Kanser hastaları anketinde öne çıkan talepler: Psikolojik destek, diyetisyen ve ücretsiz ulaşım

Yazan Hatice Pala Kaya

10 Nisan 2022 | 14 Nisan 2022 | Kategori: Sağlık Gündemi Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

0 Paylaşım

Kanser hastalarının beklenti ve taleplerine yönelik yapılan bir araştırmada, ücretsiz ulaşım ve bilgilendirme gibi sosyal hayata yönelik talepler ile uzman psikolog ve diyetisyen talebi öne çıktı. Kanserle Dans Derneği, 1188 kanser hastası ve yakınıyla çevrimiçi anket doldurma modeliyle “Kanser Tedavisinde Hasta Beklentileri” anketi gerçekleştirdi. Araştırmanın koordinatörlüğünü İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Özsarı ve Üsküdar Üniversitesi İç Hastalıkları Tıbbi Onkoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umut Demirci yaptı. Araştırmaya yönelik sonuçlar, koordinatör öğretim üyeleriyle Kanserle Dans Derneği Başkanı Sevil Gürkan’ın katıldığı bir basın toplantısıyla duyuruldu.

Prof. Dr. Haluk Özsarı, araştırmayla beklenti ve isteklere yönelik çıktılar elde etmeyi ve karar verici ve geri ödeme kuruluşlarının kullanabileceği şekilde sınıflamayı hedeflediklerini vurguladı. Araştırmanın amacının onkoloji hastaları ve hasta yakınlarının beklenti ve ihtiyaçlarını anlamak olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Özsarı, güncel veriler elde etmeyi, mevcut ve yeni gelişen tedavileri, hasta hekim ilişkileri, ilaca erişim, sağlık hizmetleri, psikoloji ve beslenme desteği ile ilgili sorularla bu konulardaki eğilim ve beklentileri ölçmeye çalıştıklarını açıkladı.

Sağlık hizmetlerinden memnuniyet yüksek

Prof. Dr. Özsarı, genel olarak hastaların verilen sağlık hizmetlerinden memnuniyet düzeyinin yüksek olduğunu belirterek, “Ancak özellikle ilaca erişimde sorun yaşayan hastaların çözüm için yüzde 20 oranında eczaneye, yüzde 19 oranında ise sağlık kurumuna başvurduğu görülüyor” diyerek, sağlık hizmetleri içinde ilaca erişim konusunun önemine değindi.

Topluma ücretsiz hizmet veren Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezlerinin (KETEM) duyulmasına rağmen bu merkezler hakkında yeterince bilgi sahibi olunmadığı ve yararlanma düzeylerinin de düşük olduğunu belirten Prof. Dr. Özsarı, ulusal çapta çalışmayla KETEM’lerin tanıtılmasının, erken tanı ve sürdürülebilir sağlık sistemi açısından fayda sağlayacağını söyledi.

Psiko-onkoloji, kanser tedavisinin parçası haline gelmeli

Prof. Dr. Demirci: Sağlıklı planlama için önemli veriler elde edildi

“Mevcut sorunu ortaya koymadan çözüm önerileri getiremiyoruz. Bununla ilgili sağlıklı planlama yapabilmek için böyle bir durum tespitine cidden ihtiyacımız vardı” diyen Üsküdar Üniversitesi İç Hastalıkları Tıbbi Onkoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umut Demirci de önemli çıktılara eriştiklerini kaydetti. Prof. Dr. Demirci şunları söyledi: “Araştırma sonuçlarında, kanser tedavisinde hasta ve yakınlarının, psikolojik destek ve beslenme desteğinin kritik öneme sahip olduğu görülüyor.

Bu alanlarda desteğe ihtiyaçlarını yüzde 90’lar düzeyinde belirtmiş olmaları, bu konuda ülke çapında ciddi bir çalışma ihtiyacını ortaya çıkarıyor. Bu sonuç, kanser tedavisinde sadece medikal tedaviye odaklanmamak, aynı zamanda multidisipliner bir yaklaşımla, ilgili bölümlerin beraber çalışmasıyla, bir bütün olarak değerlendirme yapma gereksinimini gösteriyor. Ek olarak kanser tedavilerinde önemli yeri olan klinik çalışmaların bilinirliğinin düşük olduğu ve hekimler tarafından yeterli düzeyde bilgilendirme yapılmadığı görülüyor.

Araştırmada diğer önemli çıktı ise, hastaların ulaşım desteği ihtiyacı için de özellikle diyaliz hastalarına benzer bir düzenlemenin kanser hastaları için uygulanabileceği de ortaya çıkıyor. Genel olarak araştırma, kanser hastaları ve yakınlarıyla yapılmış olsa da başta hekimler olmak üzere sağlık çalışanlarının da ihtiyaçlarını, tedavileri boyunca üzerlerinde bulunan ek yüklere de ışık tutması açısından önemli sonuçları ortaya çıkarmıştır.”

Prof. Dr. Umut Demirci, sağlık hizmetlerinde gelinen seviyenin yükseltilmesi, sürdürülebilir kılınması için çaba harcanması gerektiğini vurgularken, özellikle yenilikçi ilaçlara erişimin kolaylaştırılması, bunun için de fayda bazlı hesaplama modeliyle analizler yapılması gerektiğini kaydetti. Demirci, klinik araştırmalar konusunda da hem hasta hem de kamuoyu bilincinin artması gerektiği değerlendirmesinde bulundu.

Prof. Dr. Altuntaş: Kanserde sadece tedavi değil, psikolojik destek de önemli

Hasta dernekleri fayda sağlıyor

Kanserle Dans Derneği Başkanı Sevil Gürkan ise bilgilenme, sosyalleşme, dayanışma ve hizmetlerden yararlanma konusunda hasta derneklerinin fayda sağladığını belirterek, hastaları bu derneklere katılmaya çağırdı. Araştırmaya yönelik, “Kamuoyunda kanser hastaları ve yakınlarının yaşadıkları süreçlere, zorluklara, kolaylıklara, ihtiyaçlarına ve beklentilerine ışık tutuyor.

Bu yönü ile kanser hastaları ve yakınlarının sesi olarak araştırmanın önemli bir amaca hizmet ettiğini düşünüyorum” diye konuşan Sevil Gürkan, psikolojik destek ve diyetisyen desteği başta olmak üzere, ulaşım hizmeti gibi sosyal ihtiyaçların öneminin yüksek olduğunu anlattı.

Araştırma çıktıları

Anket sonucunda ulaşılan bazı çıktılar şöyle:

Hasta ve hasta yakınlarının kanser hastalarına yönelik uzmanlaşmış psikolog ve diyetisyen istekleri oldukça yüksek. Ankete katılanların üçte ikisi, tedavi sürecinde veya tedavi tamamlandıktan sonra psikolojik sorunlar yaşadı. Ücretsiz grup ya da bireysel psikolojik destek isteyenlerin oranı %89’un üzerinde.
Katılımcıların %94’ü, uzman diyetisyenden ücretsiz beslenme desteği istediğini belirtti.
Kanser hastası veya yakınlarından %91’i tedavi sırasında ulaşım desteği talep etti.
Ankete katılanların %38’i özel hastanelerde, diğerleri kamu üniversite hastaneleri ve devlet hastanelerinde tedavi aldı/alıyor.
Katılımcılar, sağlığı olumlu etkileyen en önemli üç faktörün, aile ve yakın çevre desteği, beslenme ve gelir, olumsuz etkileyen faktörlerin ise stres, alkol- sigara ve beslenme olarak sıraladı.
Ankete katılanların yüzde 25’i maddi sorunlar yaşadığını, yüzde 21’i de hasta-hekim ilişkisinde zorluklarla karşılaştığını belirtti.
Erken evre meme kanserli hastalar dışındaki hastaların yüzde 28’i ilaca erişim ve yeni tedavilerin geri ödeme kapsamında olmamasını önemli sorun olarak niteledi. İlaca erişim oransal olarak çok büyük sorun olarak belirlenmese de, erişim sorunu yaşayanların başvuracağı organizasyonda eksiklikler olduğu gözlendi.
İlaç erişim sorunu yaşayanların yüzde 13,5’i eczanelerde ilacın yaygın olmaması, yüzde 11,3’ü ülkede ilacın bulunmaması, yüzde 11,1 de ilacın kamu veya özel sigorta tarafından karşılanmaması sorunlarını belirtti. İlaca erişim sorunu yaşayanların çözüm için hareketine yönelik sonuçta ise yüzde 19,7’si eczaneye veya sağlık kurumuna çözüm için başvurduğunu, yüzde 18,6’sı doktora danıştığını belirtti.

Kanser tedavisinin yapıldığı her hastanede tümör konseyleri kurulmalı

Hastalar dünyadaki yeni tedaviler hakkında bilgi sahibi olmak istiyor

Ankette kanserli hastaların en önemli beklentilerinden biri güncel ve yenilikçi tedavilere erişim isteği oldu. Katılımcıların yüzde 87’si dünyada yeni onaylanmış tedaviler hakkında bilgi sahibi olmayı isterken, yüzde 77’si ise bu tedavileri Türkiye’de de istediğini belirtti.
Katılımcıların yüzde 64’ü KETEM’lerden haberdar olduğunu belirtirken, yüzde 82’sinin hiç faydalanmadığı ölçüldü.

Hasta ve hasta yakınlarının sağlık okuryazarlığı da düşük bulundu. Hastaların klinik çalışmalar hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları belirlenirken, bunun sorucu olarak da klinik araştırmalara katılma isteğinin düşük kaldığı sonucuna varıldı.