Hepatit A, karaciğerde ciddi hasara yol açan viral bir enfeksiyon hastalıktır. Hem insandan insana hem de enfekte yiyecek, su veya nesneler yoluyla bulaşabilir. Tedavi edilmediği takdirde karaciğer yetmezliği ve ölüme neden olabilir. Hepatit A aşısı, bu virüse karşı yüksek koruma sağlayan etkili bir tedavidir. Ülkemizde, Sağlık Bakanlığı kararıyla çocukluk dönemi zorunlu aşılarına dahil edilmiştir. Aşılar, toplam 2 dozdan oluşur ve ömür boyu etkinliği devam eder. Aşı sonrası enjeksiyon yerinde ağrı, ateş, bulantı ve yorgunluk gibi hafif yan etkiler görülebilir.
İçindekiler
Hepatit A aşısı, Hepatit A virüsünün neden olduğu ciddi karaciğer hastalıklarına karşı etkili koruma sağlayan bir aşıdır. Bu virüse yakalanan kişiler çoğunlukla iyileşir ve karaciğerde kalıcı bir hasar oluşmaz. Ancak, nadiren de olsa karaciğer yetmezliği ve ölüme yol açabilir. Aşı, iki doz halinde uygulanır ve yaşam boyu koruma sağlar. Ülkemizde, çocukluk döneminde rutin olarak uygulanan 13 aşıdan biridir. (1)
Aşının iki dozu da yapıldıktan yaklaşık 15 gün sonra koruyuculuk başlar. 2 doz aşı %100’e yakın bir koruma sağlar. Sıra dışı bir durum olmadıkça rapel (pekiştirme) dozu gerekmez ve ömür boyu etkilidir.
Karaciğer yetmezliği nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Hepatit A, çocuklarda hafif seyretse de yetişkinlerde ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Özellikle bu virüsle enfekte olmuş karaciğer hastaları ve dezavantajlı grupların ölüm riski yüksektir. Hepatit A aşısı, hepatit A virüsünün bulaşmasıyla karaciğerde meydana gelebilecek hastalıkların önüne geçmede en etkili yöntemdir. (2)
Hepatit A virüsüyle enfekte olmuş kişilerin bazılarında hiçbir belirti görülmez. Ancak özellikle yetişkinlerde ateş, mide bulantısı, kusma ve sarılık gibi şiddetli semptomlar yaşanma riski yüksektir. Yanı sıra, nadiren de olsa karaciğer yetmezliğine ve ölüme neden olabilir. Bu durum, 50 yaşından büyük ve çeşitli karaciğer hastalıkları olan kişilerde daha yaygındır. Aşı, tüm bu riskleri ortadan kaldıran en etkili tedavidir.
Ülkemizde, 2012 yılı itibariyle çocukluk dönemi zorunlu aşı takvimine girmiştir. Ancak, daha önce aşı olmamış ve Hepatit A virüsünden korunmak isteyen tüm yetişkinler de aşı olabilir.
Bebeklik döneminde aşılanmamış yetişkinler diledikleri bir zamanda aşı olabilir. Aşı takvimi, çocuklarda olduğu gibi en az 6 ay arayla ve 2 doz şeklinde uygulanır. Ancak erişkinlerde, aşıdan önce mutlaka kan tahlili yapılmalı ve önceden bağışık olup olunmadığına bakılmalıdır.
Hepatit B aşısı nedir? Ne zaman yapılmalı? Yan etkileri nelerdir?
Kanser hastalarının bağışıklık sistemi düşüktür, kemoterapi süreciyle birlikte daha da düşecektir. Bu nedenle, enfeksiyon hastalıklarına karşı mutlaka aşılanmaları gerekir. Eksik aşıları varsa kemoterapi tedavisinden 3 ay önce, aşıları tamsa ve pekiştirme dozu yapılacaksa kemoterapiden 3 ay sonra aşılama yapılmalıdır. Ayrıca kronik karaciğer ve böbrek hastaları, hematolojik tedavi görenler, bağışıklığı baskılanmış kişiler de eğer aşıları eksikse, yüksek enfeksiyon riski nedeniyle aşı olmalıdır.
Hepatit A aşısının herhangi bir bileşenine karşı alerjisi olan kişilere ve 1 yaşın altındaki bebeklere aşı yapılmamalıdır. Ayrıca, bu aşının hamileler için güvenli olduğuna dair kesin kanıtlar yoktur. Bu nedenle, hastalanma riski yüksek olmadıkça hamilelere aşı uygulanmamalıdır. Bunun yanında, orta veya ağır ölçekli belirli bir hastalığı olan kişiler, iyileşmeden aşı olmamalıdır.
Aşı çocuklara üst koldan veya bacaktan yapılır. Yetişkinlerde ise kolun üst kısmındaki deltoid kas içine uygulanır. Aşılar mutlaka uzman kişiler tarafından vurulmalıdır.
Bebeklerde, Hepatit A aşısının ilk dozu en erken 18 aylıkken uygulanır. 2. doz ise ilk dozdan 6 ay sonra, yani 24. ayın sonunda yapılır. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde 1. doz ile 2. doz arasında en az 6 ay süre bırakılmalıdır.
Aşı iki doz olarak uygulanır. İlk dozda bağışıklık gelişse de iki doz sonrası bağışıklık seviyesi yaklaşık % 100’e ulaşır.
Hepatit A aşısı da diğer aşılar gibi aile sağlığı merkezlerinde ve sağlık kuruluşlarında yaptırılır. Aşı bulunmadığı takdirde eczanelerden temin edilebilir ancak eczanelerde uygulama yapılmaz.
Aşı uygulandıktan yaklaşık 15 gün sonra koruyucu etkisini göstermeye başlar. 2 doz uygulandığında ise sıra dışı bir durum olmadıkça ömür boyu koruma sağlar.
Bağışıklığı baskılanmış ve risk altındaki kişilere, aşı rutini tamamlandıktan 1 ay veya daha fazla bir süre sonra antikor testi yapılır. Test sonuçlarında yeterli bağışıklık tepkisi görülmezse doktor kontrolünde aşı tekrarlanabilir. Ancak sağlıklı bireylerde, 2 doz tamamlandıktan sonra aşı tekrarı veya rapel (pekiştime) dozu gerekmez.
Ülkemizde doğan her çocuğa “Çocukluk Çağı Aşılama Programı” dahilinde Hepatit A aşısı yapılır. Yetişkinlere ve çocuklara 2 doz şeklinde uygulanır. Aşı takvimi, bilgilendirme ve tüm aşıların takibi için oluşturulur.
Bebek ve çocuklar için Detaylı Aşı Takvimi ve aşıların yan etkileri
Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan “Hepatit A Kontrol Programı” dahilinde, çocuklara ve tüm risk gruplarına ücretsiz olarak yapılır. Özel durumlar için aşı isimleri ve 2022 yılı fiyatları ise şöyledir:
Aşı kartları; aşıların adını, tarihini ve bir sonraki aşılama tarihini belirtilecek şekilde düzenlenir. Aşı uygulamasından sonra sağlık personelinden alınır. Uygulanan her doz aşı, bu karta mutlaka işlenmelidir.
Hepatit B nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri ve tedavi seçenekleri
Aşı sonrası en yaygın görülen hafif yan etkiler; enjeksiyon bölgesinde geçici ağrı, kızarıklık ve sertleşmedir. Bu bölgede küçük ve ağrısız bir yumru da oluşabilir, ancak kısa sürede kaybolur. Nadir görülen şiddetli yan etkiler ise şunlardır: Ateş, yorgunluk, baş ağrısı, iştah kaybı, kurdeşen, yüz ve boğazda şişme, nefes almada zorluk, hızlı kalp atışı, baş dönmesi veya halsizlik. Bu etkilerden biriyle karşılaşırsanız mutlaka bir doktora görünmeniz gerekir.
Hepatit A aşısının yan etkileri genellikle geçici ve hafiftir. Enjeksiyon bölgesinde birkaç gün sürecek ağrı da bunlardan biridir. Kısa sürede kendiliğinden geçer.
Kaynaklar ve Referanslar:
1- Hepatitis A infection: prevention and control guidance - GOV.UK2- Hepatitis A - CDC3- Hepatitis A Vaccine - CDC4- Hepatitis A Vaccination - CDC5- Hepatitis A Vaccination - NHSYAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?