Kanser hastalarının ağız hijyeni koruma konusunda teşvik edilmesi gerektiğini söyleyen Miadent Ağız ve Diş Sağlığı Tıbbi Direktörü Diş Hekimi Şener Tan, kanser tedavisinde kullanılan yöntemlerin ağız ve diş sağlığına olumsuz etkileri olduğunu belirterek, önlem alınmasının ileriki dönemler için gerekli olduğunu vurguladı. Kanser tedavisine başlamadan önce ağız içinde hastalık oluşturabilecek unsurlara karşı önceden tedbir alınması gerektiğini belirten Diş Hekimi Şener Tan, şu bilgileri verdi: “Ağız içinde rahatsızlıklara neden olan diş taşlarının temizlenmesi, hatalı dolgu ve protezlerin düzeltilmesi, diş eti problemleri ve diş çürüklerinin tedavi edilmesi, flor jeli uygulaması ile oluşabilecek çürük ve hassasiyetlere karşı dişlerin koruma altına alınması gerekir.”
Radyoterapinin kanser tedavisinde kullanıldığını hatırlatan Şener Tan, baş ve boyun bölgesine uygulanan radyasyonun ağız mukozasında hücre ölümlerine yol açtığını hatırlattı. Hücre ölümlerinin tedaviden 5-10 gün sonra başlayıp, 3-4 hafta sonra tamamen iyileştiğini bildiren Diş Hekimi Tan, bu süreç içinde ağızda ‘mukozit’ denilen küçük ağız yaralarının oluştuğunu kaydetti.
Radyasyonun ayrıca tükürük kalite ve miktarında azalmaya yol açtığını, bunun da ağızda kuruluk ve devamında kanamalara yol açabildiğini vurgulayan Şener Tan, tükürüğün çürüğü önleme, ağız ve dişi temizleme fonksiyonunda da azalmalar görüldüğünü; ağızda tat alma duyusunda bozulmalar, dişlerde soğuk-sıcak hassasiyeti, yutma, çiğneme ve konuşma fonksiyonu zorluklarının bireyin yaşam kalitesini etkilediğine işaret etti.
Radyasyonun kemik hücresine etkisine de değinen Şener Tan, “Radyasyona maruz kalmış kemikte hücre azalması ve oksijen yetersizliği nedeniyle yeterli iyileşmenin olmaması sonucu kemik dokusunun canlılığını kaybetmesi olan ‘osteoradyonekroz’ oluşur, özellikle alt çenede daha yaygındır. Radyoterapiden sonra tedavi sahasındaki damarlarda kan akımını azaltan bir daralma ve tıkanma söz konusu olur.
Çiğneme kasları ve çene eklemindeki doku değişiklikleri ile sonuçlanan bu durum yutma, çiğneme ve konuşma fonksiyonlarında çok ciddi bir zorlanmaya neden olur. Radyasyon sahasında dişeti bağlarındaki zayıflamadan dolayı olan sallanma nedeniyle diş kayıplarına sıklıkla rastlanabilir” uyarısında bulundu.
“Baş- boyun bölgesine uygulanan radyoterapide, yaşam boyu süren flor uygulaması, mevcut dişlerin muhafaza edilmesi ve kemik yıkımının önlenmesi açısından hayati önem taşır” ifadesini kullanan Tan, bu uygulamanın özel yöntemi olduğunu vurgulayarak, “Flor uygulaması için özel ölçü kaşıkları hazırlanır. Florid kaşıklara konur, hasta ağzına yerleştirilir ve ısırtılır. Kaşıklar ağızda en az 5 dakika bırakılır, sonra kaşıklar çıkarılır ve ağız durulanır. En az 30 dakika süreyle yenmez, içilmez ve diş fırçalanmaz.
Flor gerçekten zararlı mı? Türk Dişhekimleri Birliği’nden açıklama
Tüm bu önlemlere rağmen ağzınızda görünüm, his veya tat yönünden bir değişiklik olduğunda doktorunuza veya hemşirenize haber vermelisiniz” diye konuştu.
Bazı kemoterapi ilaçlarının ağız yaralarına ve iltihaplanmalarına neden olabildiğini belirten Diş Hekimi Şener Tan, bakteri, virüs ve mantar enfeksiyonları, bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla oldukça sık karşılaşılan bir durum olduğunu vurguladı.
Kemoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır, yan etkileri nelerdir?
Tat alma duyusunda değişiklikler, yiyeceklerin tadının daha tuzlu, ekşi ve metalik olarak algılanmasının kemoterapi bitince normale döndüğünü bildiren Şener Tan, tedaviye yardımcı olarak kullanılan ağrı kesici ve sakinleştiricilerin tükürük akışını azaltma ve çürük oluşumunu artırma gibi etkilerinin görüldüğünü anlattı.
Kanser hastalarının ağız hijyenini korumaya teşvik edilmesinin önemli bir unsur olduğunun altını çizen Şener Tan, bakım için şu tavsiyelerde bulundu:
Kemoterapiden 7-10 gün sonraki dönemde dişlerin fırçalanmaması gerektiğini belirten Şener Tan, bu dönemde diş eti kanaması ve enfeksiyon riski olduğunu, fırça yerine ağız gargaraları ve korbonatlı gargara ile temizlik önerdi. Kemoterapi sırasında görülebilen kusmalardan sonra da karbonatlı su ile hastanın sık sık gargara yapmasının yararlı olduğuna işaret eden Tan, eğer diş macunu ağzı veya dişleri sızlatıyor, mide bulantısı oluyorsa, ağzın karbonatlı gargara ile temizlenmesine devam edilmesini tavsiye etti.
Şener Tan, ağız içi protezlere yönelik uyarılarda da bulunarak, “Kanser tedavisi sırasında mümkünse hareketli protezler takılmamalıdır. Tedavi sonrası dişler düzenli fırçalanmalı, protezler her yemekten sonra ve gece yatarken kesinlikle ağzınızdan çıkarılarak temizlenmelidir. Damağa iyi oturmayan takma dişler kullanılmamalıdır.
Radyoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır? Yan etkileri
Protezler temizleyici sıvılar içinde saklanmalıdır. Mantar enfeksiyonu varsa, tedavi sadece ağız içi dokulara değil protezlere de uygulanmalıdır. Kurumaya karşı dudaklar vazelin veya dudak yağları ile nemlendirilmelidir” dedi.
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?