İlaç tedavisi ile hayvanlarda yaşlanma ilk kez yavaşlatıldı

11 Mart 2015 | 6 Haziran 2021 | Kategori: Güncel / Literatür Print

735 Paylaşım

Scripps Araştırma Enstitüsü (TSRI), Mayo Klinik ve diğer enstitülerinin katıldığı çok merkezli yeni bir çalışmanın sonuçlarına göre, hayvan modellerinde ilaçla yaşlanma önemli ölçüde yavaşlatılabildi. Aging Cell dergisinde yeni yayımlanan çalışmada ilaç sayesinde iradeyi zayıflatan semptomlar hafifletilirken, kardiyak fonksiyonlar iyileştirildi ve sağlıklı yaşam ömrü uzatılmış oldu. Bilim insanları senolitikler “senolytics” adını verdiği bu yeni nesil ilaçlar sayesinde insan ömrünün uzatılacağını belirtiyor. Çalışmanın yazarlarından Prof. Paul Robbins şu değerlendirmeyi yapıyor: “Bu araştırma insan ömrünü güvenli bir şekilde uzatmak, yaşlanmaya bağlı hastalıkları ve bozuklukları düzeltmek için büyük bir adım niteliğinde olma özelliğini taşıyor.”

Senolitik ajanlar , tanımladığımız birleşimle yapıldığında, klinik olarak kullanılabilir , sonuç dönüştürücü olabiliyor.” “Senolitik ajanlara ilişkin prototipler, yaşlanmaya bağlı pek çok karakteristiği hafifletmede, yetenekli olduklarını kanıtlamanın ötesinde yeteneğe sahipler. Pek çok kronik hastalığı ertelemek, önlemek, hafifletmek, hatta tersine döndürmek ve de hepsini tek tek değil, topluca yapmak sonunda mümkün olabilir,” diyor

Hedefi Belirlemek

Seneskent (yaşlanan) yaşa bağlı olarak bölünmeyi durduran hücreler. Bundan dolayı farelerde bu hücreler öldürülerek ömür uzatılmaya çalışıldı. Bilim insanları buna benzer tedaviler geliştirerek insanlarda yaşlanmayı geciktiren ilaç geliştirilebileceğini düşündü. Peki diğer sağlıklı hücrelere zarar vermeden nasıl seneskent hücreleri belirleyip, hedefleyeceklerdi? Ekip seneskent hücrelerin stres ve hasarla ölmeye karşı dirençli olmasını ipucu olarak değerlendirdi. Transkript analizi sayesinde seneskent hücrelerin kanser hücreleri gibi apoptosise (programlanmış hücre ölümü) karşı koyan bir hayat kalma ağı (pro-survival networks) kurma ifadesi taşıdıklarını gördü.

İşte bu muhtemel ilaç adaylarının aranması için anahtar kriter oluşturdu. Bu kriteri kullanan bilim insanları iki uygun bileşik buldu. Bunlara kanser ilacı dasatinib (ticari ismi Sprycel®) ve antihistamin ve antienflamatuar doğal ilaç quercetin. Hücre kültürü testlerin bu bileşiklerin seneskent hücreleri seçerek ölümlerine neden oluyor. Bu iki bileşiğin iki güçlü noktası var. Dasatinib seneskent insan yağ hücresi progenitörlerini elimine ederken, quercetin ise insan endotel ve fare kemik iliği kök hücrelerine karşı etkili oluyor. İşte bu iki ilacın kombinasyonu etkili oluyor.

Kayda Değer Sonuçlar

Sonrasında ekip farelerin sağlığının ve yaşlanmanın nasıl etkilendiğini inceledi. “Hayvan modellerinde kardiyovasküler fonksiyonda iyileşme, egzersize karşı dayanıklılık, osteoporoz ve kırılganlıkta azalma ve ömürde uzama görüldü. Ayrıca bazı vakalarda kayda değer şekilde, ilaçlar tek seferde etkili olabildi, “diyor Yrd. Doç. Dr. Laura Niedernhofer, Yaşlı farelerde 5 gün içinde kardiyovasküler fonksiyonda düzelme görüldü. Tek doz ilacın kombinasyonuyla kanser radyasyon terapisi uygulanan hayvanlarda egzersiz kabiliyeti geliştirildi.İlaç tedavisi boyunca en az 7 ay boyunca ilaçların etkisi sürdü. Farelerde düzenli ilaç tedavisi ile hızlandırılmış yaşlanma süresi uzayarak, yaşlanma bağlantılı semptomlar omurilik dejenerasyonu ve osteoporoz ertelendi. Araştırmacılar ilaçların insanlarda denenmesi için daha fazla teste ihtiyaç olduğunu, muhtemel yan etkilerinin olabileceğini belirtiyorlar. Araştırmacılar her şeye rağmen bu bulguların potansiyeli olduğunu belirtiyor.

Kaynak: Science Daily Yazının orjinal Türkçe çevirisi için: Gerçek Bilim
Araştırma Referansı: Yi Zhu, Tamara Tchkonia, Tamar Pirtskhalava, Adam Gower, Husheng Ding, Nino Giorgadze, Steven P. O’Hara, Tokio Sano, Paul D. Robbins, Laura J. Niedernhofer, James L. Kirkland. The Achilles’ Heel of Senescent Cells: From Transcriptome to Senolytic Drugs. Aging Cell, 2015; DOI: 10.1111/acel.12344