Hazımsızlık (dispepsi) neden olur? Ne iyi gelir? Doğal tedaviler

Hazımsızlık ya da diğer adıyla dispepsi sindirim sistemiyle ilgili yaygın görülen bir belirtidir. Yemeğe başlar başlamaz doyma hissi, şişkinlik, geğirme, midede yanma ve ağrı gibi belirtilerin genel adıdır. Altta yatan bir hastalığa bağlı olabileceği gibi kendiliğinden de olabilir. Bu yüzden devam eden şikayetler olursa veya yukarıdaki belirtilere ek olarak kilo kaybı, iştahsızlık, kahverengi-kanlı kusma, siyah renkli dışkılama belirtileri de olursa mutlaka doktora başvurulmalıdır. Tedavisi, altta yatan bir hastalık varsa o hastalığa yönelik olarak yapılır. Eğer yoksa; şikayetleri azaltarak kişiyi rahatlatmaya yönelik ilaç tedavileri, beslenme değişiklikleri ve bazı doğal yöntemler önerilebilir.

Hazımsızlık (dispepsi) nedir?

Kabızlık nasıl geçer? Kabızlığa iyi gelen doğal tedaviler

Şikayetler ara sıra olabildiği gibi günlük de olabilir. Dispepsi sıklığı % 30 olsa da tanımlamadaki farklılıklar nedeniyle sıklığı farklı toplumlarda % 3-40 arasında değişiklik gösterebilmektedir.

Hazımsızlık (dispepsi) neden olur?

Dispepsi altta yatan hastalığa bağlı olabilse de çoğunluğunda (%60-75) altta yatan neden tespit edilemeyebilir. Hastalıklar, stresli yaşam, sigara içmek, kullanılan bazı ilaçlar ya da bazı yiyecek ve içecekler hazımsızlığa neden olmaktadır. Hamilelikte de sık görülebilir.

Hazımsızlık yaşam kalitesini ciddi şekilde bozabilir

Hazımsızlık yapan gıdalar

• Fazla miktarda gazlı içecek, kahve, çay, alkol gibi içecekler
• Çok fazla yağlı, baharatlı ve salçalı yiyecekler
• Çikolata

Hazımsızlığa neden olan hastalıklar

• Peptik ülser: Mide ve onikiparmak bağırsağında meydana gelen ülserlerin(yaraların) genel adıdır.
• Gastrit: Mide iç duvarının iltihaplanmasıdır.
• Gastroözefageal reflü (GÖR): Bağırsak ve mide içeriklerinin yemek borusuna kaçıp, zarar vermesi ile oluşan hastalıktır.
• İrritabl (Hassas) bağırsak sendromu
• Sindirim sistemi kanserleri
• Psikolojik hastalıklar: Anksiyete bozukluğu, depresyon
• Safra kesesi hastalıkları
• Şeker hastalığı: Mide boşalmasında yavaşlamaya sebep olarak hazımsızlık yapabilir.

Karın ağrısının nedenleri ve türleri: Nasıl geçer, ne yapmalı?

• Helicobacter pylori: Mideye yerleşip mide ülseri ve kanseri yapabilen bir bakteridir.
• Laktoz intoleransı: Süt ve süt ürünlerinin yapısında bulunan laktoz adlı şekerin emilim bozukluğudur.
• Çölyak hastalığı: Buğday, çavdar, arpada bulunan glüten adlı proteine karşı gelişen allerji nedeniyle oluşan hastalıktır.
• Pankreas hastalıkları

Hazımsızlığa neden olan ilaçlar

• Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar: Ağrıyı kesme, ateşi düşürme ve inflamasyonu baskılama amacıyla sık kullanılan ilaçlardandır. Naproksen, ibuprofen ve diklofenak gibi ilaçlar bu gruptadır
• Steroidler: Vücutta oluşan inflamasyonu baskılamak için kullanılırlar. Halk arasında ‘kortizon’ olarak bilinir. Metilprednizaolon ve deksametazon gibi ilaçlar bu gruptadır.
• Aspirin
• Bazı antibiyotikler: Enfeksiyonların tedavisinde kullanılırlar. Tetrasiklin, klaritromisin grubu antibiyotikler hazımsızlık yapabilir.
• Demir ilaçları
• Metformin: Şeker hastalığı için ağızdan kullanılan bir ilaçtır.

İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Hazımsızlık türleri

Organik dispepsi ve fonksiyonel dispepsi olarak 2 şekilde sınıflandırabilir.

• Organik dispepsi: Altta yatan sebebin bulunabildiği dispepsiye denir. Peptik ülser, reflü, mide kanseri gibi hastalıklara ve bazı ilaçlara bağlı olarak oluşabilir.
• Fonksiyonel dispepsi: Bugün için elimizde bulunan imkanlarla herhangi bir sebep ortaya çıkarılamayan hazımsızlık türüdür. En sık gözlenen hazımsızlık çeşididir ve kronik seyirlidir. Yaşam kalitesini olumsuz olarak etkilese de yaşam süresi üzerine etkisi yoktur. Mide asidinin salgılanmasındaki bozukluklar, mide boşalmasının gecikmesi ve mide bağırsak sistemi bozukluklarına bağlı olduğu düşünülmektedir.

Hazımsızlık (dispepsi) belirtileri

• Karnın üst tarafında rahatsızlık hissi
• Az bir yemek sonrası erkenden doyma
• Yemek sonrası şişkinlik
• Midede ve yemek borusunda yanma
• Geğirme
• Bulantı
• Mide ve bağırsakta gaz hissi

Reflü neden olur? Belirtileri, tedavisi ve reflüye iyi gelen besinler

Hazımsızlık teşhisi

• Tıbbi öykü: Şikayetlerin süresi, yeri ve yemekle olan ilişkisi, kullanılan ilaçlar, yeme-içme alışkanlıkları ve eşlik eden hastalıklar ve diğer belirtiler sorgulanır.
• Fizik muayene: Bazı karaciğer ve safra hastalıklarında sarılık gelişebileceği için cilt ve gözlerde renk değişikliği olup olmadığına bakılır. Ayrıntılı karın muayenesi yapılır.
• Laboratuvar testleri: Özellikle erkeklerde kansızlık varsa sindirim sisteminde kanama olabilir. Bunun için tam kan sayımı yapılır. Şeker hastalığı tanısı için kan şekerine bakılabilir. Bağırsakların çalışmasında önemli olan elektrolitler (potasyum, vb.) oranları, karaciğer ve pankreas enzim düzeyleri gibi biyokimya testlerine bakılabilir.
• Dışkıda gizli kan testi: Dışkı örneğinde gizli kan tespiti yapılmaktadır. Kanser taramasında kullanılmaktadır.
• Endoskopi: Kamerası bulunan esnek ince bir cihazla ağızdan girilerek yemek borusu, mide ve ince bağırsakların ilk kısmının görüntülenmesi işlemine endoskopi denilir. Altta yatan herhangi bir hastalığın teşhis edilmesinde kullanılır. Şüpheli bulunan yerden parça alınabilir. Bazı durumlarda tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Alarm belirtiler olduğunda, doktor uygun gördüğü takdirde yapılmaktadır.
• Görüntüleme yöntemleri: Gerek görüldüğünde dispepsiye sebep olan hastalıkların tanısında karın grafisi, karın ultrasonu, bilgisayar tomografisi ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi yöntemlere başvurulabilir.
• Helicobacter testi: Helicobacter; midede ülser ve gastrite sebep olarak dispepsiye neden olduğu için hastada olup olmadığı tespit edilmelidir. Bu amaçla kan, dışkı ve ya endoskopi ile alınan mide doku örneği veya nefes testi ile bakterinin varlığı araştırılır.

Endoskopi nedir? Neden ve nasıl yapılır? Riskleri nelerdir?

Hazımsızlık (dispepsi) tedavisi

Bazı kişilerin yarar gördüğü ilaçtan bazıları yarar görmemektedir. Bu açıdan doktor kontrolleri düzenli yapılmalıdır. Gerektiğinde ilaç değişiklikleri yapılabilir. Hastalarda tedavi ilk olarak yiyecek ve içecek değişiklikleri, basit yaşam değişiklikleri ve ilaçlar ile desteklenmelidir.

Hazımsızlık ilaç ile tedavisi ve etkileri

• Proton pompa inhibitörleri (PPI): Peptik ülser ve reflü tedavisinde kullanılan Esomeprazol gibi bu ilaçlar midedeki proton pompası denilen kanalı geri dönüşümsüz şekilde engelleyerek uzun süreli asit salınımını baskılarlar. Halk arasında ‘mide hapı veya mide koruyucu’ olarak bilinmektedir. Günde 1 defa ve sabah açken kullanılırlar. Lansoprazol, pantoprazol, omeprazol gibi ilaçlardır.

Nexium (esomeprazol) nedir, ne için kullanılır? Yan etkileri

• H2 reseptör blokörleri: Midedeki asit salgısını baskılayarak hazımsızlığı tedavi etmektir. Famotidin, nizatidin ve ranitidin gibi ilaçlardır. İshal, kabızlık, baş ağrısı, döküntü ve kaşıntı yapabilir.
• Antiasitler: Bazik yapıdadırlar. Midedeki asidin etkisini azaltarak dispepside yararlı olurlar. Alüminyum, magnezyum bileşikleri gibi ilaçlardır. Magnezyum fazlalığı, kabızlık, ishal yapabilir.

Gaviscon nedir? Ne için ve nasıl kullanılır? Yan etkileri nelerdir?

• Midede koruyucu tabaka oluşturan ilaçlar: Peptik ülser gibi durumlarda yara yüzeyini kaplayarak asitten korurlar. Yemeklerden 1 saat önce ve gece yatarken alınırlar. Sukralfat ve bizmut bileşikleri gibi ilaçlardır ve dışkıyı ve dili siyahlaştırabilir.
• Prokinetikler: Sindirim sisteminin ve midenin çalışma hızını arttırarak mide boşalmasını hızlandırır ve hazımsızlığı azaltır. Domperidon, metoklopramid gibi ilaçlardır. Depresyon, istemsiz hareketler ve kaslarda spazm yapabilir.
• Antibiyotikler: Helicobacter pylorinin midede yapmış olduğu enfeksiyonun tedavisinde amoksisilin, klaritromisin, tetrasiklin gibi antibiyotikler kullanılır.
• Antidepresanlar ilaçlar: İrritabl bağırsak sendromu ve diğer psikojenik kökenli dispepsilerin tedavisinde kullanılmaktadır. Amiltiriptilin ve desipramin bu amaçla düşük dozda kullanılabilirler. Kişide depresyon olmasa da dispeptik şikayetleri hafifletebilir. Etkileri genellikle başlangıçtan birkaç hafta sonra başlar. Bu ilaçlar doktordan habersiz kesilmemelidir. Bulantı, gece terlemesi, kabızlık gibi yan etkileri olabilir.

Meteospasmyl nedir, ne için kullanılır? Dozu ve yan etkileri

Hazımsızlığa ne iyi gelir?

• Bazı hastalarda beslenme değişikliği ile dispepsi şikayetleri gerilemektedir. İyi bir beslenme düzeni açısından doktor ve diyetisyen tavsiyeleri alınmalıdır.
• Düzenli egzersizler, hareketler, bazı doğal yöntemler yardımcı olabilir.
• Stressiz bir yaşam sürmek dispepsi şikayetlerini azaltabilir.

Hazımsızlığa iyi gelen yöntemler

• Karnı sıkmayacak bol elbiseler giyin. Kemeriniz varsa fazla sıkmayın.
• Yatarken başınız yüksekte olsun.
• Sırtüstü ve sağa doğru yatmanın dispepsi şikayetlerini artırdığı gözlenmiştir. Gece uyurken sol tarafa doğru yatın.
• Aşırı stres ve psikolojik problemleriniz varsa konuşma terapileri, gevşeme egzersizleri, meditasyon gibi yöntemler hakkında psikiyatrist ve psikolog desteği alabilirsiniz.

Gastrit nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

• Hareketli bir yaşam, bağırsak hareketlerini hızlandırarak ve karın kaslarını güçlendirerek hazımsızlığı azaltır. Haftada en az 2 gün, 30’ar dakika egzersiz yapın. Ama egzersizi yemekten önce ya da yemekten 1 saat sonra, yapın.

• Hangi yiyecek olursa olsun, az miktarda sık sık beslenin;  mideye hava kaçmasını engellemek için ağız kapalı, iyice çiğneyerek ve yavaş yemeye özen gösterin.
• Yemeklerden hemen sonra yatmayın ve yatmadan önce yiyecek tüketmeyin.
• Baharatlı, kızarmış, yağlı, kalorili yiyeceklerden uzak durun.
• Hamurişi gibi mayalı gıdalar, hazır ve katkı maddeli, salçalı gıdalar, gaz yapacak baklagiller ve turşu tüketmeyin.
• Kola, çay, kahve gibi kafeinli ve asitli içeceklerden kaçının.
• Alkol ve sigarayı bırakın.
• Laktoz intoleransı hastalığınız varsa süt ve peynir, dondurma gibi süt ürünlerinden uzak durun. Çünkü bu hastalıkta süt ve ürünlerinde bulunan ‘laktoz’ adlı şeker tam sindirilemediği için hazımsızlık gelişebilir.
• Kabızlık yaparak hazımsızlığı artırabilecek besinleri azaltın. Sebze, meyve, tahıllar gibi bağırsak hareketlerini düzenleyen lifli gıdalar ile beslenin.
• Sarımsak ve kasımpatı çayı aşırı tüketildiğinde hazımsızlığı artırabilir.

Lansor (lansoprazol) nedir? Ne için, nasıl kullanılır? Yan etkileri

Hazımsızlığa iyi gelen şifalı bitkiler

• Limon suyu: Sindirildikten sonra oluşan bazik etkisi ile mide asidini nötralize ederek sindirimi kolaylaştırır. Bir yemek kaşığı limon suyunu ılık su ile karıştırarak yemekten bir kaç dakika önce tüketin. Limon suyu ayrıca C vitamini kaynağıdır.
• Zencefil: Asit etkiyi azaltarak dispepsiye fayda etmektedir. Zencefil suyu, çayı ve şekeri bu amaçla kullanılabilir. Bir-iki zencefil kökünü 4 fincan su ile kaynatıp içine bal ve şeker gibi tatlandırıcılar katarak içebilirsiniz. Boğazda ve yemek borusunda yanma, ayrıca midede gaz yapabileceği için 3 gr’dan fazla tüketilmeyin
• Rezene tohumu: Yemeklerden sonra kullanıldığında hazımsızlığa ve diğer sindirim sistemi rahatsızlıklarına iyi gelmektedir. Yarım yemek kaşığı ezilmiş rezene tohumunu 10 dakika suda kaynatarak yapacağınız rezene çayı da aynı etkiyi gösterebilir. Ancak bulantı, kusma, güneş duyarlılığı gibi yan etkisi olabilir.

Rezene çayı nasıl demlenir? Rezene çayının faydaları ve zararları

• Kimyon: Ülser önleyici, spazm azaltıcı etkileriyle mide ve sindirim sistemi hastalıklarında faydalı olabilir. Yemeklere ekleyerek ya da suda kaynatarak kullanabilirsiniz. Bazı kişilerde deri döküntüsü ve kaşıntılara sebep olabilir.

Hazımsızlığa doğal çözüm

Aşağıdaki yöntemler alanında uzman doktorlar tarafından uygulanmalıdır. Çeşitli yan etkileri olabileceği için kişi tüm hastalıklarını ve kullandığı ilaçları belirtmelidir. Bu tip tamamlayıcı tedaviler hakkında çalışmalar devam etmektedir.

• Akupunktur: Değişik tekniklerle belli bazı alanlara ve kulağa iğne batırılarak vücudun uyarılmasıdır. Akupunktur tedavisinde hastaya dışarıdan hiçbir ilaç ve benzeri madde verilmez. Asit salınımını düzenlemesi nedeniyle dispepside kullanılmaktadır.
• Homeopati: Kişiye özel seçilmiş homeopatik ilaçlarla vücudun kendini iyileştirmesine yardımcı olan tedavi sistemidir. Dispepsi de kullanılabildiği durumlar arasındadır.
• Hipnoterapi: Telkin yoluyla diğer bir kişinin bilinç ve farkındalık düzeyinde; duygu, düşünce, hafıza ve davranışlarında değişiklik elde etmek üzere tasarlanmış eylem veya yöntemdir. Özellikle psikolojik nedenlere bağlı hazımsızlık tedavisinde faydalıdır

Hazımsızlığa iyi gelen bitki çayları

Nane çayı

Nanenin spazmı (kasılmayı) önleyici etkisi vardır. Bu açıdan hazımsızlık ve bulantı durumlarında tüketilebilir. Yemekten sonra içilen bir fincan nane çayı hazımsızlığı rahatlatabilir. Yemek borusu ile mide arasındaki kapağı genişlettiği için şikayetler reflüye bağlıysa kullanılmamalıdır. 2 bardak kaynamış suyu ağzı kapaklı bir cam kavanoza koyun, içine 2 yemek kaşığı kuru ya da taze nane atın. Ağzını kapatın. 10 dk. demlenmesini bekleyin. Süzdükten sonra içebilirsiniz.

Nanenin faydaları nelerdir? Nane limon çayı neye iyi gelir, nasıl yapılır?

Hazımsızlık ve şişkinlik sorunu olanlara öneriler

• Doktor tavsiyelerine mutlaka uyun ve kontrollere düzenli bir şekilde gidin.
• Tedavide kullandığınız ilaçların yan etkilerini ve bu yan etkilerden kaçınma yollarını iyi bilin. Beklenmedik bir yan etki gördüğünüzde mutlaka doktora başvurun.
• Sigarayı bırakın. Çünkü sigara midenin koruyucu bariyerine zarar verebilir.
• Kilonuz fazla ise diyetisyen yardımı alarak zayıflayın.
• Eğer hazımsızlık şikayetlerinizi artıran herhangi bir yiyecek veya içecek varsa bırakın.
• Başka bir rahatsızlık sebebiyle kullanacağınız ilacın hazımsızlığınızı arttırmaması için doktorunuza durumunuz ile ilgili bilgi verin. Doktorunuz uygun ilaç ya da ilacın yanında mide koruyucu önerebilir.
• Yatmadan en az 3 saat önce yiyecek ve içecek tüketmeyin.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör