Kanserle yaşam ve hastalık sürecinde ruhsal sorunlarla mücadele

Kanserle tanışma: Günlük yaşamın koşturması içinde beklenmedik biçimde ortaya çıkan hastalık yeni bir uyum ve yaşam tarzı gerektirir. Şaşkınlık, ne olduğunu anlayamama, tanıyı doğrulatma ihtiyacı, kızgınlık ve durumu kabullenme ile depresyon görülebilir. Kanser tanı ve tedavisinin ilk dönemlerinde ortaya çıkan bu tepkiler genellikle birkaç hafta içinde yatışır ve kendinize yeni bir uyum biçimi bulursunuz. Bazen endişeler, korkular devam eder yada aklınızdaki soruları yakınlarınız ile konuşmakta zorluk çekersiniz. Bu durumda bir danışmana yada ruh sağlığı uzmanına başvurmak yararlı olur.

Ruhsal sorunlarınızla ilgili danışmaya gittiğinizde hikayenizi anlatmakla başlarsınız. Nasıl hastalandınız? Hastalıkla ilgili neler hissediyorsunuz, endişeleriniz güçlükleriniz neler? Hayatınızda neler değişti, bunlardan hangileri ile baş edebiliyor, hangileri ile baş edemiyorsunuz? İlk aşama durumunuzun tanımlanmasıdır. İkinci aşama endişelerinizin; sizi, ilişkilerinizi ve yaşamınızı nasıl etkilediğini, neler hissedip nasıl davrandığınızı anlamaktır. Bu zor dönemi geçirmek için gösterdiğiniz çabalardan hangilerinin işe yarayıp hangilerinin yaramadığını anlamak sizi rahatlatır.

Psiko-onkoloji, kanser tedavisinin parçası haline gelmeli

Hastalık yaşamınızı kontrol edebilmenizi engeller. Duygularınızı anlayabilmek ise değiştiremeyeceğiniz gerçekleri kabul edebilme, kontrol edebileceklerinizi düzenleme gücünüzü geri kazandırır. Hastalıkla daha etkili yollarla başa çıkabilirsiniz. Günlük yaşamla ilgili sorular daha basittir ve daha kolay halledilebilir. Öncelikle en kolay çözümleyebileceğiniz konulardan başlamak, derin ve zor sorunları daha sonraya bırakmak uygundur. Duygu ve davranışlarınızı ifade edip anlamak sizin için daha sağlıklı olan çözüm yollarını bulmanızda yararlı olur.

Duygu ve davranışlarınızı daha iyi anladıktan sonra neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz. Baş edilemez gibi gözüken durumlar üzerinde kontrolünüzü kazanır ve yaşamınızı düzenleyebilirsiniz. Hastalığınız ve tedaviler hakkında istediğiniz bilgileri alabilir, yapmak istediklerinize karar verebilirsiniz.

Hayatınızı karmakarışık bir hale getiren kanser tedavileri kriz dönemidir. İlk dönemde olanlara bir anlam vermekte zorlanabilirsiniz ama krizlerden büyüyerek, olgunlaşarak, günlük koşuşturmalar arasında unuttuğumuz varoluşumuzu fark ederek çıkabilirsiniz. İlk dönemdeki karmaşadan yaşamın anlamını yeniden bularak, yaşamınızda siz daha mutlu edecek önemli değişiklikler yaparak çıkabilirsiniz. En basit ve en kolay değiştirebileceğiniz davranışlardan başlayınız.

•       Doktorunuza sormak istediklerinizin listesini yapmak
•       Tedavi kararlarına katılmak
•       Aileden ve arkadaşlardan destek istemek, desteği kabul etmek
•       Ulaşabileceğiniz hedefler koymak ve onlara ulaşma planları yapmak
•       Yaşamda yeniden bir anlam bulmak ve amaç edinmek
•       Zorluklar ve gerginlikle yeni başa çıkma yolları öğrenmek
•       Sizin için yeterince iyi olmayan davranış ve alışkanlıklardan kurtulmak

Kanserle yaşamak ya da ‘Kanser Survivor’ı olmak

Başka hastalar da benzer sorunlar yaşıyorlarmı?

Kanserle karşılaşan herkes ciddi zorluklar yaşar, hastalıkla baş etmede güçlük çekebilir. Hastaların yarısı tedavi gerektirecek düzeyde uyum bozuklukları ve depresyon geçirir.

Ailem için ne yapabilirim?

Kanser bir aile hastalığıdır, aileler de yoğun gerginlik ve sıkıntı yaşar. Yakınlarına en iyi şekilde bakım verebilmek için uğraşırken ailenin ihtiyaçlarını da karşılamaya çalışırlar. Yalnızlık, yorgunluk, çaresizlik, tükenme sıktır. Onların da yardıma ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzdan yardım isteyebilirsiniz. Daha önceleri açık ve yakın ilişkileri olan aileler kriz döneminde de genellikle daha yakın ve açık bir ilişki kurarlar. Yakınlarını sıkıntıdan, üzüntüden koruma çabası ile olup bitenin açık konuşulmaması genellikle aradaki mesafeyi artırır ve yanlızlık duygusunu kuvvetlendirir. ‘ayrı odalarda üzülmek’ ‘Bir tiyatro oynamak’ paylaşımı azaltıp birlikte katlanılan zor zamanların yüküünü artırır.

Ayrı odalarda ağlamak yerine üzüntüyü paylaşmak, rol yapmak yerine, samimi bir ilişki kurmak hastalığın neden olduğu farklı olma, uzaklaşma ve yabancılaşma duygularını azaltır. Çocuklarla, yaşlılarla, konuşmak özel bir yaklaşım gerektirir. Kişilerin yaşına, zihinsel durumuna göre bir yol belirlemek gerekir.

Kanser tedavisi sürecinde ‘Umutlu olmak’ ilaç etkisi yapıyor!

Bu konularda yardım istemem akıl hastası olduğum anlamına gelir mi?

Toplumla bazı kişiler danışman yada psikiyatri uzmanına gitmenin zayıflık, akıl hastalığı anlamına gelebileceğini düşünür ve yardım almaya çekinirler. Oysa tam tersi sorunları görmezden gelmekten vaz geçip gerektiğinde yardım alabilmek farklı bir güç anlamına gelir. Zor bir dönem geçiren bir kişi çözüm yolları bulmak üzere destek aradığınızı gösterir.

Neden kendi doktorum bu konuda yardım etmiyor?

Kanser tedavisi bir ekip işidir ve ruhsal sorunlarla ilgili konuda eğitimli ve deneyimli profesyonellerin yardım etmesi daha uygundur.

UZM. BİY. ERAY ÜNÜVAR

PROF. DR. HAYRİYE ELBİ

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör