K vitamini neye yarar? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

K vitamini, kalp ve kemik sağlığı için çok önemlidir, ayrıca osteoporoz, kemik kaybı, Alzheimer gibi hastalıkların gelişmesini engeller. K vitamini eksikliği önemli pek çok sağlık sorunu oluşmasına zemin hazırlar. Kanda pıhtılaşmayı sağlayarak, yaraların düzgün şekilde iyileşmesini sağlayan K vitamini yetersizliği durumunda kan pıhtılaşma süreci uzar, kişide aşırı kanama görülebilir. Aşırı K vitamini tüketimi ise kanda pıhtılaşmayı hızlandırarak, damar tıkanıklığı ve kalp krizine neden olabilir. K vitaminin eksikliği kadar fazlalığı da tehlikeli olabilir.

K vitamini nedir?

Kalsiyum nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları nelerdir?

Filokinon olarak da isimlendirilen ve bitkisel kaynaklarda bulunan K1 vitamini, diyet K vitamininin temel çeşididir. K vitamininin bir diğer çeşidi olan K2 vitamini ise activator X olarak isimlendirilir.

K vitamini neye yarar?

K vitamininin temel görevi, protrombin üretimine yardımcı olmaktır. Protombin, kemik metabolizmasında ve kan pıhtılaşma sürecinde görev alan oldukça önemli bir proteindir. Ayrıca kalsiyum birikimini düzenler, kemik kalsifikasyonunu destekler, kan damarlarında ve böbreklerde kalsiyum birikimini önler. Yani vücudumuzdaki kalsiyum miktarını dengeler.

K vitamininin sağlık için pek çok faydası vardır

Bir diğer görevi ise kalp sağlığını korumada aktif bir rol oynayan proteinleri harekete geçirmektir. Bilimsel çalışmalara göre, K2 vitamin takviyeleri kemik ve kalp sağlığını önemli ölçüde desteklemektedir. Ancak K1 vitamininin kalp sağlığına katkısı yoktur.

K vitamini türleri ve K2 vitamini

K vitamini, K1 ve K2 olacak şekilde iki farklı sınıflandırmada ele alınır. K1 vitamini koyu yeşil sebzelerde bulunurken, K2 vitamini hayvansal ve fermente gıdalarda yer alır. K1 vitamini açısından zengin olan besinler, kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından depozit forma dönüştürürler, ince bağırsakta emildikten hemen sonra karaciğerde ve yağlı dokularda K2 vitamini şeklinde depolanırlar.

K2 vitamini, bağırsak sisteminde oluşturulur ve K1 vitaminine benzer bir şekilde çalışır. Bazı bilim adamlarına göre K1 ve K2 vitaminlerinin görevleri birbirinden tamamen farklıdır.

K vitamininin faydaları

Kemik sağlığını korur

Osteoporoz (kemik erimesi) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Diş sağlığını korur

K2 vitamininin diş sağlığına katkıda bulunduğuna inanılmaktadır. Ancak bu konudaki çalışmalar, tıp dünyasında hala devam etmektedir. Bazı araştırmacılara göre K2 vitamini, dişlerin daha güçlü ve sağlıklı olmasına yardımcı olur. Bunun nedeni ise K2 vitamini tarafından osteokalsin aktive edilmesidir. Osteokalsin, diş sağlığında görev alan temel düzenleyici proteinlerden biri olma özelliği taşır.

Bilişsel sağlığı güçlendirir

K vitamini, epizodic hafızayı güçlendirir ve unutkanlığa iyi gelir. 70 yaş üstü bireyler arasında yapılan bir çalışmada kanında en yüksek K vitamininin bulunduğu yaşlıların en yüksek sözel hafıza performansına sahip oldukları gözlemlenmiştir. Başta Alzheimer ve Demans olmak üzere pek çok beyin hastalığının gelişmesini öner.

K vitamini pek çok gıdadan sağlanabilir

Kalp sağlığını korur

Kalp çevresinde yer alan arterlerde kalsiyum birikmesi, kişinin kalp hastalıklarına yakalanma olasılığını yükseltir. K vitamini, kalsiyumun damarlarda birikimini engeller ve kalp sağlığını korur. Mineralleşmeyi engellemenin yanı sıra kan basıncının düşmesine de katkıda bulunur. K vitaminin yeterli alınımı ile inme, Ateroskleroz, Koroner arter hastalığı riski de azalma olur.

Kanserle savaşır

K vitamini hangi hastalıklardan korur?

• Osteoporoz (kemik erimesi)
• Karaciğer kanseri
• Prostat kanseri
• Kalp ve damar hastalıkları
• Kalp krizi ve Damar sertliği
• Alzheimer
• Eklem kireçlenmeleri

Osteoporoz (kemik erimesi) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

K vitamini hangi gıdalarda bulunur?

K1 ve K2 vitaminleri açısından zengin olan gıdaları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

K1 vitamini açısından zengin besinler

Lahana ve pazı gibi yeşil yapraklı sebzelerde yüksek oranda K1 vitamini yer alır. Bitkisel yağlarda ve birtakım meyvelerde de K1 vitamini bulunur. Maydanoz, ıspanak, soya fasulyesi, bamya, üzüm, marul, havuç, şalgam, pancar, kivi, erik, Brüksel lahanası, yaban mersini, brokoli; K1 vitamini içeren bitkilere örnek olarak gösterilebilir.

Kivinin faydaları nelerdir? Nasıl tüketilir? Kivi alerjisi belirtileri

K2 vitamini içeren hayvansal kaynaklar

Yüksek yağlı süt ürünleri, karaciğer, diğer organ etleri, süt, peynir, tereyağı, yumurta sarısı; K2 vitamini açısından zengin olan hayvansal kaynaklardır. Aynı zamanda fermente gıdalarda da K2 vitamini yer alır.

Doğal K vitamini kaynakları

• Fesleğen, Adaçayı, Kekik
• Salatalık turşusu, Taze soğan
• Armut, İncir, Paprika, Kaju
• Kuşkonmaz, Böğürtlen, Kereviz

Yeterli K vitamini almak için ne yapmak gerekir?

A Vitamini nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

Normal şartlarda K vitamini eksikliği kolaylıkla ortaya çıkmaz. Ancak yeni doğanların kafatası kanamalarından korunabilmeleri adına K vitamini almaları gerekebilir. Aynı zamanda kısa barsak sendromu, ülseratif kolit, kistik fibrozis, çölyak rahatsızlığı gibi malapsorpsiyon problemi bulunanlar da K vitamin eksikliği ile karşı karşıya kalabilir. Hastalar, doktor reçetesi üzerine K vitamin takviyeleri kullanabilirler.

K vitamini eksikliği neden olur?

K vitamin eksikliğine yol açabilen risk faktörlerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Düzenli varfarin gibi kan inceltici ilaç kullanımı
• Düzenli antibiyotik ya da antikoagülan kullanımı
• Yağ emilim bozukluğu
• K vitamini açısından eksik bir diyet ile beslenme
• Malabsorpsiyon sendromu

Malabsorpsiyon sendromu

Kumarin antikoagülanları, kan pıhtılaşmasında görev alan proteinlerin üretimine engel olurlar. Bazı antibiyotikler, vücudun daha az miktarda K vitamini üretmesine ya da K vitamininin etkisini gösterememesine yol açarlar. Yağ malabsorpsiyon sendromu denilen bu durum; çölyak, kistik fibroz, bağırsak, karaciğer, böbrek rahatsızlıkları bulunan kişilerde ya da bağırsakların bir kısmı alınan hastalarda daha çok görülür.

Yenidoğan bebeklerde K vitamini eksikliği

Anne plasentasından bebeğe yeterli K vitamini iletilemediğinde, anne sütünde K vitamini çok az olduğunda; yeni doğan bebeklerde K vitamin eksikliği görülebilir. Aynı zamanda yeni doğan bebeklerin karaciğerleri de vitaminleri verimli bir şekilde kullanamaz. Doğum sonrası ilk 2-3 gün vücutları K vitamini üretemez. Bu durumda bebeğe dışarıdan K vitamini verilmesi zorunlu olabilir.

A, B, C, D, E ve K Vitaminleri hakkında temel bilgiler ve sağlığa faydaları

K vitamini eksikliği belirtileri

• K vitamini eksikliğinin tipik belirtisi, aşırı kanamadır. Bu kanama, yarada ya da kesilmiş bölgede olabileceği gibi yaralanmış alan dışında da olabilir. Kanamalar, aşağıdaki şekillerde görülebilir:
  • Tırnakların iç kısmında beliren kan pıhtıları,
  • Kolayca çürüyen yaralar
  • Vücudun içindeki mukoza zarlarında görülebilen kanama,
  • Yeni doğanlarda göbek kordonunun çıkarıldığı bölgede kanama,
  • Bebekte sünnet edilmişse penis bölgesinde kanama,
  • Yeni doğanda hayati tehdit edebilen beyin kanaması,
  • Yeni doğan bebeklerde cilt, burun, mide-bağırsak ve diğer kanamalar

K vitamini eksikliğinin neden olduğu hastalıklar

• Diş eti kanaması, burun kanaması, idrarda ve dışkıda kan vb.
• Kolay yaralanma, yara ve kesiklerin daha çok kanaması
• Kadınlarda adet kanamasında artış
• Kemik yoğunluğunda azalma ve kemik kaybı
• Böbrek taşı, Kemik erimesi
• Kalp ve damar rahatsızlıkları

K vitamini testi

Kan pıhtılaşması, genelde 11 ila 13,5 saniye arasında sürer. Bu süreden daha uzun sürmesi, K vitamin eksikliğiniz olduğu anlamına gelebilir. INR ile kan pıhtılaşma sonuçlarınız değerlendirilir. INR, dünya genelinde farklı laboratuvar sonuçlarını karşılaştıran bir ölçeğe sahiptir. Normal INR, 0,9 ile 1,1 arasında olmalıdır. Kan inceltici ilaçlar kullananlarda bu değerler, daha yüksek çıkabilir.

K2 vitamini menopoz sonrası kemikleri güçlendirir ve osteoporozu önler

K vitamini eksikliği tedavisi

K vitamini eksikliği tedavisinde genelde ‘fitonadion’ isimli ilaç reçete edilir. Bu ilaç, oral yolla alınabileceği gibi deri altına da enjekte edilebilir. Yetişkinlerde dozaj, 1-25 mg arasında değişiklik gösterebilir. Antikoagülan alan kişilerin daha düşük dozlarda fitonadion kullanmaları gerekir. Bu durumda günlük doz miktarı maksimum 10 mg olabilir. Vitamin takviyelerinin yanı sıra K vitamini açısından zengin bir diyet ile beslenme de önerilebilir.

K vitamini ilaçları ve hapı

Konakion, VI-PLEX K, Libavit; K vitamini eksikliğini gidermek amacıyla sıklıkla reçete edilen ilaçlardır. İlaçlar, genelde 10 ya da 20 mg’lık ampuller şeklinde bulunur.

E vitamini, hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

K vitamini yüksekliği nedir?

K vitamini için tolere edilebilen herhangi bir üst sınır saptanmamasına rağmen nadir de olsa toksisite görülebilir. K vitamini yüksekliği, genelde düzenli K vitamin takviyesi kullanımı sonrasında görülür. Ufak bir olasılık da olsa K vitamini içeren besinlerin aşırı tüketimi sonrasında da ortaya çıkabilir.

K vitamini yüksekliğinin zararları

K vitamini yüksekliği sonrasında nadir de olsa kanda aşırı pıhtılaşma görülebilir. Bu aşırı pıhtılaşma, damar tıkanıklıklarını beraberinde getirebilir. Bknz:>>> Vitamin K

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör