Karaciğer kanseri neden olur? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

26 Mart 2015 | 24 Ocak 2020 | Kategori: Kanser, Karaciğer Hastalıkları, Sağlık Sözlüğü Print

812 Paylaşım

Karaciğer kanseri, erken evrede teşhis edildiğinde tedavi edilme başarısı çok yüksektir; ileri aşamalarda diğer organlara da sıçrayarak ölümcül sonuçlara yol açabilir. Metastatik karaciğer kanseri ise başka bir yerde başlar ve sonrasında karaciğere yayılır. Karaciğer kanseri, hepatoselüler karsinoma olarak ta adlandırılır. Günümüzde kullanıma giren pek çok etkili tedavi yöntemi sayesinde tedavi başarısı artmıştır. Karaciğer kanserinin pek çok türü önlenebilmektedir; en önemli risk faktörleri arsında, Hepatit B ve C virüsü, aşırı alkol kullanımı, siroz veya karaciğerin tahrip olması, hemokromatoz, demir depolama hastalığı, obezite ve diyabet bulunmaktadır.

İçindekiler

Karaciğer kanseri nedir?

Karaciğer kanserleri, kötü huylu tümörler grubunda yer alır ama diğer kanser türlerine göre yaygınlığı daha azdır. Erkeklerde kadınlara kıyasla daha yaygındır, en sık rastlanan türü, hepatoselüler karsinomdur. Karaciğer kanseri genellikle birincil veya ikincil olarak sınıflandırılır.

Birincil karaciğer kanseri karaciğer hücrelerinden başlar. İkincil karaciğer kanseri, başka bir organın kanser hücreleri karaciğere yayılırsa gelişir. Kanser hücreleri sonunda başka bir vücut organında toplanır ve orada büyümeye başlarlar. Karaciğer vücudunuzdaki en büyük organdır; yiyecekleri sindirmeye, enerji depolamaya ve zehirli maddeleri uzaklaştırmasına yardımcı olur.

Karaciğer kanseri belirtileri

karın rahatsızlığı, ağrı ve hassasiyet
sarılık denilen cilt ve tenin sararması
beyaz, tebeşirli dışkı
mide bulantısı ve kusma
kolayca morarma veya kanama
zayıflık ve nedensiz kilo kaybı
yorgunluk ve halsizlik

Karaciğer kanseri belirtileri ve semptomlarının başında, karnınızın sağ tarafında bir yumru veya ağrı ve cildin sararması olabilir. Bununla birlikte, kanser ilerleyinceye kadar semptomlarınız olmayabilir. Bu ise hastalığın ilerlemesine neden olur ve tedaviyi zorlaştırıyor. Doktorlar, karaciğer kanseri teşhisi için karaciğer ve kan testleri kullanırlar. En bilinen tedavi seçenekleri cerrahi, radyasyon, kemoterapi veya karaciğer naklidir.

Hepatit B nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri ve tedavi seçenekleri

Karaciğer kanseri belirtilerini anlamak

Karaciğer kanseri olan birçok hastada erken dönemde herhangi bir belirti olmaz. Bununla birlikte karaciğer kanserleri genellikle karında şişkinlik, ciltte sararma, kaşıntı, karnın sağ üst kısmından başlayıp sırta vuran ağrı, ani kilo kayıpları, haftalar süren iştahsızlık, az yemek ile tokluk ve şişkinlik hissi, ateş, geceleri terleme genel sağlıkta ani kötüleşme, idrar renginde koyulaşma ve soluk renkli dışkı gibi sarılık belirtileriyle kendini gösterir.

Bu sayılan belirtilerden çoğu ağır belirtiler olsa da karaciğer kanseri demek için ayırıcı belirtiler değildir çünkü tamamı enfeksiyon gibi başka bir durumdan da kaynaklanabilir.

Karın Şişliği: Karaciğer kanserine bağlı karın şişliğinin 2 sebebi vardır. İlki büyüyen tümör nedeniyle karaciğerin karnın sağ tarafına doğru yarattığı şişliktir. İkincisi ise karaciğerin fonksiyonlarını yerine getirememesi nedeniyle siroz hastalığında da olduğu gibi karın bölgesinde biriken sıvının karında şişlik yapmasıdır.
Kilo Kaybı: Yemek yeme alışkanlığınızda hiçbir değişiklik yapmadığınız halde nedensiz bir şekilde kilo veriyorsanız bu birçok kanserle birlikte karaciğer kanserin de belirtisi olabilir. Vücut ağırlığının %10’unu kaybetmek ani kilo kaybı olarak kabul edilir ve birçok tehlikeli hastalığın habercisidir.
Sarılık: Sarılık sadece kansere özgü bir belirti olmamakla birlikte kanserin fonksiyon kaybına uğrattığı karaciğerin bir belirtisidir. Sarılık, karaciğer iltihaplanması, safra yolunun tıkanması, hemolitik anemi gibi diğer bir çok hastalık nedeniyle de oluşmuş olabilir. Karaciğer kanserinde sarılık, karaciğer fonksiyonlarını etkileyen birçok hastalıkta olduğu gibi safranın vücuttan atılamaması nedeniyle safra tuzlarının kanda ve vücut dokularında birikmesiyle cilde sarı bir renk vermesidir.

Siroz nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Karaciğer kanseri teşhisi

Karaciğer kanseri tanısı için doktor önce hastanın tıbbi hikayesini dinler ve fizik muayene yapar. Uzun süreli alkol bağımlılığı veya kronik bir hepatit B veya C enfeksiyonu öyküsü varsa mutlaka doktorunuza bildirin. Karaciğer kanseri teşhisi için şu yöntemler uygulanır:

Karaciğer fonksiyon testleri, kandaki protein, karaciğer enzimleri ve bilirubin seviyelerini ölçerek doktorun karaciğerinizin sağlığını belirlemesine yardımcı olur.
Kanda alfa-fetoprotein (AFP) varlığı karaciğer kanseri belirtisi olabilir. Bu protein genellikle doğumdan önce bebeklerin karaciğer ve yumurta sarısında üretilir. AFP üretimi doğumdan sonra normalde durur.
Karın CT veya MRI taramaları karındaki karaciğer ve diğer organların ayrıntılı görüntüsünü üretir. Doktorunuzun bir tümörün nerede geliştiğini tespit etmesine, boyutunu belirlemesine ve diğer organlara yayılıp yayılmadığını anlamasını sağlar.

Emar (MR) nedir, nasıl çekilir? Manyetik rezonans ne işe yarar?

Karaciğer nerededir?

Karaciğer, karın üst sağ bölümünde, diyaframın (göğüs ve karnı ayıran bir kas tabakası) altındadır. mideye, sağ böbreğe ve bağırsakların komşudur. Bir koni şekline sahip olan karaciğer, yaklaşık 1.5-2 kg ağırlığında olup koyu kırmızımsı-kahverengi bir organdır. Vücuttaki kanın yaklaşık 500 ml’sine (%13) barındırmaktadır. Karaciğer, sağ ve sol loblar olmak üzere iki ana lobdan oluşmaktadır. Bu loblar, bir ağacın kökleri gibi gövdede toplanarak ana karaciğer kanalını oluşturur. Ana karaciğer kanalı, karaciğer hücreleri tarafından oluşturulan safrayı, safra kesesine ve onikiparmak bağırsağına taşır.

Karaciğer kanseri önlenebilir mi? Tedavisinde cerrahinin yeri nedir?

Karaciğer ne işe yarar?

Karaciğer, tıpkı bir kimya fabrikası gibi kandaki kimyasal maddeleri düzenler ve “safra” salgılar. Mide ve bağırsaklardan gelen besin ve alınan ilaçlarla dolu kanın tamamı karaciğerden geçerek vücut için kullanımı daha kolay olan formlara ayırır.

Kanı birçok kimyasal madde, ilaç ve alkolden temizler.
Bağırsağa safra salgılar. Safra, yağların sindirilmesi için çok önemlidir ve ayrıca vücut atıklarının atılmasını sağlar.
Fazla glikozun nişasta olarak depolanması
Safra ile atıkların atılması
Vücuttaki çoğu önemli protein, kolesterol ile tüm vücut yağlarının taşındığı lipoprotein adı verilen özel yağ formlarının oluşturulduğu fabrikadır.
Kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinleri üreterek kanın pıhtılaşmasını düzenler.
Enfeksiyonlara karşı bağışıklık sağlar. Karaciğer zedelendiyse, enfeksiyon oluşma riski çok daha yüksektir
Açlık durumunda kullanılabilecek, nişasta formunda (glikojen) ilave şeker depolar.

Bunlar gibi 500 yakın işlevi yerine getiren vücuttaki en karmaşık ve en aktif organdır. Karaciğer, %70’i alındıktan sonra kendisini yenileyebilen vücuttaki tek organdır. Bu sayede, karaciğer kanseri olan veya karaciğer nakli için organ bağışlayan kişilerde karaciğerin büyük bölümleri karaciğer fonksiyonuna zarar vermeden alınabilir. Geride kalan küçük parçalar, birkaç hafta içinde büyüyerek asıl boyuna yeniden ulaşabilir.

Geriye kalanlar ise çoğunlukla karaciğer içindeki safra yollarından köken alan kolanjiyokarsinom adı verilen tümörlerdir. Karaciğerde en sık görülen tümörler metastazlardır. Metastaz başka bir organ veya dokudaki kanserin karaciğere sıçramasıdır. Karaciğere vücudun hemen her yerindeki kanserler sıçrayabilir.

Metastaz nedir, neden olur? Metastatik kanser belirtileri ve tedavisi

Karaciğer kanseri nedenleri

Karaciğer kanserinin nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber hastalıktan sorumlu olduğu ve riski çok arttırdığı düşünülen bazı hastalıklar veya maddeler mevcuttur. Bunlar hepatit B ve hepatit C virüsüyle sarılık hastalığı geçirip virüs taşıyıcısı olmak, Karaciğer kanseri, bu tür virüs infeksiyonları görüldükten yıllarca sonra ortaya çıkabilir. Hepatit virüsleriyle yakınmanız olmadan da hastalığı geçirebilirsiniz ve ancak kan testleri ile hastalığı geçirdiğiniz anlaşılabilir.

Kahve içmek karaciğer kanseri riskini en az %50 oranında azaltıyor!

Karaciğer sirozu nedeniyle oluşmuş yara, karaciğer adenomu, yiyeceklerde bulunan bazı karsinojenik maddeler, bazı ilaçlar ve hemakromatozis gibi metabolik hastalıklar, karaciğer yağlanması, ailede karaciğer kanseri öyküsü, tahıllarda yaşayan Aspergillus adı verilen mantarların ürettiği aflatoksin adı verilen zehirler, sigara kullanımı, içme suyunda bulunan bir zehir olan arsenik, diyabet, aşırı kilolu olma ve alkol (her 3 karaciğer kanseri vakasından 1’i alkole bağlıdır) karaciğer kanseri nedenleri arasındadır.

Karaciğer Kanseri Tedavisi

Karaciğer kanseri tedavisi kanserin alt tiplerine, büyüklüğüne ve evresine göre değişir:

Karaciğerdeki tümörlerin sayısı, büyüklüğü ve yeri
karaciğer ne kadar iyi çalıştığını
siroz olup olmadığı
tümörün diğer organlara yayılıp yayılmadığı
Özel tedavi planınız bu faktörlere dayanacaktır.

Hepatektomi

Hepatektomi, karaciğerin bir kısmını veya karaciğerinin tümünü çıkarmak için yapılır. Bu ameliyat genellikle kanser karaciğerin belirli bölgesinde ise yapılır. Zamanla, geride kalan sağlıklı doku yeniden oluşacak ve eksik parçanın yerini alacaktır.

Karaciğer nakli

Karaciğer nakli en etkili çözüm yöntemidir ancak hastalığa yakalanmış kişi ile karaciğeri uygun bir donörden alınan sağlıklı karaciğer ile yapılabilir. Bu işlem sadece kanser diğer organlara yayılmamış ise yapılabilir. Günümüzde geliştirilen yeni ilaçlar sayesinde tam uyumlu olmayan kişiler arasında da karaciğer nakli yapılabiliyor. Ancak nakilden sonra organ reddini önlemek için ilaçlar veriliyor.

Ablasyon

Ablasyon, kanser hücrelerini yok etmek için ısı veya etanol enjeksiyonlarını içerir. Lokal anestezi kullanılarak yapılır. Ağrı hissetmenizi önlemek için ilgili bölge uyuşturulur. Ablasyon ameliyat veya transplantasyon için aday olmayan insanlara yardımcı olabilir.

Anestezi nedir? Nasıl uygulanır? Anestezist ne iş yapar?

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini yok eden agresif bir ilaç tedavisidir. İlaçlar ağızdan veya bir damardan enjekte edilir. Çoğu durumda, kemoterapi ayakta tedavi olarak verilebilir. Kemoterapi karaciğer kanseri tedavisinde hala etkili ve yaygın bir seçenektir. Ancak birçok insan tedavi sırasında, kusma, iştah azalması ve titreme gibi yan etkiler görür. Kemoterapi de enfeksiyon riski artar bu nedenle hastaların korunması gerekir.

Kemoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır, yan etkileri nelerdir?

Radyasyon tedavisi

Radyoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili radyasyon demetleri kullanmayı gerektirir. Harici ışın radyasyonu veya dahili radyasyon ile verilebilir. Dış ışın radyasyonunda, radyasyon karın ve göğsü hedef alır. İç radyasyon, hepatik artere küçük radyoaktif kürler enjekte etmek için kateterin kullanılmasını gerektirir. Işınım daha sonra karaciğere kan sağlayan bir kan damarı olan hepatik arteri yok eder. Bu, tümörün içine akan kan miktarını azaltır ama portal damar karaciğeri beslemeye devam eder.

Hedeflenen Terapi

Hedefe yönelik terapi, savunmasız oldukları yerde kanser hücrelerine vurmak için tasarlanmış ilaçların kullanımını içerir. Tümör büyümesini azaltırlar ve tümörün kan akışını durdurmaya yardımcı olurlar. Sorafenib (Nexavar) karaciğer kanseri olan insanlar için hedefli tedavi olarak onaylanan yeni bir tedavidir. Hedeflenen tedavi, hepatektomi veya karaciğer nakli için aday olmayan insanlar için yararlı olabilir ama yan etkileri olabilir.

Embolizasyon ve Kemoembolizasyon

Embolizasyon ve kemoembolizasyon birer cerrahi prosedürlerdir. Hepatik arteri engellemek için yapılırlar. Doktorunuz bunu yapmak için küçük süngerler veya başka parçacıklar kullanacaktır. Bu, tümörün içine akan kanı azaltır. Kemoembolizasyonda, doktorunuz parçacıklar enjekte edilmeden önce hepatik artere kemoterapi ilaçları enjekte eder. Oluşturulan tıkanıklık kemoterapi ilaçlarını karaciğerde daha uzun süre tutar.

Hepatoselüler karsinom tedavisi

Hepatoselüler karsinom (HCC) en yaygın görülen karaciğer kanseridir ve farklı tedavi seçenekleri mevcuttur. Hastaların en çok yarar gördükleri tedavi yöntemi cerrahi tedavidir.

Kadınlarda ve erkeklerde en sık görülen kanser türleri ve tedavileri

Tümörleri içine alacak şekilde karaciğerin bir bölümünün çıkarılması veya karaciğer nakli tedavi seçenekleridir. Cerrahisinde dikkat edilen geriye kalacak karaciğerin hastaya yetecek nitelikte ve boyutta olmasıdır. Cerrahinin uygun olmadığı tümörlerde veya büyük ameliyatları kaldıramayacak hastalarda kemoterapi, radyoterapi, tümörün yakıldığı yöntemler (ablasyon tedavisi) veya mikroküre ile nükleer tıp tedavileri uygulanabilir.

Diğer karaciğer kanseri tiplerinde tedavi

Karaciğerde en sık görülen tümörler metastazlardır. Karaciğer metastazları da aynı HCC gibi genellikle sessiz seyreder ve ancak ileri evrelerde ortaya çıkan belirtilerle tanı konulur. Karaciğer metastazlarında tedavi seçenekleri ilk olarak hasta uygunsa cerrahi müdahale ve cerrahiyle birlikte ilave diğer bazı tedavileri içerir. Tedavi seçimi, kanserin hangi organdan hangi kanser türünden sıçrama yaptığıyla birlikte kütlenin özelliklerine ve hastanın sağlık koşullarına göre değişir.

Kalın bağırsak kanserlerinde ve nöroendokrin tümör adı verilen özel bir kanser tipinde karaciğer metastazlarının cerrahi olarak çıkarılması çok iyi sonuçları vermektedir. Bu nedenle bu iki gruba giren hastalarda tümörü (veya tümörleri) içine alacak şekilde karaciğerin bir bölümünün çıkarılmaya çalışılır. Bazı uygun olgularda ameliyat laparoskopik olarak yapılabilir.

Karaciğer ameliyatları, tüm cerrahi girişimler içinde en büyük ameliyatlardandır ve hastaya büyük bir yük yüklerler. Hastaların genel sağlık durumunun bu ameliyatları kaldıracak düzeyde olması gereklidir. Geriye kalan karaciğer dokusunun hastaya yetecek olması ilk kriterdir. Öte yandan geride kalacak karaciğer dokusunun yeterli olmadığı düşünülen veya karaciğer her iki lobunda da tümör olan durumlarda tümör çıkarılmadan önce karaciğerin bir lobuna kan getiren ana damarlardan biri tıkatılarak diğer lobun büyümesi sağlanır. Diğer bir seçenek de hastaya aşamalı ameliyat yapmaktır.

Gereksiz ilaç kullanımı karaciğer kanseri riskini arttırıyor

İlk olarak tümörlerin bir bölümü karaciğerden temizlenir ve sonraki aşamada çıkarılacak lob besleyen damar tıkatılır. Sonraki ameliyatta bu lob çıkarılarak ciğerdeki tümörler temizlenir. Bu tedavilerde amaç tümörlerin tamamen temizlenmesidir. Karaciğer metastazlarında kemoterapiye sık kullanılır bu evre 4 gibi en ileri evrede mümkündür. Hastalar cerrahi müdahaleye müsait olsun ya da olmasın kemoterapi adayıdırlar.

Bir diğer detayda kanser teşhis edildiğinde tümör çıkarılamayacak durumdaysa kemoterapi ile yanıtı alınabilir ve küçülen veya yok olan tümörler yeniden değerlendirilip kemoterapi sonrası ameliyat bu kez uygulanabilir. Uygulanan diğer tedavi seçenekleri ise Y-90 mikroküre tedavisi veya radyofrekans / mikrodalga ablasyon ile tümörlerin yakılması gibi uygulamalar tedavide kullanılan diğer yöntemlerdir. Bu yöntemler cerrahinin uygulanamadığı durumlarda veya cerrahi işlemle birlikte kombine tedavide uygulanabilir. Tek başına bu tedavilerin başarı oranları cerrahinin çok gerisindedir ve ancak seçilmiş hastalarda uygulanabilmektedir. Bknz:>>> Liver Cancer