Kanser tedavisinde onkoloji hemşireliğinin önemi ve faydaları

31 Temmuz 2010 | 14 Şubat 2023 | Kategori: Onkoloji Print

35 Paylaşım

Kemoterapi sürecinde evde bakım çok önemli
Kemoterapi tedavisi alan kanser hastalarının çok sayıda yan etkiyle mücadele etmek zorunda kaldıklarını belirten Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Onkoloji Servisi Hemşiresi Havva Erdoğan, şu bilgileri verdi: “Kemoterapi alan hastaların evde bakım süreci çok önemlidir. İlaca bağlı yan etkiler tedavi başarısını etkileyebiliyor. Bu dönemde alınacak önlemler, tedavinin başarısı belirliyor. Ayrıca yaşam kalitesini önemli oranda etkiliyor.”

Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Kanser tedavi aşamasında bulantı-kusma, saç dökülmesi, cilt ve tırnak değişiklikleri; ağız, dişeti-boğaz problemleri, tat değişiklikleri, iştahsızlık, kabızlık, idrar değişiklikleri, enfeksiyon, anemi / kansızlık, kanama en sık görülen yan etkileridir. Bunlara yönelik önlem alınması durumunda hastalar normal yaşamlarını sürdürebilirler. Fakat bazı durumlarda değişiklikler yapılması gerekebilir. Advers etkilerle baş edebilmek için dikkat edilmesi gereken konular arasında beslenme, sosyal yaşam ve çevresel faktörler bulunmaktadır.

Ayrıca bu dönemde kişinin banyo alışkanlığı, ağız bakımı, el ayak bakımı, giyim tarzı gibi gündelik konular da tedavide önemli bir yere sahiptir. Kanser tedavisi sürecinde mutlaka bir onkoloji hemşiresinden destek alınmalıdır”

Kanser hastaları nasıl beslenmeli, nelere dikkat etmeli?

Bazı kemoterapi ilaçlarının kullanımı kabızlık yapabilir. Barsak hareketini artırmak için bol sıvı içilmeli ve lifli yiyecekler tercih edilmelidir.
Bazı kemoterapi ilaçları barsak dokusunu etkilediği için ishal meydana gelebilir. İshal 24 saatten daha uzun sürerse hekime haber verilmelidir. İshalle kaybedilen sıvıyı yerine koymak için su, elma suyu, açık çay gibi içecekler tercih edilmelidir.
İshal nedeniyle kaybedilen potasyumu yerine koymak için muz, patates, şeftali ve armut gibi potasyum içeriği yüksek besinleri tüketilmelidir. Kahve, çay, alkollü içeceklerden kaçınılmalıdır.
Onkoloji hastalarının, duygularını paylaşabilecekleri insanlarla konuşması ve arkadaş ziyaretlerinde bulunması iyi olabilir. Ancak kemoterapi alınan dönemde özellikle enfeksiyon kontrolü açısından ziyaretçi kısıtlaması yapılmalıdır.
Zorlayıcı, yorucu aktivitelerden kaçınılmalıdır. Bununla birlikte sürekli yatak istirahatının da yarardan çok zarar getireceği unutulmamalıdır.

Kemoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır, yan etkileri nelerdir?

Günde 5–6 öğün şeklinde az ve sık yemek yenmelidir.
Sıcak yiyeceklerin kokusu bulantı hissini artırabileceğinden soğuk servis yapılan yiyecekler tercih edilmelidir.
Sıvı ve yumuşak gıdalar tercih edilmelidir.
Çok tatlı, yağlı, çok baharatlı ve ağır kokulu gıdalar bulantı hissini artıracağı için bu gıdalardan uzak durulmalıdır.
Herhangi bir nedenle sıvı kısıtlaması önerilmediyse; günde en az üç litre su veya sıvı gıdalar alınabilir. Yaz aylarında terlemeyle vücuttan sıvı kaybı olacağından alınan sıvı 4–5 litreye çıkabilir. Sıvı gıdaların en az bir litresi su olarak alınmalıdır.
Solunum yoluyla bulaşan hastalığı olan bireylerden uzak durulmalı, mümkün olduğunca sarılma ve öpüşme gibi yakın temaslardan kaçınılmalıdır.
Solunum yolu ile bulaşan hastalıkların çok sık görüldüğü zamanlarda alışveriş merkezleri, toplu taşıma araçlarından, kalabalık, havasız ve tozlu ortamlardan uzak durulmalıdır.
Sigara kullanılmamalı ve dumanlı yerlerden uzak durulmalıdır.
Enfeksiyondan korunmak için eller her zaman sabunlu su ile yıkanmalı ve bireyle birlikte yaşayan kişiler de el yıkamaya dikkat etmelidir.
Haftada en az iki kez banyo yapılması enfeksiyon riskini azaltmak açısından önemlidir.
Kemoterapi alınan dönemde güneş ışınları ciltte koyulaşma ve lekeler yapabilir
Kanın pıhtılaşmasında görevli olan trombositlerin düşük olduğu dönemde kanama riski olduğu için birey kendisini düşme, vurma ve çarpmalardan korumalıdır. Kalçadan enjeksiyon yaptırılmamalıdır.
Düzenli yürüyüşler ve hafif egzersizler yapılmalı, ancak trombositlerin düşük olduğu dönemde kanama riski olacağından egzersiz sırasında travmalardan korunmalıdır.
Kemoterapi aldıktan sonra ağız bakımı ağızda yara oluşmaması için önemlidir. Kan değerleri uygunsa dişler fırçalanmalı aksi halde sadece gargara yapılmalıdır.
Takma diş kullanılıyorsa her öğün sonrası çıkartılarak temizlenmelidir.
Kemoterapi ilaçlarına bağlı saçlar dökülebilir. Saç dökülmesi kemoterapi aldıktan 2–3 hafta sonra başlar. Tedavi kesildikten 3–8 hafta sonra tekrar çıkmaya başlar. Kemoterapi tedavisine başlanmadan önce saçlar kısa kestirilmelidir.
Kemoterapi alınan dönemde lökosit değerleri düşerse, meyve ve sebzeler tercih edilmemelidir.
Taze olduğundan kuşku duyulan hazır yiyecekler enfeksiyon riski nedeniyle yenilmemelidir.