Kanal tedavisi nedir, nasıl yapılır? Faydaları, ağrısı ve riskleri

26 Eylül 2019 | 16 Mart 2021 | Kategori: Ağız ve Diş Sağlığı, Sağlık Sözlüğü Print

119 Paylaşım

Kanal tedavisi (endodonti), diş enfeksiyonunu tedavi etmek ve dişi kurtarmak için uygulanan etkili bir çözüm yöntemidir. Diş köklerinde iltihap olduğunda yapılır ve kanal tedavisi risk altındaki dişleri kurtarmak için uygulanır. Lokal anestezi altında yapıldığı için ağrılı bir işlem değildir. Tedavi sırasında enfeksiyona neden olan bakteriler temizlendikten sonra, kök kanalı doldurulur ve diş bir kronla kapatılır. Kanal tedavisi genellikle bir endodontist veya genel diş hekimi tarafından, 2 veya 3 randevuda gerçekleştirilir ve ortalama 1 saat sürer. Kanal tedavisi uygulanmış bir diş ömür boyu kullanılabilir, ancak doğal dişlere göre daha kırılgan olabilir. Tedavi sırasında ve hemen sonrasında hassas olan dişlerinize zarar vermemek için sert veya sıcak yiyeceklerden kaçınmak gerekir.

İçindekiler

Kanal tedavisi (endodonti) nedir?

Kanal tedavisi, hasar görmüş veya iltihap olmuş bir dişin çekilmesine engel olmak, o dişi onarmak için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Diş kökünün içindeki iltihaplı kanalların temizlenmesi ve dişin muhafaza edilmesi işlemidir. (1)

Kökün içerisinde, dişin tepesinden (kuron – dişin görünen taç kısmı) diş kökünün ucuna kadar uzanan ve dişi besleyen bir damar-sinir dokusu (pulpa-diş özü) bulunmaktadır. Pulpa dişin gelişiminden ve savunmasından sorumlu ve dişe canlılığını veren dokudur.

Diş ağrısı neden olur, nasıl geçer? Diş ağrısına ne iyi gelir?

Bir diş çatladığında veya derin bir oyuğa sahip olduğunda bakteriler içine girebilir. Tedavi edilmeyen çürükler nedeniyle bu doku iltihaplanır ve bakteriler tarafından istila edilen diş özü ölmeye başlar; bunun sonucunda diş kaybedilir.

Kanal tedavisi ile iltihaplı doku uzaklaştırılır, kök kanalı şekillendirilir, temizlenir ve ardından dolgu maddeleriyle doldurulur. Daha sonra, tam işlevini korumak ve eski haline getirmek için dişe bir taç yerleştirilir.

Kanal tedavisi yöntemleri

Kök kanal sistemi dişin büyümesine yardımcı olan sinirlerden ve kan damarlarından oluşan yumuşak diş özü ile doludur. Bir hasar veya iltihap durumunda doğal dişi kurtarmak genellikle en iyi seçenektir ve tercih edilen tedavi yöntemi kanal tedavisidir.

Kanal tedavisinin alternatifi hasarlı dişin çıkarılması ve yerine diş implantı, köprü veya çıkarılabilir kısmi protez takılmasıdır. Ancak bu prosedürler kanal tedavisinden daha pahalıdır ve genellikle çevredeki dişleri ve dokuları tedavi etmek için daha fazla zaman ve ek prosedürler gerektirir. (2)

Diş implantı nasıl yapılır? İmplant çeşitleri, tedavisi ve ameliyatı

Kanal tedavisinin avantajları

Kanal tedavisinin en büyük avantajı dişi ve etrafındaki kemiği korumasıdır. Genellikle enfeksiyonu temizlemek ve dişi kurtarmak konusunda başarılıdır; tedaviden sonra diş yıllar boyunca normalde olduğu gibi işlev görebilir. (3)

Tedavi edilmezse, diş içindeki enfeksiyon diş kaybına neden olabilir ve kök kanalının uçlarına yayılırsa çene kemiğini (lokalize kemik kaybı) aşındırabilir, hatta hayatı tehdit edici hale gelebilir.

Ancak doğru tedavi yapılsa bile uzun dönemde enfeksiyonun tekrar etme riski yine de vardır. Bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan antibiyotikler kök kanalı enfeksiyonlarının tedavisinde etkili değildir.

Bazı durumlarda tedaviden sonra, diş hafifçe renksizleşebilir veya iç kısmında sarı lekeler oluşabilir. Bununla birlikte içten ağartma yoluyla diş beyazlatılabilir.

Kanal tedavisi öncesinde nelere dikkat etmeli?

Eğer yüzünüzde ve boynunuzda şişlik, diş ağrısı, apse, diş eti şişliği ve sıcaklık hassasiyeti hissediyorsanız iltihabi bir durum olabilir, mutlaka diş hekimininize bilgi verin.
İşlemden 1 saat önce yemek yemeyi bırakın; dişlerinizi fırçalayın ve ağzınızı antiseptik (mikrop öldürücü) bir gargara ile çalkalayın.
Kalp, diyabet, yüksek tansiyon gibi kronik bir rahatsızlığınız varsa ve ilaç kullanıyorsanız mutlaka hekime bildirin. Aynı şekilde hamile olanların da durum hakkında bilgi vermeleri gerekir.

Andorex sprey ve gargara ne işe yarar? Nasıl kullanılır? Yan etkileri

Kanal tedavisi nasıl yapılır?

Tedaviden önce, kök kanalının net bir resmini oluşturmak ve hasarın derecesini değerlendirmek için etkilenen dişin röntgeni çekilir. Daha sonraki adımlar şunlardır: (4)

İlk olarak tedavi yapılacak dişe lokal anestezi uygulanır, bu sayede hastanın ağrı hissetmemesi sağlanır.
Ardından dişin etrafına lastik bir tabaka (baraj) yerleştirilir. Baraj, kullanılan kimyasal maddeleri yutmanızı önler ve dişi tükürükteki bakterilerden korur.
Daha sonra dişin ortasındaki dokuya erişmek için diş üst kısmından açılır.
Çürüyen diş temizlenir, kök kanallarının içindeki iltihaplı doku çıkarılır, apse varsa tedavi edilir ve kanal solüsyonlarla yıkanır.

Kök kanalları, dolgu aşamasında daha iyi erişim için yeniden şekillendirilir.
Tedavinin birkaç seansta yapılması gerekiyorsa, bakterileri öldürmek için kanala az miktarda ilaç bırakılır ve dişi korumak için geçici bir dolgu yerleştirilir.
Enfeksiyonun yönetilmesine ve önlenmesine yardımcı olmak için antibiyotik verilebilir.
Bir sonraki ziyaretinizde diş içindeki geçici dolgu ve ilaç kaldırılır ve kök kanalı dolgusu yerleştirilir. Bu, dişi kapatır ve yeniden dezenfeksiyonu önler.
Kanal tedavisinin son aşaması dişi restore etmektir. Restore edilmemiş dolgulu dişler sağlıklı dişlerden daha kolay kırılır. Korumak ve tam işlevine kavuşturmak için metal, porselen veya seramik bir taç kullanılarak diş tamamen kaplanır.

Diş eti kanaması neden olur? Nasıl önlenir? Doğal tedavisi

Kanal tedavisi sonrasında nelere dikkat etmeli?

Restore edilmiş dişiniz birkaç gün boyunca hassas olabilir. Herhangi bir rahatsızlığı gidermek için parasetamol veya ibuprofen gibi reçetesiz ağrı kesiciler alabilirsiniz. Ağrı kesici kullandıktan sonra hala ağrı veya şişlik varsa doktorunuzu arayın.
Yanağınızı veya dilinizi ısırmamanız için ağzınızdaki uyuşukluk geçene kadar birkaç saat boyunca yemek yememeniz önerilir.
Tedavi sırasında ve hemen sonrasında dişlerinize zarar verebilecek sert veya sıcak yiyecekler yemeyin; elma püresi, yoğurt, yumurta ve balık gibi yumuşak yiyecekler yemeye çalışın.

Apse nedir, neden olur? Diş apsesine ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

Dişlerinizin sağlığını korumak için çok fazla şekerli yiyecek yemeyin, sigarayı bırakın.
Kanal tedavisi yapıldıktan sonra ağız hijyenine çok dikkat edilmelidir. Düzenli aralıklarla dişlerinizi fırçalayın, diş ipi kullanın ve kontrollerinizi aksatmayın.
Kalıcı dolgu yapılana kadar çenenin diğer kısmını kullanmaya özen gösterilmelidir. Geçici dolgular sertleştiklerinde bile kolayca kırılabilir ve etrafındaki diş dokusuna zarar verebilirler.
Restore edilene kadar tedavi edilen dişinizle ısırmaktan veya çiğnemekten kaçının.

Parol nedir? Ne işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri

Kanal tedavisi ne kadar sürer?

Dişin durumuna bağlı olarak kanal tedavisi 1–3 seans arasında sürebilir. Enfekte olmuş bir diş için, enfeksiyonun tamamen ortadan kaldırılması için birkaç seans gerekebilir.

Komplike olmayan bir kanal tedavisi genellikle tek seansta tamamlanır. İlk randevu, enfekte olmuş diş özünün alındığı prosedürdür. İkinci veya üçüncü randevu, kök kanalının temizlenmesi, doldurulması ve bir taç ile kapatılmasıdır.

Her randevu yaklaşık 90 dakika sürer. Özellikle kök ucunda iltihabın bulunduğu durumlarda, bakterileri yok etmek amacıyla kök kanallarına ilaç konulabilir. Bu ilacın etki edebilmesi için kanalların içinde en az 5–7 gün kalması gereklidir. Bu süre zarfında diş, geçici bir dolgu maddesi ile kapatılır.

Çene ağrısı neden olur? Tedavisi ve pratik öneriler

Kanal tedavisi kaç yaşından sonra yapılır?

Çocuklarda ön bölgedeki süt dişleri 6-8 yaşa kadar, arkadaki dişleri ise 12 yaşına kadar muhafaza etmek gerekir. Bu süre içinde eğer süt dişlerinde çürük oluşursa dolgu yapılır, eğer iltihap gelişir ve çürük ilerlerse kanal tedavisi gereklidir. (5)

Kanal tedavisi sonrası ağrı

Tedavi sonrasında ilk birkaç hafta hafif ağrı veya çiğnemede hassasiyet olabilir. Özellikle işlemden önce ağrı veya enfeksiyon varsa dişiniz daha hassas olabilir. Bu rahatsızlık reçetesiz veya reçeteli ilaçlar ile giderilebilir.

Yirmilik diş belirtileri ve çözüm önerileri! 20’lik diş ağrısına ne iyi gelir?

İlerleyen zamanlarda ağrı hala devam ediyorsa kanal dolgusu eksik veya yetersiz yapılmış olabilir. Bu durumda genellikle retreatment adı verilen; kanal dolgusunun sökülerek, kök kanalının temizlenip yeniden doldurulması işlemi uygulanır.

Eğer bu tedaviden de sonuç alınamamışsa kök ucu rezeksiyonu adı verilen cerrahi yöntemle diş tedavi edilebilir.

Kanal tedavisi fiyatları

Kanal tedavisinin maliyeti dişin ne kadar etkilendiğine bağlı olarak değişir. Çoğu diş sigortası kısmen endodontik tedaviyi kapsar.

Genel olarak, endodontik tedavi ve doğal dişin restorasyonu, dişin çıkarılması alternatifinden daha ucuzdur. Çiğneme işlevini eski haline getirmek ve bitişik dişlerin kaymasını önlemek için çıkarılan diş, bir implant veya köprü ile değiştirilmelidir. (6)

Porselen diş kaplama nedir? Lamina tedavisi nasıl yapılır?

Bu prosedürler endodontik tedavi ve uygun restorasyondan daha maliyetlidir. Kanal tedavisi, kök sayısına göre dolgu hariç 200 – 600 TL arasında değişen fiyatlardadır.

Kanal tedavisinin riskleri

Kanal tedavisi uygulanmış bir diş belirli bir dereceye kadar oyulduğundan, kırılmaya daha yatkındır. Bazen, tedavinin yapıldığı sırada tespit edilmemiş bir çatlak olabilir ve diş mükemmel bir kök kanalıyla tedavi edilse bile dişin çıkarılması gerekebilir.
Düzgün ve kurallarına göre yapılan bir kanal tedavisinin başarısı ortalama %90 – %95’in üzerindedir. Aşırı kavisli köklerde kanal aletinin tedavi sırasında kök içinde kırılması veya kök kanallarının tam olarak temizlenememesi durumunda, tekrar kanal tedavisi denenir başarılı olunmazsa cerrahi yöntemler ile diş kurtarılmaya çalışılır.
Bazı durumlarda darlığı veya dejenerasyonu nedeniyle kök kanalının bulunması zorlaştığında, kanalın yerini belirlemeye çalışırken diş delinebilir. Birçok delik tamir edilebilir, ancak şiddetli ise dişin çıkarılması gerekebilir.
Çoğu diş tedavi edilebilir, ancak kanallar erişilebilir olmadığında, kök ciddi bir şekilde kırıldığında veya dişin yeterli kemik desteği olmadığında diş kurtarılamaz. Endodontik tedavi etkili olmadığında, endodontik cerrahi dişleri kurtarır.
Kanal tedavisi almak için çok uzun süre beklemek çoğu zaman diş ve kemik kaybına neden olabilir. Defalarca şiddetli furkasyona (çok köklü dişlerde kökler arasında konumlanan bölge) uğramış bir dişte kanal tedavisi için çok geç kalınmış olabilir ve dişin çekilmesi gerekebilir.
Kökün altından veya dişin tepesinin önemli bir kısmı boyunca kırılmayı sürdüren bir diş, kanal tedavisi yapıldıktan sonra bile incinmeye veya enfekte olmaya devam edecektir.
Kronun takılması için kemiğin üzerinde yeterli sağlıklı diş yapısı yoksa, kanal tedavisi değersizdir. Bazen, kemiğin daha fazla açığa çıkmasını sağlamak için bir taç uzatma prosedürü uygulanabilir. Ancak, böyle bir işlemin başka dezavantajları olup olmayacağını belirlemek için restorasyon konusunda uzman bir diş hekimi tarafından dikkatli muayene yapılmalı ve durum değerlendirilmelidir.
Üçüncü azı dişleri veya yirmilik dişler, genellikle işlevsel bir konumda değildir ve kanal tedavisi ile korunmak yerine çıkarılmalıdır.
İşlem sırasında diş kökü çatlayabilir, aletler kanalda kırılabilir veya kanalı delebilir. Bu, dişin etkili bir şekilde doldurulmasını zorlaştırır.