Her hareketli çocuk hiperaktif değildir! Size önerilen her tanı testine inanmayın

Kategori: Çocuk Sağlığı, Ruhsal Sağlık Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

17 Paylaşım

Okullarımızda adeta bir ‘hiperaktivite’ salgını yaşanıyor. Daha önce sadece “yaramaz” dediğimiz çocuklar şimdi tanı alıyor. Hiperaktif demeden önce iki kere düşünün… Acaba sadece “Yaramaz” olabilir mi? Okullar açılmadan önce hemen her anne-babanın derdi aynı “Bizim çocuk hiperaktif, okulda ne yapacak acaba?” Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Prof. Dr. Özgür Öner, “Çocuğa hiperaktif demek uzmanların işidir, Çocuğunuza hiperaktif demeden önce mutlaka bir uzmana danışın” diyor ve konuyla ilgili önemli uyarılarda bulunuyor:

Her hareketli çocuk “hiperaktif” değildir!

Peki, her hareketli çocuk gerçekten hiperaktif mi? Burada dikkat edilecek noktaları gözden kaçırmadan hareket etmek ve gerekiyorsa bir uzmandan yardım almak gerekir. Tanı koyduracak herhangi bir test yoktur! Tanı, deneyimli bir çocuk psikiyatristinin yaptığı görüşme ve muayene ile konulur. Anne babalar internetten indirdikleri testlerle çocuklarına tanı koyuyorlar, bu çocuğun geleceği için çok yanlış bir davranıştır. Hhiperaktivite şüphesi duyan aileler uzmanlara başvurmalı.

Çocuklarda hiperaktivite belirtileri ve testi

Her yaşın ayrı bir hakeketliliği var. Normalleri unutmayın…

Her yaşın kendisine göre bir hareketlilik düzeyi vardır. Ufak çocukların daha hareketli olması normaldir. Bu nedenle, özellikle de eğer çocuğunuz okula erken gitmişse tanı konusunda çok daha dikkatli olun. Şimdiki çocukların sizin çocukluğunuza göre daha hakeretli olması normaldir. Bütün günü evde geçiren bir çocuğun enerjisini atamaması daha hareketli olmasına yol açıyor.

İş, güç, yoğunluk, trafik ise anne-babayı daha tahammülsüz yapıyor. Bu tahammülsüzlük ise çocukların aslında normal olan hareketliliğinin abartılı algılanmasına yol açıyor. Çocuğunuzun yaşıtlarıyla açık havada eğlenceli vakit geçirmesini sağlamak hareketliliğini kontrol altına almaya yardımcı olacaktır.

Çocuğunuz her yerde mi hareketli?

Çocuğunuzla ilgili şikayetlerin nerelerde yoğunlaştığını gözleyin. Bu çok önemli bir ölçüttür. Sadece bir ortamda görülen şikayetler genelde o ortamdaki sorunlara bağlıdır. Örneğin iyi sınır konulmayan ortamlarda aşırı hareketlilik gösteren birçok çocuk, sınırların belirli olduğu durumlarda kurallara gayet iyi uyabilir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tedavisi nasıl olmalı?

Yani evde hiç söz dinlemeyen bir çocuk okulda, kreşte, bir arkadaşının evinde kurallara uyuyorsa bu çocuğa hiperaktif diyemeyiz. Şikayetlerin süresinin en az 6 ay olması gerekir. Kısa süreli davranış sorunlarında başka nedenlere bakılması gerekir, özellikle son dönemde çocuğun hayatında olan değişiklikleri göz önünde bulundurarak karar vermek daha doğru olacaktır.

Başlangıç yaşı önemli…

Gerçek bir hiperaktiviteden söz etmek için belirtilerin erken başlaması gerekir. 15 yaşında başlayan, daha önce hiç olmayan davranışlar hiperaktivite lehine yorumlanmamalıdır.” derken “Belirtilerin son tanımlamalara göre 12 yaşından önce olması gereklidir.

Sadece kıpır kıpır ise…

Sadece kıpır kıpır olmak hiperaktivite tanısı koydurmaz. Anne babanın dikkatinden kaçmaması gereken belirtiler şunlardır. Sırasını beklemekte güçlük, uygun olmayan yerlerde hareketli olma, oturması gereken (sınıf gibi) yerlerde oturamama, sessizce oyun oynayamama çok konuşma, bir soru sorulduğunda daha soru tamamlanmadan atılıp yanıt verme, diğer insanların konuşmasını kesme, birden yola fırlama gibi tehlikeli olabilecek davranışlar.

Çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri

Hareketlilik tek başına hiperaktivite demek değildir…

Anne babaların hareketli çocuklara hiperatkif demeyi alışkanlık haline getirdi. Halbuki gerçek hiperaktivitede sadece hareketlilik yoktur. En önemli ölçütlerden birisi bu! Hareketlilik tek başına bir sorun olarak kabul edilmemelidir. Bu davranış sonucunda çocuğun okul yaşantısında, akademik başarısında, sosyal ve arkadaş ilişkilerinde, anne babası ile olan ilişkilerinde belirgin sorunlar yaşaması gerekir.

Ayrıca şikayetlerin şiddetinin belirlenebilmesi için, çocuğun yaşındaki ve sınıfındaki ortalama kız ve erkek öğrencilerin gösterdiği hareketlilik ile karşılaştırma yapabilmemiz gereklidir. Bu amaçla geliştirilmiş ölçekler kullanılmalı ve karşılaştırmalar yapılarak çocuğun yaşına göre gösterdiği hareketliliğin derecesi saptanmalıdır.