HPV nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri, tedavisi ve aşıları

14 Ocak 2015 | 28 Şubat 2021 | Kategori: Kadın Hastalıkları, Kanser, Sağlık Sözlüğü Print

403 Paylaşım

HPV, (Human papilomavirus) daha çok cinsel yolla bulaşan ve kadınlarda genital siğil, rahim ağzı ve vajina kanserine yol açabilen bir virüstür. HPV enfeksiyonu geçiren kadınların rahim ağzı kanserine yakalanma riski yaklaşık 200 kat artar. 100’den fazla tipi vardır. Vücudun her yerlerinde siğillere ve kansere neden olabilir. Virüs vücuda alındıktan sonraki 2-3 ay içinde siğil oluşumuna yol açar. Siğiller en sık genital bölgede görülür ama vücudun her yerinde çıkabilir. Bu vürüsün kanser oluşturma süreci 10-15 yıldır. Ağız kanserlerinin %99’unda HPV pozitiftir. Bu virüs, erkeklerde de penis, skrotum ve anorektal kanserlere neden olabilir. Günümüzde bu virüsün kansere neden olan türlerine yönelik etkili aşılar bulunmaktadır.

İçindekiler

HPV nedir?

HPV ya da diğer adıyla Human papillomavirus, hem erkek hem de kadınları etkileyen yaygın ve çok bulaşıcı bir virüstür. Yüzden fazla türü vardır ama bunların çoğu zararsızdır. Herhangi bir belirtiye neden olmazlar ve zamanla yok olurlar. Ancak, belirli bazı tipleri el ve ayaklarda yaygın siğillere neden olur.

HPV aşısı nedir? Ne zaman ve nasıl yapılır? Yan etkileri nelerdir?

Kimi tipleri rahim ağzı (serviks) kanseri, baş ve boyun kanserlerive ayrıca hem kadın hem de erkekte genital bölge kanserlerine yol açabilir. Genital temas içeren cinsel ilişkisi olan herkes bu virüse yakalanabilir. Genital bölgeyi etkileyen yaklaşık 40 türü vardır.

Bu büyük gruptaki her HPV virüsüne, virüs tipini tanımlayan bir sayı verilir. Genital tipleri “yüksek riskli” (tip 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58 gibi) veya “düşük riskli” tip 6 ve 11 gibi) olabilir. “Yüksek riskli” tipler rahim ağzı (serviks) kanserine ve bazı vajinal, vulval ve anal kansere neden olabilir. “Düşük riskli” tipler genital siğillere neden olabilir. Ancak, kansere neden olan türlerinin neden olduğu enfeksiyona karşı koruyucu aşılar vardır.

HPV nasıl bulaşır?

HPV, ciltten cilde temas ile bulaşır. Virüs olan biriyle yapılan vajinal, anal veya oral seks sonucu virüs bulaşabilir. Enfekte bir kişinin penis, skrotum (erkek yumurtalık torbası), vajina veya dış genital bölgesi ile temas sonucu bulaşır. Prezervatif kullanmak bulaşmayı her zaman önlemez çünkü virüs prezervatifle kaplı olmayan bir genital alandan da bulaşabilir.

Rahim ağzı kanseri (serviks) nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Bu virüs o kadar yaygındır ki, neredeyse tüm erkekler ve kadınlar hayatlarının bir noktasında onu alırlar. HPV bulaşmış bir kişi, hiçbir belirti veya semptom yaşamıyor olsa da virüsü bulaştırabilir. Enfekte olduktan yıllar sonra semptomlar ortaya çıkabilir ve bu tip durumlarda ilk ne zaman enfekte olduğunu bulmak zorlaşır.

HPV tuvaletten bulaşır mı?

Hpv temas yoluyla bulaşan bir hastalıktır ve sadece cinsel ilişkiyle bulaşmaz. Umumi tuvaletler, hamam ve saunalar da bu virüsün bulaşabileceği yerlerdir. Ayrıca ortak kullanılan içi çamaşırları ya da havlulardan da bulaşır. Bu yüzden eğer temiz olduğundan emin değilseniz hiç bir hamam ya da saunayı kullanmayın.

HPV belirtileri

Erkeklerde HPV belirtileri

HPV enfeksiyonu genellikle erkeklerde herhangi bir belirti göstermez, ancak bazı virüs tipleri genital siğillere yol açabilir. Genital siğiller, büyük ya da küçük, düz ya da kabarık ve kenarlar tırtıklı veya karnabahar gibi görünebilir (Resim).
Daha az sıklıkla, belirli tipte HPV enfeksiyonlarının, erkeklerde penis veya anüs kanserine yol açtığı bilinmektedir.
Neden olabileceği diğer kanserler arasında, dilin tabanı ve bademciklerin de dahil olduğu boğaz kanseri (orofaringeal kanser) bulunur.
Tipik cilt siğilleri, Enfeksiyonunun diğer belirtileridir, ancak cilt siğillerine neden olan tipleri, kansere veya genital siğillere neden olanlarla aynı değildir.

Genital siğil neden olur? Belirtileri, tedavisi ve HPV aşısı

Kadınlarda HPV belirtileri

Erkeklerde olduğu gibi, kadınlarda da virüs genellikle belirti vermez. Bununla birlikte, bazı durumlarda HPV enfeksiyonu devam eder ve genital siğillere, deri siğillerine veya uterus serviksini hizalayan hücrelerde kanser veya kanser öncesi değişimler yol açar.
Siğil sebebiyle cinsel ilişki sırasında ağrı hissedilebilir.
Üretradaki siğiller idrar yaparken yanmaya sebep olabilir.
Kanserlere, genital siğillere ve deri siğillerine neden olan HPV tipleri farklıdır.
Rahim boynuna (serviks) yapılan Pap testi, serviks içinde oluşan virüs ile ilgili değişikliklerin erken tespitini sağlar ve on yıllardır serviks kanseri taraması için bir araç olarak kullanılmıştır. Kanserlere neden olan tipleri yüksek riskli olarak adlandırılır.

Ne yazık ki, çoğu insanda yüksek riskli HPV enfeksiyonları, ciddi sağlık sorunlarına neden olana kadar hiçbir belirti göstermez. Bu yüzden düzenli kontroller çok önemlidir. Çoğu durumda, vücudunuzun bağışıklık sistemi, siğiller oluşmadan önce enfeksiyonu yener. Siğiller ortaya çıktığında virüsün türüne göre görünümleri değişebilir. (Resim 1, Resim 2, Resim 3)

Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

HPV teşhisi

Doktorunuz HPV enfeksiyonunu siğillerinize bakarak teşhis edebilir. Genital siğiller görünmüyorsa, aşağıdaki testlerden birine veya daha fazlasına ihtiyacınız olabilir:

Sirke (asetik asit) çözeltisi testi

Serviks kanseri teşhisinde de kullanılan bu testte virüs ile enfekte olmuş genital bölgelere damıtılmış su ile seyreltilmiş asetik asit ya da sirke uygulanır. Bu test, enfekte olmuş bölgeleri beyaza çevirerek görülmesi zor düz lezyonların bile belirleyebilir.

Pap testi (Pap smear)

Doktorunuz laboratuvara gönderip analiz edilmesi için serviks veya vajinadan bir hücre örneği alır. Pap testleri kansere yol açabilecek anormallikleri ortaya çıkarabilir.

HPV DNA Testi

Rahim ağzı kanseri için en önemli risk faktörü HPV ile enfekte olmaktadır. Doktorlar artık, servikal hücrelerde serviks kanserine neden olma olasılığı yüksek HPV (yüksek riskli veya kanserojen tipler) DNA’larını arayarak test edebiliyorlar. Test Pap testi ile aynı zamanda yapılabilir. Aradaki farkı anlamazsınız.

Smear testi nedir? Neden ve nasıl yapılır? HPV ve Pap simir

HPV-DNA testi en çok 2 durumda kullanılır:

30 yaş ve üstü kadınlarda servikal kanser taraması için Pap testi ile birlikte kullanılabilir. Bu test 30 yaşın altındaki kadınlarda önerilmez, çünkü 20’li yaşlardaki cinsel olarak aktif kadınlarda HPV virüsü çoğunlukla kendiliğinden iyileşmektedir. Bu genç kadınlar için, bu testin sonuçları anlamlı değildir ve daha kafa karıştırıcı olabilir
HPV-DNA testi, daha fazla test veya tedaviye ihtiyaç duyup duymadıklarını anlamak için, Pap test sonuçları değerleri normalden farklı olan kadınlarda da kullanılabilir.

HPV tedavisi

Siğiller genellikle çocuklarda tedaviye ihtiyaç kalmadan geçer. Ayrıca, virüsü vücutta yok edebilen tam bir tedavi yoktur, bu nedenle aynı yerde veya başka yerlerde tekrar ortaya çıkabilirler. En etkili korunma yöntemi aşılanmadır.

HPV ilaç tedavisi

Siğilleri ortadan kaldırmak için kullanılan ilaçlar doğrudan lezyona uygulanır ve genellikle tedavi edebilmesi için defalarca kullanılması gerekir. Tedavi şekline ve süresine doktor hastanın durumuna göre karar verir. Siğiller için kullanılan ilaçlar:

Salisilik asit: Reçetesiz satılan salisilik asit, siğilleri yavaş yavaş ortadan kaldırmak için kullanılır. Yaygın siğillerdeki kullanırken ciltte tahrişe neden olabilir ve yüz bölgesine asla kullanılmaz.
İmikuimod (Aldara, Zyclara): Bu reçeteli kremler, bağışıklık sisteminizin HPV ile savaşma yeteneğini artırabilir. Ancak uygulama yerinde kızarıklık ve şişlik gibi yan etkileri olabilir.
Podofiloks (Condylox): Bir başka reçeteli topikal krem olan podofilox genital siğil dokusunu tahrip ederek çalışır. Uygulandığı yerde ağrı ve kaşıntıya neden olabilir.
Trikloroasetik asit: Bu kimyasal tedavi, avuç içlerinde, ayak tabanlarında ve cinsel organlarda olan siğilleri yakar. Lokal tahrişe neden olabilir.

HPV virüsü nasıl bulaşır? Rahim ağzı kanserinin tanı ve tedavisi

HPV tedavisinde cerrahi ve diğer prosedürler

İlaçlar işe yaramıyorsa, doktorunuz siğilleri temizlemek için bazı cerrahi işlemler önerebilir:

Sıvı azotla dondurma (kriyoterapi)
Elektrik akımıyla yanma (elektrokoter)
Cerrahi yöntemle temizleme
Lazer ameliyatı

HPV ve Rahim ağzı kanseri

HPV enfeksiyonuna karşı aşılanmak sizi serviks kanserinden koruyabilir. Aşılanmamış kişiler için çoğu rahim ağzı kanseri vakası, genellikle siğillere neden olmayan virüsler kaynaklanır, bu nedenle kadınlar çoğu kez enfekte olduklarını fark etmezler. Rahim ağzı kanserinin erken evreleri tipik olarak hiçbir belirti veya semptom göstermez.

HPV pek çok kanser türüne neden olabilmektedir

Zamanla, belirli virüslerin tekrarlanan enfeksiyonu prekanseröz lezyonlara yol açabilir. Tedavi edilmezse, bu lezyonlar kanserli hale gelebilir. Bu nedenle, kadınların serviks kanserine yol açabilecek prekanseröz değişiklikleri saptayabilen Pap smear testini düzenli olarak yaptırmaları çok önemlidir.

Uzmanlar, 21 ila 29 yaş arasındaki kadınların her üç yılda bir Pap testi yaptırmasını önermektedir. 30 ila 65 yaş arası kadınlara her üç yılda bir Pap testine devam etmeleri veya aynı zamanda HPV-DNA testini de her beş yılda bir yaptırmalarını önerilmektedir. 65 yaşın üzerindeki kadınlar, üç tane arka arkaya yapılmış normal Pap testi sonucu veya anormal sonuç vermeyen iki HPV-DNA ve Pap testi varsa test yapmayı durdurabilirler.

HPV aşısı ve korunma

Yaygın siğillere neden olan HPV enfeksiyonlarından korunmak zordur. Eğer yaygın siğiliniz varsa, enfeksiyonun yayılmasını önleyebilir ve siğillerden kurtulmak ve yeni siğiller oluşmasını önlemek için tırnaklarınızı ısırmayı bırakabilirsiniz.

Liposuction nedir? Yağ aldırma ameliyatı nasıl yapılır, riskli midir?

Ayak tabanı siğillerine neden olan HPV enfeksiyonlarına yakalanma riskini azaltmak için halka açık havuzlarda ve soyunma odalarında ayakkabı veya sandalet giyin.
Genital siğil ve diğer genital lezyon geliştirme riskinizi azaltmak için
- Karşılıklı olarak tek eşli cinsel ilişkiyi tercih edin
- Seks partnerlerinizin sayısını azaltın
- Bulaşma riskinizi azaltabilecek lateks prezervatif kullanın
- HPV aşısı yaptırın.

HPV aşıları

Korundukları HPV türlerinin sayısına göre değişen üç aşı geliştirilmiştir. Gardasil, Gardasil 9 ve Cervarix‘in rahim ağzı kanserine karşı koruyucu oldukları ispatlanmıştır. Gardasil ve Gardasil 9 genital siğillere karşı da korur. Uzmanlar 11 veya 12 yaşlarındaki kız ve erkek çocuklar için rutin HPV aşısı önermektedir, ancak bazı kurumlar aşıyı 9 ya da 10 yaşından önce öneriyor.

Bunun sebebi, kız ve erkek çocukların cinsel ilişkiye başlamadan önce aşılanmalarının gerekliliğidir. Çünkü cinsel ilişkiye girer ve HPV’ye maruz kalırlarsa, aşı etkili olmayabilir. Aşı terapötik değildir, bir başka deyişle hücresel ya da doku değişikliklerini tedavi etmez, ve zaten hastalığı kapmış olanları korumaz.

Aşının genç yaşta yapılma tercihinin, cinsel aktivitenin daha erken başlamasıyla bir ilgisi yoktur. Küçük yaştakiler, daha yaşlılara göre aşıya daha iyi yanıt vermektedirler. Ayrıca aşıların koruyucu etkileri en az 7 yıl sürmektedir.

Aşı programı 2016 yılında güncellendi. Artık 9 ila 14 yaş arasındaki tüm ergenler ve gençler, önceden önerilen üç dozluk program yerine en az altı ay arayla iki doz HPV aşısı alacaklar. Ancak aşıya 15 ila 26 yaşlarında başlayan gençler ve genç yetişkinler, üç doz aşıyı almaya devam etmelidirler.

Araştırmacılar, bazı HPV lezyonlarını tedavi etmek için tasarlanmış yeni aşılar üzerinde çalışıyorlar, ancak henüz net bir sonuç alınabilmiş değil.

Baş ve boyun kanserine yol açabilir

Virüsün baş boyun bölgesine oro-genital temasla yani oral seks ile bulaştığı düşünülmektedir. Ağız kanserlerinin % 25’inin, boğaz kanserlerinin ise % 35’inin HPV ile bağlantılı olabileceği belirtilmektedir. Baş ve boyun kanserleri, genellikle geç aşamada belirti verir. Bkn:>>> MedlinePlus

8 soruda rahim ağzı kanserinin nedenleri ve tedavi seçenekleri

Baş-boyun kanserlerinin erken tanısı için ne yapılmalı?

Ses telleri üzerinde gelişen kanserler ses kısıklığına neden olmaları nedeniyle erken tespit edilebilir. Aksine, ses telleri üstünde veya altında yerleşen kanserler sıklıkla geç evrede saptanır. Bu nedenle;

Uzun süre devam eden boğaz hassasiyeti,
Kalıcı kulak ağrısı,
Geçmeyen öksürük,
Nefes almada güçlük veya ağrı,
Yutma güçlüğü veya ağrı,
Kilo kaybı,
2 haftadan daha uzun süren ses kısıklığı veya değişiklikleri,
Boyunda kitle veya şişlik durumlarında;

baş-boyun kanserleri açısından değerlendirilmek üzere bir uzmana muayene olmak gerekir. Rahim kanseri hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayınız:>>>

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Human papillomavirus - HPV2- HPV infection, 3- Genital HPV Infection - Fact Sheet4- How human papillomavirus (HPV) is spread5- HPV and Cancer

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle