Ailedeki huzursuzluk büyümeyi yavaşlatıyor

Kategori: Çocuk Sağlığı Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

0 Paylaşım

Günümüzde çeşitli etkenler nedeniyle yeni neslin daha uzun olduğu gözlense de, kısa boy hala sıkça rastlanan bir sorun. Anne babanın kısa boylu olması, özellikle ilk 3 yılda yetersiz beslenme, hormonal sorunlar ve solunum ile kalp gibi kronik hastalıklar boyun yeterli oranda uzamamasına yol açan en önemli nedenleri oluşturuyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi’nden Çocuk ve Ergen Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz, çocuğun sağlıklı büyümesinde aynı zamanda içinde bulunduğu psikososyal ortamın da son derece önem taşıdığına dikkat çekerek, “Anne ve/veya baba yoksunluğu, özellikle aile içindeki huzursuz ortam, evde sıkça yaşanan sorunlar” büyüme hormonunun yetersiz salgılanmasına yol açabiliyor. Bunu sonucunda da çocuk kısa boylu kalabiliyor.” uyarısında bulunuyor!

Büyümeyi hipofiz bezi sağlıyor

Vücudumuzdan büyüme ile gelişmeyi ve diğer pek çok yaşamsal fonksiyonları düzenleyen hormonlar salgılanıyor. Büyümeyi düzenleyen hormonların başında ise hipofiz bezinden salgılanan büyüme hormonu ve tiroit bezinden salgılanan tiroit hormonu geliyor. Tiroit fonksiyonları normal olan bir çocukta, büyüme hormonu ve büyüme hormonu bağımlı büyüme faktörleri, kemik uçlarında yer alan büyüme plağına etki ederek büyümeyi sağlıyor.

Sevgisiz ve ilgisiz kalma kısa boy sebebi
Aile içindeki huzursuz ortam, evde sıkça yaşanan kavgalar, anne babadan uzak yaşamak veya yeterince ilgi görememek büyüme hormonunun yetersiz salgılanmasına neden olabiliyor. Bunun sonucunda da çocuğun boyu kısa kalabiliyor. Örneğin yapılan bilimsel çalışmalar; yuvada yaşayan çocuklarda büyüme hormonu salgısının yavaşladığını, uygun aile ortamı sağlandıktan sonra bu çocuklarda büyüme hormonu salgısının arttığını ortaya koydu. Bu tür çalışmalar sevgi yoksunluğunun büyüme hormonu salgılanmasının azalmasında önemli olduğunu gösteriyor. Bu nedenle çocuklara mümkün olduğunca ideal bir aile ortamı oluşturmak gerekiyor.

Çocukların boyu neden kısa kalıyor?
•    Boy kısalığının yüzde 80’ini, ailevi boy kısalığı veya yapısal büyüme gecikmesi oluşturuyor.
•    Kronik böbrek, kalp, karaciğer hastalıkları ve kansızlık gibi sistemik kronik hastalıklar da boyun kısa kalmasına neden oluyor.
•    Tiroit ve büyüme hormonu eksikliği, böbrek üstü bezi hormon fazlalığı ve erken ergenlik gibi hormonal sorunlar da çocuğu kısa bırakabiliyor.
•    Psikososyal nedenler boy uzamasında etkili olan bir diğer faktörü oluşturuyor.

Pantolonun ertesi yıl kısa gelmemesine dikkat!
Yıllık büyüme hızı yaş gruplarına göre değişiyor. Bebeğin ilk yılda 25 santim, ikinci yılda 10-12 santim 3 ve 4. yıllarda 6-8 santim, ergenliğe kadar olan dönemde de yılda 5,5-6 santim uzaması bekleniyor. Ergenlik döneminde ise büyüme sıçraması oluyor ve bu süreçte toplam 20-25 santimlik bir boy kazancı elde ediliyor. Rutin çocuk muayeneleri sırasında boy takip çizelgesine bakılarak çocuğun yeterli düzeyde uzayıp uzamadığı tespit ediliyor. Bunun yanı sıra çocuğun boyunun yeterli düzeyde uzamadığını gösteren çeşitli işaretler de oluyor. Örneğin bir önceki yılda çocuğun vücuduna uygun olan giysi, örneğin pantolon veya etek boyu ertesi yıl da uyuyorsa, yani küçük gelmiyorsa, bu durumun uyarıcı bir işaret olarak görülmesi gerekiyor. Büyüme hızının altında boy artışı fark edildiğinde de büyümenin değerlendirilmesi için mutlaka bir çocuk endokrinoloji uzmanına başvurmak gerekiyor.

Tedavi ile ideal boya ulaşması sağlanabıliyor!
Boy kısalığı, bu soruna yol açan patolojik bir durum saptanır ve tedavi edilirse, kader olmaktan çıkabiliyor. Tedavide amaç, çocuğun ideal boya yaklaşmasını sağlamak. Çocuk ve Ergen Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz, boy kısalığında altta yatan soruna yönelik tedaviler uygulandığını belirterek, “Örneğin bir bağırsak emilim kusuru ya da tiroit hormonu eksikliği varsa, bu hastalıklar tedavi ediliyor. Hastalık ortadan kalkınca çocuğun boyu yeniden uzamaya başlıyor. Eğer boy kısalığı nedeni büyüme hormonunun eksik salgılanması ise ancak o zaman büyüme hormonunu yerine koyma tedavisi uygulanabiliyor. Gerçek büyüme hormonu eksikliği vakaları, büyüme hormonuna özellikle tedavinin ilk yıllarında oldukça iyi yanıt veriyor. Öyle ki çocuk bir yılda 10-12 santim uzayabiliyor. Ancak altta yatan neden ne olursa olsun, tedavide başarılı olunabilmesi için erken dönemde bir hekime başvurmak şart!

Boyun kısa kalmasını önlemek için…
Prof. Dr. Serap Semiz, çocukların boylarının kısa kalmasını önlemek için alınması gereken önlemleri şöyle sıralıyor:
•    Yeterli ve dengeli beslenmesine özen gösterin. Bunun için günde 500 ml süt ve süt ürünleri, 1 öğün et içeren yemek, haftada 3-4 gün yumurta, yeterli sebze ve meyve ile bakliyat tüketmesini sağlayın.
•    Çocuğunuzun her gün kaliteli ve yeterli süre en az (8-9 saat) uyumasına dikkat edin.
•    Her türlü egzersiz, hem obezitenin önlenmesi hem de kemik kitlesinin kazanılmasında son derece önemli bir rol oynuyor. Her gün düzenli egzersiz yapması için onu teşvik edin.
•    Sanılanın aksine vitaminler boy uzatan etkiye sahip değiller. Üstelik bazı vitaminler vücutta birikerek sağlığı da tehdit edebiliyor. Bu nedenle hekiminiz önermediği sürece çocuğunuza asla vitamin takviyesi vermeyin.
•    Sağlık Bakanlığı onayı olmayan, boy uzattığı söylenen bitkisel ürünlere hiçbir şekilde itibar etmeyin.