Erkek üreme organı olan testis, gelişimini anne karnındayken erkek çocuğunun karnında tamamlar. Testisler, doğuma 2 ay kala kanal boyunca ilerleyerek 9. ayında doğan sağlıklı bir erkek çocukta torbada (skotrum) olur. Testisin herhangi bir nedenden dolayı bu inişini tamamlayamayıp torbaya inemeyerek, kanalda ya da karın içerisinde kalmasına inmemiş testis adı verilir. Bu durumu aile ya da çoğu zaman rutin muayenede çocuk doktoru fark eder. Erken tanı bu noktada çok önemlidir. Ne kadar erken tanı konulursa ve tedavi ne kadar erken planlanırsa inmemiş testise ait olan komplikasyonların önlenmesi o kadar erken olur.
Testisin sağlıklı sperm üretebilmesi için torbada olması gerekir. Normalde vücut ısımız 37, kanal ısısı 35, torba ısısı da 33-33,5 derecedir. Özellikle testisteki sperm üreten hücrelerin 33-33,5 derecelik ısıda yaşamanı idame ettirmesi gerekir.
Eğer kanalda ya da karın boşluğunda kalırsa; ısı yüksekliğine bağlı olarak özellikle sperm üreten hücreler etkilenmeye başlar. Aslında doğar doğmaz başlayan bu etkilenme süreci 6. ayda belirginleşir, 12. ayda en üst seviyeye gelir, 18. ayında testisteki hücresel bozulmalar geri dönüşümsüz hale gelmiştir.
Bunun için inmemiş testiste maksimum düzeltme yaşı 18 aydır. Kanal içerisinde kalmış ve gelişimini iyi seyrettirmeyen testislere yaklaşımımız 6 aydan sonra mutlaka müdahale edilip indirilmesidir. Çünkü çoğu zaman bunlara kasık fıtığı da eşlik eder. Böylece hem kasık fıtığı tamir edilir hem de inmemiş testis torbasına indirilir. Testis çok yukarıda kalmışsa ve aynı zamanda ön planda olan bir fıtık eşlik ediyorsa 6 ay bile beklenmeden en kısa sürede ameliyat edilir. Fıtık çok ön planda değilse 6 ay ile 12 ay arasında müdahale etmek gerekir.
Fıtık bulguları yok, testis de kanalın torbaya yakın kısımlarında ise 12 aylık olana kadar beklenir. 18 ayı geçirmemek gerekir. Ancak tanı ne kadar erken konulmuşsa müdahale o kadar erken yapılmalıdır. Çünkü bu çalışmalar ilerledikçe yaş sınırı giderek aşağıya inmiştir. Günümüzde altın standart 18 aydır. Ancak inmemiş testislere mümkün olduğunca erken dönemde müdahale edilmesi çok önemlidir.
Testisin inişinde testisin tek taraflı mı çift taraflı mı olduğu da çok önemlidir. ‘Tek testisle idare edebiliyor’ diyerek diğer testisin indirilmesi konusunda herhangi bir müdahalede bulunulmasına izin verilmemesi kesinlikle yanlış bir düşüncedir. Testis sadece ileride çocuk sahibi olabilinsin diye torbaya indirilmez. İnmemiş testisin ikinci bir önemli komplikasyonu kanser riskidir. Çünkü inmiş testisteki kanser riskine göre inmemiş testisteki kanser riski 40 kat daha fazladır. Dolayısıyla testisi ne kadar erken aşağıya indirirseniz kanser riskini o kadar azaltırsınız. Ne kadar geç indirirseniz kanser riski o kadar devam eder.
İnmemiş testislerde çok sık görülen ve acil müdahale gerektiren durumlardan biri de testis torsiyonu dediğimiz testisin kendi etrafında dönmesidir. Eğer erken müdahale edilmezse testis atrofisi adı verilen testisin kendini yok etmesi gerçekleşir. Bu durum çocuk ürolojisinde acil müdahaleyi gerektiren hastalıklardandır.
Detorsiyon dediğimiz testisin normal döngüsüne getirme işlemi yapılmazsa testis bütün canlılığını kaybeder. Testis 360 derece döndüğünde 8-12 saat canlılığını koruyabilirken 720 derece döndüyse bu süre yarı yarıya düşerek 4-8 saatte iner. Bu süreçte ameliyat edilmezse damarsal dolaşım bozulduğu için testis canlılığını kaybederek geriye dönüşü olmaz. Bu çocuklara baktığımızda testisin damarları, sperm kanalı sağlıklı bir şekilde dururken testisin kendisi yoktur ya da çok küçük bir kalıntı halindedir. Bu kalıntılar gelecekte kanser riski taşımaması amacıyla mutlaka alınmalıdır.
Çocuklarda iştahsızlık, her annenin çözüm bulmakta güçlük çektiği önemli problemlerden birisidir. Özellikle 8-9 aydan başlayarak okul çağına kadar sürebilen sorununun çözümü konusunda bilgi veren Dr. İbrahim Çelik, annelere yardımcı olabilecek 12 pratik öneride bulundu. Devamı
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?