Hipertansiyon nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Hipertansiyon, yada halk arasındaki adıyla yüksek tansiyon, kan dolaşımı için damarlarımızda gerekli olan kan basıncının normal değerlerin üzerinde olması durumudur. Yüksek tansiyon ülkemizde her üç kişiden birinde görülen yaygın ve önemli bir sağlık sorunudur. En yaygın belirtileri; baş dönmesi, baş ağrısı, kalp ağrısı, kulak çınlaması, nefes darlığı, çift veya bulanık görme, burun kanamaları ve düzensiz kalp atışlarıdır. Hipertansiyon ilaç, egzersiz ve doğru beslenme ile kolayca kontrol altına alınabilir. Ancak tedavi edilmediğinde; kalp yetmezliği, kalp büyümesi, damarlarda daralma, felç, böbrek yetmezliği ve körlük gibi ciddi sorunlara neden olur.

Hipertansiyon nedir?

Hipertansiyon kan damarlarındaki basıncın normal değerlerin üzerinde olması durumudur. Kanın damarlarda dolaşması için gerekli olan basınca normal kan basıncı denir. Bu değer, sistolik (büyük tansiyon) için 120 mmHg ve diastolik (küçük tansiyon) için 80 mmHg olarak kabul edilmektedir. Günümüzde büyük tansiyon için 130 mm Hg ve küçük tansiyon için ise 85 mm Hg değerlerinin üzeri hipertansiyon olarak kabul edilmiştir. Hipertansiyon, düşük tansiyon olgusunun tam tersi bir durumdur. Yüksek tansiyon tanısı için bu değerlerden birinin yüksek olması yeterlidir.

Düşük tansiyon neden olur? Ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

Arteriyel Sistolik, kalp kasıldığında kalbten damarlara doğru atılan kanın damar duvarında yaptığı basıntır; Diastolik değer ise kalp gevşediğinde hala damar duvarında mevcut olan basınçtır. Öncelikle tansiyonunuzun bir kez yüksek çıkması sizde yüksek tansiyon olduğu anlamına gelmez. Tansiyonunuz gün içinde inip çıkar, ölçümü sırasında endişeli veya gergin hissediyorsanız bu da tansiyonunuzda yükselmeye neden olur. Bu nedenle, emin olmak için tansiyonunuzu ayda bir ölçmeniz gerekir.

Normal kan basıncı ne olmalı?

Normal kan basıncı değerleri bireyden bireye değişkenlik göstermekle beraber; 18 yaşını geçmiş erişkin bir bireyde, istirahat halinde,
– Normal Sistolik (Büyük tansiyon) en çok 120 mm Hg
– Normal Diastolik (Küçük tansiyon) için ise en çok 80 mm Hg olmalıdır.

Hipertansiyon değerleri tablosu

Sınırda normal değerleri nedir?

• Sınırda Sistolik kan basıncı için 130-139 mm Hg,
• Sınırda Diastolik kan basıncı içi ise 85-89 mm Hg dır.

Hipertansiyon sınırı (yüksek tansiyon) ise

Sistolik kan basıncı için 140 mm Hg
Diastolik kan basıncı için ise 90 mm Hg dır.

Günlük yaşamda vücudun gereksinimlerine uyumlu olarak düşen ve yükselen kan basıncı değişikliklerinin yeterli süre izlenmemesi sebebiyle yanlış teşhise bağlı olarak tedavi alan hastalar yalancı hipertansif hastalar olarak adlandırılıyor.

Anevrizma nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Hipertansiyonun nedenleri

Tansiyonun yükselmesinde iki önemli etken vardır. Bunlardan bir tanesi, “genetik faktörler”. Bir diğeri de “çevresel” dediğimiz faktörlerdir. Eğer birinci derece akrabanızda, hipertansiyon varsa, sizde de olma ihtimali çok yüksektir.

Çevresel faktörler; Stresli hayat, Sigara, beslenme tarzımız, kilolarımız ve kötü yaşam alışkanlıkları hipertansiyona neden olabilir. Çevresel faktörlerde en önemli etken ise tükettiğimiz besinlerdir. Hastaların % 90-95’inde yüksek tansiyona neden olabilecek altta yatan başka bir hastalık yoktur.

Birincil hipertansiyon nedenleri

Birincil hipertansiyonun çoğu yetişkin için tanımlanabilir bir nedeni yoktur. Primer hipertansiyon olarak adlandırılan bu yüksek tansiyon tipi, zaman içinde kademeli gelişir.

İkincil hipertansiyon nedenleri

İkincil (sekonder) hipertansiyon olarak adlandırılan bu yüksek tansiyon tipi, altta yatan bir nedene bağlı olarak gelişir. Aniden ortaya çıkma eğilimindedir ve primer hipertansiyondan daha yüksek tansiyona neden olur.

İkincil hipertansiyona neden olan durumlar ya da ilaçlar:

• Çok tuzlu gıdaların tüketilmesi (özellikle tuza hassas kişilerde)
• Aortun kalpten çıktığı bölgedeki darlık
• Kafa içi basıncının yüksek olması
• Böbrek hastalıkları
• Böbreküstü bezinin kabuk bölümündeki hastalık nedeniyle kortizon ya da aldesteron hormonlarının fazla salgılanması sonucu görülen Cushing ve Crohn hastalığı,
• Böbreküstü bezinin iç kısmının (medul-la) tümörü (feokromositom)
• Böbrek damarlarının daralması
• Doğuştan büyük atar damarın (aortun) bir bölümünün dar olması (aort koarktasyonu)
• Böbrek dokusu ve böb¬rek atardamarlarında yerleşen hastalık¬lar (akut ve kronik böbrek iltihabı, poli-kistik böbrek),
• Tiroid bezi hastalıkları (Hipertiroidi, hipotiroidi)
• Doğum kontrol hapları, soğuk algınlığı ilaçları, dekonjestanlar, reçetesiz ağrı kesiciler ve bazı reçeteli ilaçlar
• Kokain ve amfetamin gibi yasadışı ilaçlar
• Romatizma ve depresyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar

Yüksek tansiyon neden olur, nasıl düşürülür? Belirtileri nedir?

Hipertansiyon risk faktörleri

• Ailenizde yüksek tansiyon öyküsü
• 40 yaşın üzerinde olmak
• Şişman olmak
• Sigara kullanmak,
• Şeker hastalığı veya ailede şeker hastası olması
• Gebelik

Bu faktörlerden en az biri size uyuyorsa tansiyonunuzu ayda bir ölçerek çıkan değerleri düzenli olarak kaydetmenizi öneriyoruz.

Hipertansiyon belirtileri

• Baş dönmesi ve baş ağrısı
• Kalp ağrısı ve düzensiz kalp atışları
• Burun kanamaları
• Kulak çınlaması,
• Halsizlik, yorgunluk,
• Nefes darlığı,
• Bacaklarda şişlik
• Çift veya bulanık görme,
• Sık idrara çıkma, gece uyanıp idrar yapma

Yüksek tansiyon, 180/110 mmHg gibi çok yüksek düzeye erişmediği sürece normalde herhangi bir belirti vermez. Yüksek tansiyon genelde belirti vermediği için düzenli olarak kontrol ettirmeniz önemlidir. Bunun nedeni yüksek tansiyonun vücudunuza siz farkına varmadan zarar verebilmesidir.

Hipertansiyon hastaları, nasıl beslenmeli, nelere dikkat etmeli?

Hipertansiyonun zararları

Yüksek tansiyonun en çok etkilediği organlar; kalp, beyin, böbrekler, büyük atardamarlar ve gözlerdir. Hipertansiyon bu organları etkileyerek uzun süre içerisinde kalıcı sakatlıklara ve ölümlere yol açabilir. Tansiyon yüksekliği kalbin iş yükünü artırır ve atar damarlarda geri dönüşü mümkün olmayan zararlara yol açar. Zaman içerisinde özellikle atar damarlarda harabiyet oluşur.

Kalp, böbrek, göz ve beyin damarları bu yüksek basınca uzun yıllar boyunca sessizce direnebilir. Bu nedenle kan basıncındaki yükselmenin yarattığı harabiyeti fark etmek zordur. Ancak bu hastalara zarar vermediği anlamına gelmez. Hipertansiyonun vücuda verdiği başlıca zararları şunlardır:

• Kalp yetmezliği, kalp büyümesi, kalbi besleyen damarlarda daralma (koroner arter darlığı), kalbi besleyen damarlarda tıkanma (kalp krizi)
• Beyin kanaması, felç, beyin damarlarında daralma ve tıkanma
• Böbrek yetmezliği, böbrek fonksiyonlarında bozulma
• Görme azalması ve körlük
• Büyük atardamarlarda genişleme, bu genişlemelerin yırtılması, bu damarlarda tıkanma. Bunların sonucu, kangren veya ani kanamalara bağlı ölüm
• Felç yani inme
• Boyun ve bacak damarlarında tıkanma

Çocuklarda hipertansiyonun nedenleri ve tedavi yöntemleri

Hipertansiyona eşlik eden hastalıklar

Bu hastalıkların başlıcaları şeker hastalığı, dislipidemi, kolesterol ve trigliserid düzeylerinden bir ya da bir kaçının artması ve şişmanlıktır. Bu hastalıkların bir ya da birkaçı yüksek tansiyonla bir araya geldiğinde kan damarlarında ateroskleroz (sertleşme) ve kalp hastalıkları oluşumu kolaylaşır. Buna bir de sigara ve alkol kullanımı, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam tarzı eklenirse kalp hastalığı riski çok artmaktadır.

Tansiyon yükselten gıdalar

• Tuz ve tuzlu besinler: Hipertansiyonlu kişilerin yemeklerine tuz ilave etmemeleri ve tuzlu yiyeceklerden kaçınmaları gerekir.
• Şeker ve şekerli besinler: Tüketim miktarına bağlı olarak tansiyonu yükseltip kalp hastalıklarını da tetikleyebilir.
• Çay ve kahve: Çay ve kahvenin yoğun tüketimi tansiyonun yükselmesine neden olur.
• Kolalı içecekler: İçeriğinde bulunan hem yüksek oranda şeker hem de meyankökünden dolayı vücutta sodyumun tutulmasına neden olabilmekte ve bu nedenle tansiyonu yükseltmektedir.
• Margarin ve tereyağı: Margarin ve tereyağının direk tansiyonu yükseltici bir etkisi yoktur ama araştırmalar doymuş yağ oranı yüksek olan bu yağlar yerine zeytin yağı tüketenlerde hipertansiyonun daha düşük seviyede olduğu gözlenmiştir.
• Alkol ve Sigara: Hipertansiyonunuz var ve düzenli alkol veya sigara tüketiyorsanız bu alışkanlığınızdan da yavaş yavaş uzaklaşmanızda fayda var.

Beyin kanaması nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Hipertansiyon tedavisi

Son yıllarda artan hareketsiz yaşam tarzı, düşük fiziksel aktivite düzeyi ve sağlıklı olmayan beslenme alışkanlıkları hipertansiyon dahil birçok hastalığın ortaya çıkmasına neden olmuştur. İlaç tedavisi gören ve görmeyen tüm hastalar yaşam tarzıyla ilgili önlemler almalıdır. Bunun amacı; kan basıncını düşürmek, diğer risk faktörlerini ve klinik durumları kontrol altına alarak kullanılması gereken ilaç sayısını ve dozunu azaltmaktır.

Hipertansiyon tedavisinde ilaç dışı yöntemler

Hipertansiyon ilaçsız tedavi

Öncelikle tansiyon yüksekliği olan bütün hastalara yaşam tarzı değişiklikleri önerilir.

• Kişi sağlıklı olduğu kiloyu bilmeli ve o kiloda kalmalıdır. Vücut kütle indeksiniz 25 kg/m2’nin üzerinde ise kilo vermeniz gerekir
• Tuz tüketimi kısıtlanmalıdır
• Alkol tüketiminden kaçınılmalıdır
• Meyve ve sebze tüketimi artırılmalı, doymuş ve total yağ tüketimi azaltılmalıdır
• Tansiyon ilaçları düzenli alınmalıdır
• Kesinlikle sigara içilmemelidir
• Düzenli fiziksel aktivite ve egzersiz yapılmalıdır

Sadece yaşam tarzı önlemleriyle takip edilen hipertansif hastalarda uzun dönemde uyum düşük olduğundan, bu hastalar da zamanla ilaç tedavisine başlamak gerekebilir.

Hipertansiyonu ne düşürür?

• Önce soğuk su uygulaması yapılmalıdır. Ancak çok soğuk su kullanmayın. Ellerinizi, kollarınızı ve ayaklarınızı normal musluk suyu ile yıkayın.
• Tansiyon yükseldiğinde hızlıca bir limon sıkın ve biraz sulandırarak yavaşça için.
• Tuzsuz ayran ve yoğurt da yüksek tansiyon için kullanılabilir. Fakat dikkat etmeniz gereken nokta tuzsuz olmasıdır.
• Eğer bulabiliyorsanız nar suyu için.
• Greyfurt’da tansiyonun düşürülmesine yardımcı meyvelerden birisidir.
• Sarımsak en iyi bilinen tansiyon düşürücüdür ve doktorlar da önermektedir.
• Kekik te özellikle geçici yükselmiş olan tansiyonun düşürülmesinde yardımcı olur.

Sarımsak neye iyi gelir, nasıl tüketilmeli? Faydaları ve zararları

Hipertansiyon ilaçları

Hipertansiyon tedavi kılavuzları, sistolik kan basıncı 140 mm Hg’nın ve/veya diyastolik kan basıncı 90 mm Hg’nın üzerinde değerlerde tedavi önermektedir. Kılavuzlarda Antihipertansif ilaç tedavisinin faydasının kullanılan ilacın cinsinden bağımsız olup, büyük ölçüde düşen kan basıncının kendisine ait olduğu belirtilmektedir. Bu nedenle tekli veya kombinasyon tedavisi olarak

• Tiyazid tipi di-üretikler,
• Kalsiyum kanal blokerleri,
• Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri,
• Anjiyotensin reseptör blokerleri (ARB)
• Beta-blokerlerin

hepsi tedaviye başlarken, uygulama sırası fark etmeden kullanılabilmektedir. Kılavuzlara göre bu beş grup ilaç da ilk tedavi olarak kullanıldıklarında kan basıncında yeterli düşüş sağlayıp kardiyovasküler riski azaltabilmektedir. Bu ilaçların hepsi farklı mekanizmalar kullanarak kan basıncını kontrol ederler. Bunlardan en uygun olan bir ya da birkaç tanesi hekim tarafından hastanın yaşı, cinsiyeti, yüksek tansiyonunun nedeni, tansiyon değerleri ve diğer hastalıkları göz önüne alınarak hastaya reçete edilir.

Hangi saatlerde alınması gerektiği, başka ilaçlar kullanıyorsa bunlarla birlikte tansiyon ilacını nasıl kullanacağı hastaya anlatılır. Hipertansiyon kronik yani süregen bir hastalık olduğu için hayat boyu belirli aralıklarla hekim gözetimi ve ömür boyu tedavi gerektirir. Bu nedenle hekimin yönlendirmesi ve hastanın uyumu daha başarılı bir tedavi için şarttır.

Kan basıncını düşüren ilaçların da diğer ilaçlar gibi yan etkileri vardır. Ancak bu yan etkiler ilacı kullananların tümünde görülmez. Bir ilaç grubunda yan etki görüldüğünde bir diğer grup ilaçla değiştirilebilir, yan etki doza bağımlı ise ilacın dozu azaltılarak başka bir ilaçla birlikte kullanmanız doktorunuz tarafından önerilir. Herhangi bir yan etki görüldüğünde bir sonraki dozu almadan veya ilacı tamamen bırakmaya karar vermeden mutlaka hekiminize sormalısınız.

Limonun faydaları nelerdir? Limon suyu ve kabuğu neye iyi gelir?

İlaç tedavisine bir kez başlandığında, ömür boyu devam etmek her hastada gerekli olan bir durum değildir. Çoğunlukla böyle bir durum söz konusu ise de hafif hipertansiyonu olan hastalarda bir takım genel önlemlere dikkat etmek koşuluyla (beslenme, zayıflama, düzenli egzersiz, yaşam tarzı değişikliği gibi) hekiminizin kararı doğrultusunda ilaç tedavisine bir süre ara vererek kan basıncı değerlerini izlemek ve normal değerler saptanırsa ilaç kullanmamak söz konusu olabilir.

Hipertansiyon diyeti

Özellikle beslenmede alınan sodyum, kalsiyum, potasyum, magnezyum, yağ ve alkol kan basıncı üzerinde etkilidir. Öyleyse bu besinlerin tüketimine dikkat etmek yüksek tansiyon hastaları için çok önemli olacaktır. İşte bazı öneriler:

• Günlük tuz tüketimi olabildiğince azaltılmalıdır, yemeklere ayrıca tuz koymayın
• Kalsiyumdan zengin beslenmeye dikkat edilmelidir. Başlıca kaynak olan süt ve süt ürünleri tüketilirken yarım yağlı veya light olanların tercih edin
• Potasyum alımının artmasıyla hipertansiyon riski düşmektedir. Bu alımı arttırmak için bol miktarda sebze ve meyve tüketimi gerçekleştirilmelidir.
• Kandaki magnezyum seviyesinin düşük oluşu da yüksek tansiyon riskini belirleyen faktörler arasındadır. Magnezyum içeren gıdalar tüketin.
• Doymuş yağlardan yüksek bir beslenme tarzı da tetikleyici faktörler arasındadır. Doymamış yağdan (zeytinyağı) zengin beslenme tansiyonu düşürür.
• Alkol kullanımı da özellikle kadınlarda hipertansiyona yol açmaktadır.
• Ekmeklerin tuzsuz olanlardan seçilmesi de tuz tüketimini büyük ölçüde azaltacaktır

Magnezyum nedir? Neye iyi gelir? Mg eksikliğinin belirtileri ve tedavisi

• Sarımsak tüketiminin de tansiyona olumlu etkileri vardır.
• Balık yağı kullanımı da kan basıncının kontrolünde faydalıdır.
• Sakatatlar, kuru meyveler, bezelye, enginar gibi sebzeler, konserve besinler, turşu, zeytin gibi yiyeceklerin tuz oranı yüksek olduğundan az tüketmek gerekir.

Hamilelikte hipertansiyon

Bazı kadınlar zaten gebelikten önce yüksek tansiyona sahiptirler, bazılarında ise bu durum gebelikle beraber başlayabilir. Bu yüzden gebelik boyunca tansiyonun düzenli olarak takibi çok önemlidir. Eğer yüksek kan basıncı gebeliğin ikinci yarısında olursa gestasyonel hipertansiyon olarak tanımlanır.

Bu tip kan basıncı bebek doğduktan sonra kaybolur. Gebelikte tansiyon yüksekliği anne rahmine yeterli kan gitmemesi ile bebeğin beslenmesi bozulabilir. Bazı durumlarda bebeği erken doğurtulabilir.

Hamilelikte Yüksek Tansiyon Tedavisi

Eğer kan basıncı hafif yükseliyorsa ve gebelik süreci sonuna yakın değilse yatak istirahati kan basıncını düşürebilir. Eğer kan basıncı tehlikeli değerlere kadar yükselmiyorsa (hafif preeklampsi) doğum başlayana dek gebeliğin devamına izin verilebilir. Bazen tansiyon düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Eğer şiddetli preeklampsi veya eklampsi gelişirse tek tedavi doğumdur. Doğum kararı anneye ait riskler ve bebeğin anne karnında taşıdığı riskler ile doğum sonrası karşılaşacağı riskler dikkate alınarak verilir. Bazen sezaryen gerekebilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

8 Yorum

En Yeniler

Eskiler Beğenilenler

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör

ümran

9 yıl önce

benim büyük tansiyonum normal seviyelerde ama küçük tansiyon sürekli yükseliyor bunun sebebi nedir bilen varmı

0

Yanıtla

melahat

9 yıl önce

Cevaben  ümran

Evet haklisiniz

0

Yanıtla

cumhurbiter

9 yıl önce

romatizma ilaçları yani 75 volteren her gün 2 tane içiyorum ilk feda 3 gün önce kulaklarım çınladı devamlı sağ kulağım şeker hastasıyım 15 seneden beri her halde şimdide tamsiyon hastası oldum bacaklarım çok ağrıyo o yüzden içiyordum voltereni bügün ölçdüdüm tansiyonmu büyük 18 küçük 10 05362348788telim .

0

Yanıtla

naci

9 yıl önce

sizden Allah razı olsun nasıl yaşamam gerektiğini anlattınız

0

Yanıtla

ilknur

9 yıl önce

Cok anlasilirdi ve cok guzel anlatmissniz cok tesekkur.ederim eğitim karteksime cok faydasi oldu

0

Yanıtla

Teşekkürler

9 yıl önce

Bugün yüksek tansiyon hastası olduğumu öğrendim. Vermiş olduğunuz bu bilgi ve paylaşımlar çok faydalı olacak teşekkür ederim.

0

Yanıtla

serif yeter

9 yıl önce

cok faydali acik anlasilir.kisilerin yasanmis ibret alinacak hayat hikayeleriyle dahada faydali sekle donusturulebilir saniyorum. COK tesekkurler.iyiki varsiniz…

0

Yanıtla

inanç arkan

9 yıl önce

teşekkürler.

0

Yanıtla