İleri yaş da karaciğer yağlanmasına neden olan faktörler arasında sayılabilir.

Karaciğer nedir, ne işe yarar? Nasıl çalışır?

Karaciğer yağlanması belirtileri

• Halsizlik
• Çabuk yorulma
• Karın sağ üst kadranında ağrı
• Karın sağ üst kadranında dolgunluk hissi
• İştah kaybı ve kilo kaybı
• Bulantı ve kusma
• Sarılık
• Ödem
• Karında sıvı birikmesine bağlı şişlik (asit)

Karaciğer yağlanması teşhisi

• Anamnez: Alkol kullanımı, şeker hastalığı, hipertansiyon gibi durumlar, kullanılan ilaçlar doktorunuz tarafından sorgulanır.
• Fizik muayene: Karaciğer boyutu, sarılık, karın şişliği, ödem gibi belirtilerin tespiti için fiziki muayene yapılır.
• Kan testleri: Kanda karaciğer enzim düzeyleri, hücre sayımı, kan şekeri düzeyi, kan kolesterol düzeyleri ölçülür. Karaciğer hastalığı oluşturabilecek diğer etkenlerin değerlendirilmesine yönelik testler istenir.
• Görüntüleme testi: Ultrasonografi ile karaciğer değerlendirilir.
• Biyopsi: Karaciğer biyopsisi teşhiste en güvenilir yöntemdir. Ancak her zaman değil gerekli durumlarda başvurulan bir testtir.

Karaciğer yağlanması tipleri

Alkole bağlı karaciğer yağlanması

Alkol kullanımının fazla olması nedeniyle oluşan karaciğer yağlanması tipidir. Alkol ilişkili karaciğer hastalığının erken evresidir. İlerlemesi durumunda alkolik hepatit ve siroz hastalıkları gelişir. Kadınlar için günde 20 cc’den fazla erkekler için günde 30 cc’den fazla etanol kullanımı ile oluşma riski artar.

Alkole bağlı olmayan (non-alkolik) karaciğer yağlanması (NASH)

Alkol kullanımı dışındaki nedenlere bağlı olarak oluşan karaciğer yağlanması tipidir. Sadece yağlanma olabileceği gibi iltihap gelişip karaciğer hücrelerinde hasar ve sonrasında siroz hastalığı oluşumu görülebilir. Tüm yaş gruplarında görülebilir. Alkole bağlı olan tipe göre daha sıktır. Obez kişilerde daha sık görülür.

Hepatit B nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri ve tedavi seçenekleri

Karaciğer yağlanması tedavisi

Tedavide en önemli nokta egzersiz ve beslenmenin düzenlenmesi ile kilo vermektir. Alkole bağlı karaciğer yağlanması sonucu oluşabilecek iltihaplanma ilerleme eğilimindedir. Siroz, karaciğer kanseri, karaciğer yetmezliği gibi geri dönüşü olmayan hasarlar oluşma riski vardır. Bu nedenle düzenli takiplerle gerekli aşamada ilaç tedavisine başlanmalıdır.

Karaciğer yağlanması ilaç tedavisi

Karaciğer yağlanmasını tamamen tedavi eden bir ilaç bulunmamaktadır. Kullanılan ilaçlar başka hastalıklar için kullanılan veya karaciğer koruyucu etkisi bilinen ilaçlardır. Obezite, şeker hastalığı, hipertansiyon, yüksek kolesterol düzeyleri gibi hastalıklara göre ilaç tedavisi belirlenir.

• İnsülin duyarlılığını artıran ilaçlar: Pioglitazon, metformin gibi ilaçlardır. İnsülin direncini azaltıcı etkileri vardır.
• Kilo azaltıcı ilaçlar: Orlistat bu amaçla kullanılan bir ilaçtır. Vücuttan yağ atılımını artırarak etki eder. Tek başına veya diğer ilaçlarla birlikte kullanılabilir.
• Lipid düşürücü ilaçlar: Statin grubu ve fibrat türevi kolesterol ilaçları bu gruptadır. Antiiltihap ve antifibrinojenik etkileri nedeniyle kullanılırlar.
• Hepatoprotektif (karaciğer koruyucu) ilaçlar: Ursodeoksikolik asit, vitamin E, betain, pentoksifilin, lesitin, beta karoten, Omega-3 bu etkileri nedeniyle kullanılan ilaçlardır. Ancak bu ilaçların faydaları üzerine daha çok çalışmaya ihtiyaç vardır.

Karaciğer nakli

Karaciğer yağlanmasına bağlı siroz ve karaciğer yetmezliği oluşursa karaciğer nakli gerekebilir. Karaciğer nakli kronik karaciğer yetmezliğinin tek tedavisidir. Hasta karaciğer başka bir kişiden alınan sağlıklı karaciğer ile değiştirilir.

Çocuklarda gizli Siroz tehlikesi: NASH Non-Alkolik Karaciğer Yağlanması

Karaciğer yağlanması bitkisel tedavi

• Kahve: Yapılan bazı çalışmalarda kahve tüketenlerde hiç kahve içmeyenlere göre karaciğer yağlanmasına bağlı daha az doku hasarı olduğu saptanmıştır. Kahvenin bu etkisinin mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Günde 1 bardak şekersiz kahve bu amaçla tüketilebilir.
• Yeşil çay: Antiiltihap etki gösteren içeriği nedeniyle alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasının neden olabileceği karaciğer iltihaplanması riskini azaltabilir.
• Meryem ana dikeni bitkisi: Karaciğer ile birlikte veya tek başına kullanıldığında insülin direncini, iltihabı ve alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasına bağlı hasarı azalttığı yönünde yapılan çalışmalar vardır. Ancak bu bitkinin ekstresinin kullanılmasına bağlı uzun ve kısa dönem etkiler tam bilinmemektedir.
• E vitamini: Antioksidan etkisi olması nedeniyle alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasının neden olduğu iltihabı engelleyebileceği düşünülmektedir. Badem, ay çekirdeği, kabak çekirdeği, fındık, ceviz, ıspanak, marul, tere, maydanoz, lahana gibi yiyeceklerde E vitamini içeriği fazladır.

Kabak çekirdeği faydaları ve zararları nelerdir? Neye iyi gelir?

Karaciğeri yağlanmasına ne iyi gelir?

Karaciğer yağlanmasını önlemede en önemli iki yöntem diyet ve spordur. Burada amaç hem kilo fazlası olan bireylerde ideal kiloya ulaşmak hem de insülin direncini düzeltmektir. Diyette özellikle günlük kalori alımının azaltılması, trigliseridden fakir beslenilmesi, bol sebze tüketilmesi, glisemik indeksi yüksek gıdalardan kaçınılması önerilmektedir. Hastaların ayda en fazla 3 kg vermesi hedeflenmelidir.

Çünkü hızlı kilo alıp vermek de karaciğer yağlanmasının şiddetlendirebilmektedir. İnsülin direnci, karaciğer yağlanmasına neden oluşturma teorilerin temelini teşkil etmektedir. Bu nedenle karaciğer yağlanması olan kişiler günlük aktivitelerini artırmalıdır. Haftada en az 150 dakika olacak şekilde hızlı tempolu yürüyüş veya hafif tempolu koşu en çok önerilen spordur. Ağır kas egzersizleri ise önerilmemektedir.

Karaciğer yağlanması ve beslenme! Koruyucu ve zararlı besinler

Karaciğer yağlanması nasıl önlenir?

• Düzenli egzersiz yapmalısınız.
• Fazla kilo, obezite gibi problemleriniz varsa diyetisyen ve doktorunuzdan yardım alarak kilo vermelisiniz.
• Alkolü azaltmalı veya tamamen bırakmalısınız.
• Şeker hastalığınız ya da hipertansiyon probleminiz varsa doktorunuz tarafından önerilen tedaviye uymalısınız.
• Doğru beslenmek karaciğer yağlanması tedavisinde çok önemli. Akdeniz tipi diyet uygulamalısınız. Rafine şekerlerden, işlenmiş ürünlerden, aşırı yağ tüketiminden uzak durmalısınız.

E vitamini, hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

Karaciğer yağlanması ne tür sorunlara neden olur?

• Karında şişlik (asit)
• Yemek borusu damarlarında belirginleşme ve buna bağlı kanama
• Bilinç bulanıklığı
• Karaciğer kanseri
• Son dönem karaciğer yetmezliği

Karaciğer yağlanması olanlar ne yemeli?

• Protein: Yağsız süt ürünleri, yağsız tavuk-hindi eti, deniz ürünleri, yumurta beyazı, lif oranı yüksek olan nohut, kuru fasulye, mercimek, barbunya, bezelye gibi baklagiller tüketilmelidir.
• Yağ: Zeytinyağı, soya yağı, mısır yağı tüketilmeli, tereyağı veya donmuş yağlar yenmemelidir.
• Karbonhidrat kullanımı kısıtlı olmalıdır. Özellikle rafine şekerler diyet içeriğinde bulunmamalıdır.
• Omega 3 oranı yüksek yiyecekler tüketilmelidir: Bu nedenle balık tüketimine önem verilmelidir. Somon balığı, sardalya, tuna balığı gibi balıklar tercih edilebilir.

Karbonhidrat nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve zararları

Karaciğer yağlanması diyeti

Akdeniz diyeti

Meyve ve sebzeden zengin, somon balığı, ton balığı, fındık, ceviz, zeytinyağı, soya yağı, tahıl, kuru baklagil ağırlıklı bir beslenme şeklidir.

Düşük glisemik indeks diyeti

3 ana öğün ve 3 ara öğün tüketimine dikkat edilmelidir.

• Kahvaltı: Kepekli ekmek, tam buğday ekmeği ya da çavdar ekmeği içine yağsız peynir, marul, biber, domates ve salatalık konarak bir sandviç hazırlanabilir.
• Öğle yemeği: Kuru baklagil, balık, yağsız et, tavuk, salata ve sonrasında meyve tercih edilebilir. Tatlı patates ve bulgur da glisemik indeksi düşük besinlerdir.
• Akşam yemeği: Akşam yemekleri daha hafif olmalıdır. Sebze, yağsız et ve yoğurt yenmelidir. Tatlı yerine dondurma veya meyve tercih edilebilir.
• Ara öğün: Meyve, yağsız süt veya yoğurt, kuru meyve, ceviz, badem tercih edilebilir.

Kivi, erik, portakal, şeftali, mango, elma, ananas gibi meyvelerin glisemik indeksi düşüktür. Bunları hem meyve olarak hem de evde meyve suyu hazırlanarak tüketilebilir.

Hepatit C nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri ve tedavisi

Karaciğer yağlanması olanlara öneriler

• Hepatit A, Hepatit B aşılarınızı yaptırın. Karaciğer yağlanması ile birlikte hepatit enfeksiyonu gelişmesi karaciğer yetmezliğine neden olabilir.
• Doktor kontrollerinizi aksatmayın ve önerilen ilaçları düzenli kullanın.
• Takviye ilaç kullanmayı ya da bitkisel tedavi, alternatif ve tamamlayıcı tıp yöntemlerini denemeyi düşünüyorsanız mutlaka doktorunuza danışın. Bazı bitkisel ürünler karaciğer hasarına neden olabilir.
• Diyabet, hipertansiyon ve yüksek kolesterol gibi hastalıklarınız varsa yağlanmanın ilerlemesini önlemek için kontrollerinize ve tedavinize önem verin.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör