İsilik nedir, neden olur? İsiliğe ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

İsilik, genellikle sıcak ve nemli havalarda ter bezlerinin tıkanmasıyla gelişen bir cilt rahatsızlığıdır. Yeni doğan bebeklerde ter bezleri henüz gelişmediğinden yaygın görülür ancak çocuk ve yetişkinlerde de rastlanır. Özellikle kadınların genital bölgelerinde ve kasıklarında sık değiştirilmeyen pedler ve hijyen yetersizliği gibi nedenlerle gelişebilir. İsiliğin genel belirtileri küçük, kırmızı-pembe, içi bazen sıvıyla dolu kabartı ya da yaralardır. Kaşıntıya ve bazen ağrıya yol açabilir. Genelde yetişkinlerde deri kıvrımları ve giysilerin sürtündüğü yerlerde; bebeklerde ise boyun, omuz ve göğüs bölgesinde gelişir. Üç türü bulunan isiliğin hafif olanı evde alınabilecek basit önlemlerle kendiliğinden kolayca iyileşir ancak iltihaplı isilik gibi türleri reçete edilen ilaçlarla tedavi edilir.

İsilik nedir?

Kabızlık bebek ve çocuklarda riskli olabilir! Kabızlığın nedenleri ve tedavisi

İsilik neden olur?

İsiliğin genel nedeni, terin tıkanan ter bezlerinden (gözeneklerden) atılamayıp cilt içinde sıkışıp kalmasıdır. Ancak gözeneklerin tıkanma nedeni her zaman belli değildir ve bazı faktörlerin rol oynadığı düşünülür:

• Gelişmemiş ter bezleri: Yeni doğan bebeklerin ter bezleri tam gelişmediğinden daha kolay yırtılarak terin cilt altında sıkışmasına yol açar ve isilik geliştirme riskini artırır. Özellikle bebekler ilk haftalarında üst üste giydirildiklerinde ya da ateşlendiklerinde isilik geliştirebilirler. Ayrıca kuvöze konan prematüre bebeklerde de görülebilir.

• Tropikal iklimler: Aşırı sıcak ve nemli hava isiliğe neden olabilir.
• Fiziksel aktivite: Yoğun egzersiz ya da aşırı terlemeye yol açabilecek herhangi bir fiziksel aktivite isilik geliştirebilir.
• Aşırı ısınma: İsilik sadece yaz aylarında değil, kış mevsiminde üst üste giyinme, elektrikli battaniyeyle veya kalın bir battaniye altında uyuma, ısıtıcılara çok yakın oturma nedeniyle oluşabilir.
• Uzun süreli yatak istirahatı: Ateşli bir hastalık nedeniyle uzun süre yatmak zorunda kalan insanlarda isilik gelişebilir.
• Bazı giysi türleri: Özellikle dar, sentetik ve cilde sürtünen giysiler terin buharlaşmasını engelleyip cildi tahriş ederek isilik gelişimini tetikleyebilir.
• Bazı kozmetikler: Yoğun vücut losyonları ya da kremler gözenekleri tıkayabileceğinden isiliğe sebep olabilir. Ayrıca boya, parfüm içeren bazı kozmetiklere alerjik reaksiyon geliştiren kişilerde de görülebilir.
• İlaçlar: Yüksek tansiyon ve migren için kullanılan klonidin, kalp sağlığı için kullanılan beta bloker ilaç grupları ve uyku ilacı dâhil bazı reçeteli ilaçlar isilik geliştirebilir.

Ayrıca kilolu insanlar, tozlu ve kirli ortamlarda çalışanlar ya da bulunanlar, bakterilere bağlı cilt enfeksiyonları geçirenler, ter bezlerinde sorun yaşayanlar da isilik olabilirler.

Egzama (atopik dermatit) neden olur? Belirtileri ve tedavisi

İsilik belirtileri

• Küçük kırmızı-pembe lekeler
• Kızarıklık ve hafif şişlik (bazen su toplayabilir)
• Kaşıntı ve iğne batma hissi
• Acı ve hassasiyet
• Parlak kırmızı, iltihaplı geniş yamalar

İsilik türleri

İsilik türleri ter bezi tıkanıklığının ne kadar derin olduğuna göre sınıflandırılır: 

• Miliaria kristalina: İsiliğin en hafif türüdür ve derinin en dış tabakasındaki ter bezlerinin tıkanmasıyla gelişir. Cilt yüzeyinde bazen sıvıyla dolu küçük şeffaf kabartılar görülür ve bunlar kolayca patlayabilir. Kaşınma ve ağrıya pek neden olmaz. Genellikle kendiliğinden geçer ancak sıcak havalarda tekrarlanabilir. Yeni doğan bebeklerde yaygın görülür. Yetişkinlerde de oluşabilir.
• Miliaria rubra (ısırgın): Derinin en dış tabakasının en altındaki ter bezlerinin tıkanmasıyla gelişir. Etkilenen bölgede içi sıvı dolu kırmızı kabarcıklar ve etraflarında pembemsi bir leke oluşur. Kaşıntı ve karıncalanma yapabilir. Ayrıca etkilenen bölgelerde ya az terleme olur ya da hiç olmaz. Sıcağa maruz kalan veya uzun süreli yatak istirahatı yapan yetişkinlerde rastlanır. Yeni doğan bebeklerin ise birinci ve üçüncü haftalarında gelişebilir. Miliaria rubra bazen nadiren de olsa irinli deri kabarcığına (püstüle) dönüşebilir ve bu oluşum, miliaria pustulosa olarak adlandırılır.

Kaşıntı neden olur? Ne iyi gelir? Türleri ve tedavi yöntemleri

• Miliaria profunda: Daha az görülen bir isilik türüdür. Derinin orta tabakasındaki ter bezlerinin tıkanmasıyla oluşur. Rahatsız edici iğne batma hissine yol açan ve tüylerin diken diken olmasına benzeyen, sert, ten renginde daha büyük şişlik ya da yaralar gözlenir. Genellikle yoğun bir fiziksel aktiviteden sonra terleyen ya da miliaria rubra nöbetleri geçiren yetişkinlerde görülür. Miliaria profunda terlemeyi önlediğinden bazen mide bulantısı, sersemlik, hızlı nabız atışı ve baş dönmesine yol açabilir.

İsilik için ne zaman doktora gidilmelidir?

• Ateş ve-veya titreme
• Etkilenen bölgede sıcaklık, şişme ve-veya artan ağrı
• Kabarcık ya da yaralardan irin akması
• Koltuk altı, boyun veya kasıkta şişmiş lenf bezleri gibi enfeksiyon belirtileri gözleniyorsa doktora görünmelidir.

İsilik teşhisi

Doktor isiliği gözlemleyerek hiçbir teste gerek kalmadan kolayca teşhis edebilir.

İsilik tedavisi

• Kaşıntıyı rahatlatmak için kalmosan (kalamin) losyonu
• Ter bezlerinin tıkanmasını ve yeni kabarcık ve yaraların önleyen susuz lanolin
• Ciddi vakalarda lokal steroidler

Zona nedir, neden olur? Zonanın belirtileri ve tedavisi

İsilik evde tedavi

Hafif isilikleri evde alabileceğiniz birtakım basit önlemlerle kolayca geçirebilirsiniz.

• Sıcak havalarda cildinizden nemi uzak tutacak hafif, açık renkli, ışığı geçiren ve pamuklu giysiler tercih edin. Özellikle hassas cilde sahip olanlar dar giysilerden kaçınmalıdır. Ayrıca kışın aşırı kalın giyinmeyin.
• Kaşıntılı, tahriş olmuş cildi rahatlatmak için soğuk kompres uygulayın.
• İçinde boya vb. kimyasal maddeler olmayan, cildi kurutmayan kokusuz, doğal sabunlar kullanarak soğuk suyla yıkanın. Havlu kullanmadan vücudunuzu kurumaya bırakın.
• Gözenekleri daha da tıkayabilecek petrol veya mineral yağ içeren yüz ve vücut kremleri kullanmaktan kaçının.
• Mümkün olduğunca serin ortamlarda zaman geçirin. Yatak odalarını havalandırın.

İsilik bitkisel tedavi

• Aloe vera: Antiseptik bir bitki olan aloe vera kaşıntı hissini alıp kuru bölgeleri nemlendirir. Evde bitki olarak mevcutsa jelimsi özü etkilenen bölgeye sürülebilir. Ayrıca aktarlardan aloe vera jeli de alabilirsiniz.
• Zerdeçal: Çok faydalı bir bitki olan zerdeçal isilikli bölgeleri kurutarak iyileştirebilir. Bunun için; toz zerdeçalı suyla karıştırıp isilikli bölgeye az miktarda sürebilirsiniz.

Aloe vera nasıl kullanılır? Sağlık ve cilt için faydaları nelerdir?

• Sirken otu (yabani ıspanak): Bu bitki çok iyi bir cilt temizleyicidir. Ayrıca iltihaplı yaraları geçirmede etkilidir. Sirken otunun toz halini suyla karıştırarak macun kıvamını alınca etkilenen bölgelere sürebilirsiniz.
• Sandal ağacı: Antiseptik özelliğe sahip olan sandal ağacı aynı zamanda ağrılı isiliğe birebirdir ve sıcaklığını soğutma etkisine sahiptir. Cilt tahrişlerini önleyen kişnişle kullanılırsa daha etkili sonuç alınır. Bir çay kaşığı sandal ağacı tozu, kişniş tozu ve balı karıştırıp, macun kıvamına getirip etkilenen bölgeye sürerek 20-30 dk. bekletin. Ardından soğuk suyla yıkayın. Ancak doktora danışmadan hiçbir bitkisel ürünü ve yağı bebeğinizin cildine uygulamayın.

İsilik için kür tarifleri

Evde bulunan malzemelerle iki basit ev ilacı hazırlayabilirsiniz:

• Karbonat kürü: 1 silme çorba kaşığı karbonatı 4 su bardağı suya atarak erinceye kadar karıştırıp isilikli bölgelere sürün. 5 dk. beklettikten sonra bol soğuk suyla yıkayın.
• Elma sirkesi kürü: 1 fincan elma sirkesini banyo yapacağınız suya koyup yıkanın.

Bebeklerde isilik

İsilik, yeni doğan bebeklerde yaygın görülen bir problemdir. Çünkü ter bezleri ancak doğumdan bir ay sonra tam olarak gelişebilir. Özellikle bebeklerin sıcak havalarda veya kışın üst üste giydirilip aşırı sıcak ortamlarda bulunması isiliği tetikler. Kilolu bebeklerde daha sık görülür. Altı bağlanan bebeklerin popo ve kasık bölgelerinde dışkı ve idrar kaynaklı isilik gelişebilir ancak bunlar tahriş nedeniyle gelişen pişikle karıştırılabilir.

Ödem nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Bazı isilik basit önlemlerle geçirilebilir:

• Bebeğinize hava geçirgenliği fazla olan giysiler giydirin. Kalın ve terleten kıyafetler giydirmeyin ve kıyafetlerini sık sık değiştirin.
• Bebeğinizi serin bir ortama taşıyın ya da soğuk suyla yıkayın.
• Bebeğinizi hiçbir kimyasal içermeyen doğal sabunlarla yıkayıp bol suyla durulayın. Özellikle kilolu bebeklerin deri kıvrımlarında gelişen isilikleri önlemek için sabun birikintisi bırakmamaya özen gösterin.
• Giysilerini hiçbir kimyasal ve parfüm içermeyen, bebekler için özel üretilen deterjanlarla yıkayın.

Bu önlemlerle isilik genelde iyileşir ancak devam eder ya da iltihaplanırsa bebeğinizi doktora gösterin.

Çocuklarda isilik

Kadınlarda isilik

Özellikle yaz aylarında kadınlarda kasık ve genital bölgelerinde isilik oluşumu gözlenebilir ve bunun birçok nedeni olabilir:

• Kadınların adet dönemlerinde ya da günlük kullandıkları pedler kasık ve genital bölgelerinde isiliğe yol açabilir. Özellikle parfüm gibi kimyasal maddeler içeren pedler alerjik reaksiyonlara da neden olabilir.
• Kadınlar genelde ilerleyen yaşlarda görülen idrar kaçırma rahatsızlığı nedeniyle -idrar amonyak içerdiğinden- isilik geliştirebilir. Ayrıca dışkıda bulunan enzimlerden de bazen iltihaplı isilik oluşabilir. Genital hijyenin yetersizliği isiliği tetikleyebileceği gibi bakteriyel enfeksiyonlara neden olabilir.
• Naylon iç çamaşırları ve sıkan lastikler isilik geliştirebilir. Ayrıca iç çamaşırlarını kimyasal içeriği yoğun deterjanlarla yıkamak da isilik sebebidir.
• Genital bölgedeki mantar enfeksiyonları da isilik oluşturabilir.

Zerdeçalın faydaları nelerdir? Zerdeçal çayı neye iyi gelir?

Kasık ve genital bölgede isilik gelişimini önlemek için;

• İç çamaşırınızı biraz ıslansa bile değiştirin. Ayrıca pedinizi de sık sık değiştirin.
• Genital bölgenizi ve kasıklarınızı doğal sabun ve ılık suyla günde birkaç kez nazikçe yıkayıp iyice durulayın.
• Parfüm ve kimyasal katkı içeren pedler kullanmayın.
• Gözenekli iç çamaşırları kullanın.
• Özellikle sıcak havalarda dar pantolon vb. giysiler giymeyin.

İsilik ne tür sağlık sorunlarına neden olur?

 İsilik ve diğer cilt hastalıkları

Bazı cilt hastalıklarının belirtileri ile isilik arasında benzerlikler gözlenebilir. Bunlar:

Egzama

Egzamanın kesin nedeni bilinmemektedir ancak hassas ciltli ve alerjik bünyeye sahip insanlarda sıkça gözlenir. Bebeklerde alın, yanak, kol ve bacaklarda; çocuklarda dirsek, diz ve ayak bileğinde; yetişkinlerdeyse el, bacak ve ayaklarda görülür ama vücudun diğer yerlerinde de gelişebilir. Ayrıca çok soğuk veya sıcak havalar, yünlü veya polyester giysiler ve kimyasal içerikli sabunlar egzamaya yol açabilir.

Cilt mantarı nedir, neden olur? Türleri, belirtileri ve tedavisi

Genel belirtileri isilikle benzerlik gösterebilir. Aynı zamanda yetişkinlerde egzama nüksettiğinde isilik gelişebilir. Ciddi vakalarda yetişkinlere kortizonlu kremler, çocuklara ise steroid losyonlar veya protopik gibi steroid olmayan ilaçlar reçete edilir.

Altıncı hastalık

Altıncı hastalık virütik bir rahatsızlıktır. Boğaz ve burun salgısıyla başkalarına bulaşabilir. Soğuk algınlığıyla başlar ve bunu yüksek ateş izler. Ardından göğüs, sırt, el ve ayaklarda isiliğe benzer cilt döküntüleri görülür ve 1-2 gün sürer. Ayrıca boğaz ağrısı ve lenf bezlerinde şişme, burun akıntısı ve hafif ishal gözlenebilir. Daha çok bebeklerde görülür. Genellikle bir haftada geçer ancak yüksek ateş havaleye neden olabileceğinden doktora başvurulmalıdır. Genelde ateş düşürücü ilaçlar reçete edilebilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör