Hepatit B’de tedavi uyumu ve devamlılığı

Kategori: Hepatitler Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

13 Paylaşım

hepatit b tedavisi uyumu

Anti-viral ilaçları tamamen reçete edildiği gibi düzenli olarak almak etkilidir. Doktorunuzun yardımı ile kronik hepatit B için anti-viral ilaç tedavisine başlamanıza bir kez karar verildiğinde, ilaçlarınızı tamamen size reçete edildiği gibi düzenli olarak almanız çok önemlidir. Bu tedavinin iyi uyuma sahip olması olarak anılır – bu basitçe ilaç tedavisinin kusursuz günden güne alımı manasını taşır. Uyumunuz zayıfsa ve ilaç tedavinizi, bazı dozları aksatarak ya da onları düzensiz aralıklarla alıyorsanız, örneğin birini sabah erken ve diğerini ertesi gece gibi, ilaçlar virüse karşı çok işe yaramayacaktır ve virüsün ‘dirençli’ hale gelmesi ya da tedaviye yanıt verilmemesi riski büyüktür. Böylece vücuttaki virüs seviyeleri siroz ya da kanser gibi komplikasyon risklerini arttıracak şekilde artacaktır.

Çoğu insan için en büyük mücadelelerden birisi genellikle hayatları boyunca olmak üzere uzun bir süre için anti viral NA ilaçlarını almaya devam etmek zorunda olmalarıdır. Buna tedaviye devamlılık denir. Bazı durumlarda tedavi durdurulabilir – örneğin, HBeAg pozitif olan hastalar serokonverte olduklarında ya da Anti-HB antikorları ürettiğinde NAlarla tedavi durdurulabilir. Fakat NAlarla uzun süreli tedavi (ya da iyi devamlılık), tedavi kesilmesi durumunda devam eden virolojik yanıtı sağlanamayacak hastalar için gereklidir serokonverte olmayan (yani HBeAg antikorları üretmeye başlamayan) HBeAg pozitif hastalar ve HBsAg-serokonversiyonu başaramayan HBeAg negatif hastalar gibi.
Anti-viral ilaçlar gelecekte uzun süre günlük rutininizin bir parçası haline gelebilir ve onları rutin olarak almanızı hatırlamanıza yardım edecek yollar bulmaya ihtiyacınız olabilir.

Hepatit B tedavisinde direnç nasıl gelişir

Her bir anti viral ilacın dozunun önerilen ölçüsü ve zamanına virüse karşı en yüksek olası etkileri almak ve direncin gelişimini engellemek için kapsamlı klinik araştırmalar esnasında dikkatlice karar verilmiştir.
Tavsiye edilen dozlarda, ilaçlar güçlü bir etki gösterir ve viral kopyalanma çok düşük seviyelere iner. Böylece direncin gelişme ihtimali çok azdır. Diğer taraftan, ilaçlar hiç alınmazsa, virüs yüksek oranlarda kendini kopyalamaya devam eder. Bunu yapıyorken, orijinal ‘vahşi tip’ virüs baskınlık kurar – bu vahşi tip anti viral ilaçlara başlanırsa ya da başlandığında duyarlıdır.
Fakat yarım ölçü alma, dozları düzensiz alma ya da aksatma (yani zayıf devamlılık), vücudunuzdaki anti viral ilaçların düzeylerinin standart altı ya da virüse karşı gereken en iyi ideal etkiden daha düşük olacağı anlamına gelir. Virüsün seviyelerinin baskılanabilmesine rağmen, bazı virüsler dirençlidir ve kopyalamaya devam eder. Daha önemlisi, bu anti-viral ilaçlara dirençli olan virüsün mutant formlarının görünmesini teşvik eder.
Direncin gelişiminin NAlar arasında farklılık göstermesinden dolayı, doktorunuz başka bir ilaca geçmenizi, kombinasyonda kullanılması için ikinci bir ilaç eklemeyi ya da yeni bir kombinasyon deneme yoluyla farklı bir ilaca geçiş yapmanızı önerebilir
Anti viral etki ve direnç profilinin NAlar arasında çeşitlilik gösterdiğinden dolayı NA’larla karşı direnç gelişiminde büyük rol oynayan başka faktörlerin olması kayda değerdir. İleriki tedavi sonuçları direnç gelişirse tehlikeye girebilir. Avrupa tedavi kılavuzları direnç için güçlü bir engele sahip olan en etkili NA’ların, direnç gelişimi riskine başlangıçtan itibaren engel olmak için, NA tedavisine başlandığında ilk olarak kullanılması gerektiğini bildirmektedir.

Hepatit B tedavisinde direnç gelişiminin sonuçları

Anti viral ilaç direnci kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilerin tedavisinde olumsuz bir etkiye sahiptir.

Anti viral ilaçlara karşı direnç gelişimi kronik hepatit B hastalığı olan kişilerin tedavisinde olumsuz bir etkiye sahiptir
Direnç gelişimi, alanin aminotransferaz (ALT) seviyelerindeki artış ve hepatik dekompansiyon ve hepatosellülar karsinomun gelişmesini içeren karaciğer hastalığı ilerlemesi arkasından gelebilecek virolojik ilerlemeyle sonuçlanabilir (tedavi esnasında ulaşılan en az HBV DNA seviyesinin üstünde serum HBV DNA seviyelerinde doğrulanmış bir log10 kopya/ml artışı). Bu karaciğer hastalığı ilerlemesi hastaların karaciğer nakline ihtiyaç duymasıyla sonuçlanabilir.
Ek olarak, önemli ölçüde ileriki tedavi seçeneklerini kısıtlayabilen direnç değişkenleri arşivlenebilir (kovalen olarak kapatılmış dairesel DNA)

Hepatit B tedavisinde hangi faktörler uyum ve devamlılığı etkileyebilir?

Kişilerin ilaçları belirtildiği gibi almakta başarılı olamamalarının birçok nedeni vardır. Bunların ne olduğunu anlamak kendi uyumunuzu geliştirmenize yardımcı olur. Bunlar şunlardır:

Karmaşık ilaç dozajları

Sık dozlar (birini unutmak kolaydır!) ya da birçok farklı ilaç (birini unutmak ya da hangisinin alınacağını karıştırmak kolaydır!) almak zorunda kalmak
Farklı yiyecekler/öğünler ile bağlantılı ilaçların ne zaman alınacağı hakkında düşünmek zorunda olmak
Uzatılmış sürelerde tedavi almak (ilaç alma gibi şeyleri yapmayı unuttuğumuz meşgul ve kötü günler geçiriyor olabiliriz)
Yan etkiler (eğer bir ilaç birini kötü yapıyorsa o zaman o ilaçları alma ihtimalleri düşmektedir)
Hastaların yaşam tarzlarında ekstra sorumluluklara yol açabilen ilaç ilişkili takip edilme gereksinimleri

Psiko-sosyal nedenler

Bir kişinin yaşı, ne kadar güvenli bir şekilde ilaç alınacağını etkileyebilir. Çocuklar ve yaşlıların düzenli olarak ilaç alma ihtimalleri daha düşüktür
Destek: Fiziksel ve sosyal olarak savunmasız ve iyi desteklenmeyen izole edilen kişilerin daha düşük uyuma sahip olması muhtemeldir
Damga: Eğer damgalanmış hissediyorsanız ya da insanların sizin kronik hepatit B olmanız gerçeğine karşı davranışları ile ilgili endişeleriniz varsa, ilaç tedavisini alma konusunda daha olumsuz hissedebilirsiniz

Organizasyon sorunları

Rutindeki değişiklikler düzenli ilaç almayı aksatabilir (vardiyalı işteki değişiklikler ya da sık seyahat gibi)
Çok yoğun bir program anti-viral ilaçların alınmasını hatırlamayı zorlaştırabilir

Doktorun bakış açıları – hasta ilişkileri

İyi bir ilişki hastaların ilaç tedavilerini anlamalarına ve onları güvenli bir şekilde almanın yollarını bulmalarına yardım eder. İyi olmayan bir ilişkinin zıt etkisi vardır
Dil/kültürel engeller
Hastanın kendi hastalığının ciddiliğini ya da ilaçlarının etkililiğini algılaması Bir kişi hastalığının ciddi olduğunu düşünmezse ya da ilaçların gerçekten işe yaramadığını düşünürse, ilaçları alma konusunda ciddi ve yöntemsel olma ihtimali düşüktür

Hepatit B tedavisinde uyumumu ve devamlılığımı geliştirmek için ne yapabilirim?

Anti-viral ilaç tedavinize uyumunuzu geliştirmenizi gerçekleştirebilecek birçok unsur vardır. Bunlar şunlardır:

Kronik hepatit B hakkındaki bilgilerinizi geliştirmek ve hepatit B hakkında öğrenmek: Bu tedavinin faydalarının ve düzenli olarak ilaçlarınızı almanın önemini anlamanıza yardım edecektir
Günlükler ya da tablolar, cep telefonu alarmları, ayarlanmış doz kutucukları işaretlenmiş günlük dozu yerine getirmek için (bu aygıtlar için eczacınızla konuşunuz) gibi rutin olarak ilaçlarınızı düzenleyecek yollar bulmak
Ailenizden birinin neyi ne zaman almanız gerektiğini bilmesinin sizi harekete geçireceğine emin olunuz
Yan etkiler hakkında öğrenmek – ne beklendiği ve nasıl başa çıkılacağı – bu eğer problem yaşıyorsanız tedaviyi terk etme dürtüsünü azaltmaya yardımcı olacaktır
Sağlık profesyonelleri ekibinizle ilişkinizi geliştirmeye çalışmak: bu size ilaçlarınızla problem yaşıyorsanız yardımcı olacaktır. Klinik randevularınızı kaçırmadığınıza emin olun. Hakkında konuşmak istediğiniz sorunlar olursa diye bir irtibat detayları ve yardım numaraları listesi tutunuz
İyi bir destek almak için bir hasta destek grubuna katılın
Bir doz aksatırsanız paniklemeyin – ne yapacağınızı ya da kiminle konuşacağınızı bildiğinizden emin olun