İnsülin direnci nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

14 Mayıs 2012 | 5 Aralık 2021 | Kategori: Diyabet, Sağlık Sözlüğü Print

739 Paylaşım

İnsülin direnci, Tip 2 diyabet ve metabolik sendromun gelişmesine zemin hazırlayan önemli bir risk faktörüdür. Şekeri (glikoz) enerji olarak kullanabilmemiz için insülin hormonuna ihtiyaç vardır. Pankreas tarafından üretilen insülin, yağ, kas ve karaciğer hücrelerinde yeterli tepkiyi oluşturamazsa, insülin direnci gelişir. Bu durum tedavi edilmez ise kandaki yüksek seviyelerdeki insülin ve şeker bir süre sonra metabolik sendrom ve tip 2 diyabete neden olur. İnsülin direnci kilolu kişilerde daha fazladır ve kilo arttıkça bu direnç artar. İnsülin direnci yüksek kişilerin çok hızlı kilo alıp, zor kilo verirler.

İçindekiler

İnsülin direnci nedir?

İnsülin direnci, organ ve dokularda insülin hormonuna karşı duyarsızlık gelişmesi sonucunda gelişir. İnsan organizması için en önemli enerji kaynaklarından birisi glukoz yani şekerdir. Vücudun, enerji sağlayabilmesi için kandaki glikozun hücrelerin içine girmesi gerekir. İnsülin hormonu kandaki şekerin hücre içine girmesini sağlar. Kanda yükselen insülin ilk aşamada şekerin hücrelere girmesini sağlar. Ancak hücrelerin alabileceğinden fazla enerji vücuda girerse insülin artık görevini yapamaz ve insülin direnci gelişir.

İnsülin nedir, ne işe yarar? Yüksekliği, direnci ve tedavisi

İnsülin direnci neden olur?

İnsülin nasıl yükselir?

İnsülin direnci arttıkça kan şekerinin hücreye girmesi için daha fazla insülin salgılanması gerekir. Pankreastan salgılanan insülin hormonu salgısı, belirli bir süre sonra pankreas bezinin çok çalışmaktan dolayı yorulması nedeniyle azalır. Önce acıkma atakları olarak görülen şeker düşüklüğü (reaktif hipoglisemi) sonrasında da gizli şeker ve hatta aşikar şeker hastalığı ortaya çıkabilir.

İnsülin direnci kilolu kişilerde daha fazladır, bu nedenle kilo arttıkça bu direnç artar ve şeker hastalığı görülme olasılığı artar. İnsülin direnci yüksek kişiler çok hızlı kilo alır ve zor kilo verirler. Kilo aldıkça insülin direnci artar, kilo verdikçe azalır. İnsülin direnci olan kişilerde, yorgunluk halsizlik, hızlı kilo alma, zor kilo verme, doymama, sık acıkma, uyku basması, gün içinde acıkma atakları olması, tatlıya düşkünlük, özellikle karın çevresinde yağlanma artışı gibi belirtiler görülebilir.

Tip 2 diyabet veya gizli şekeri olan kişilerde birlikte tansiyon yüksekliği, kanda trigliserit (kan yağları) yüksekliği, insülin hormon yüksekliği, ürik asit yüksekliği ve göbekte yağlanma ve şişmanlık bir arada ise bu duruma metabolik sendrom denir. Metabolik sendromu yapan etken insülin direncidir. Bel kalınlığı veya bel çevresi artmış olanlarda (şişmanlarda) bu hastalık daha fazla görülür.

Birlikte karaciğer yağlanması, yumurtalıklarda kist (polikistik over), kan pıhtılaşmasına eğilim, HDL kolesterolde (iyi kolesterol) azalma ve idrarla atılan proteinde artma birlikte olabilir. Bu kişilerde kalp koroner damar hastalığı ve tip 2 şeker hastalığı çok sık görülür.

Kolesterol nedir? Neden yükselir? Tedavisi ve iyi gelen yiyecekler

İnsülin direnci belirtileri

Çabuk acıkma ve geç doyma
Aşırı ve kontrolsüz kilo artışı
Kilo vermede zorluk çekme
Sık tatlı yeme isteği
Yemek sonrası sık ve çabuk acıkma
Yorgunluk hissinde artış
Bel çevresinin giderek genişlemesi
Koltuk altı, kasık, boyun bölgelerinde esmerleşme
Karaciğerde yağlanma
Kadınlarda adet düzensizlikleri

İnsülin direcinin en bilindik belirtileri çabuk acıkma ve geç doymadır. Diğer belirtileri ise; elde ayakta titreme, soğuk soğuk terleme ve baygınlık hissidir.

Metformin nedir? Ne işe yarar? Kullanırken nelere dikkat etmeli?

İnsülin direnci nasıl kontrol altında tutulur?

Özellikle günümüzde bürolarda oturarak çalışan ve egzersiz yapmaya fırsat bulamayan kişilerde insülin direnci çok sık görülmektedir, bu tabloya iş yerindeki stresi de eklediğimizde tablo neredeyse kaçınılmaz hale gelmektedir. Stres, hormonlarda bozukluk yapan ve bu nedenle kilo alınmasına neden olan bir etkendir. Yüksek insülin düzeyleri şu sıkıntılara ve şikayetlere neden olur: Sık acıkma ve dolayısıyla şekerli gıdalar yeme eğilimi artar. Konsantrasyon azalması. Sabah yorgun kalkma ve gün boyu yorgunluk hissi. Özellikle öğleden sonraları bitkinlik hali.

Daha sabırsız ve öfkeli bir ruh hali. Enerji azalması, halsizlik, bitkinlik. Yemeklerden sonra uyku basması ve gün içinde uyuklamalar. Horlama ve uyku bozuklukları sıktır. Eğer bu tür yakınmalar varsa insülin direnci olma ihtimali vardır. Bu hastalığın tanısının konabilmesi için Endokrinoloji uzmanına başvurmak ve hormon testleri yaptırmak gerekir. Unutulmamalıdır ki sağlıklı ve kaliteli bir yaşam için yediğimiz gıdalar, egzersiz ve hormonal dengenin bir düzen içinde olması şarttır.