Kuru göz hastalığı ciddi bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ediyor!

Toplumda çok sık görülen ve birçok etmenin neden olduğu kuru göz, önemli bir sağlık sorunu olmaya devam ediyor. Uzun süre bilgisayar veya televizyon başında ekrana bakmak, yaşın ilerlemesi, çevresel faktörler, klimalı ortamlar, kontakt lens kullanımı gibi faktörler göz kuruluğunun artmasında önemli neden arasında. Modern yaşam tarzı ile birlikte yaygınlığı ve yarattığı sorunlar giderek artan göz kuruluğu hastalığı önemsenmesi gereken bir sorun olarak niteleniyor. Johnson & Johnson Vision Care, tarafından organize edilen ACUVUE Eye Health Advisor Uluslararası Bilimsel Sempozyumu’nda Medikal Akademi Ankara Temsilcisi Hatice PALA KAYA’nın sorularını yanıtlayan Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Meltem Yağmur, teşhis ve tedavi yöntemleri hakkında önemli bilgiler verdi!

Kuru göz nedir ve toplumda görülme sıklığı hakkında bilgi verebilir misiniz?
Prof. Dr. Yağmur: Kuru göz; aslında birçok nedenle ortaya çıkan, multifaktöriyel etmenlerin neden olduğu önemli bir hastalık grubudur. Toplumumuzda oldukça sık görülmekte, özellikle nem oranının düştüğü kuru iklimlerde çok daha fazla ortaya çıkmaktadır. Daha da önemlisi çağımızda bilgisayar kullanımının artması ve çok uzun süreler bilgisayar karşısında zaman geçiren kişilerde kullanıma dikkat edilmemesi nedeniyle gözde kuruma bulguları ortaya çıkabilmektedir. Kuru göz hastalığı artık çağımızın yaygın hastalıklarından birisidir. Ancak, kuru göz hastalığı erken dönemde tanı konup, uygun tedaviler uygulandığında etkili şekilde tedavi edilebilmektedir.

Toplumda çok sık görülen bir hastalıktır. Nemli bölgelerde sıklığı azalır ama kuru iklimlerde ve özellikle merkezi sistemle ısıtılan yerlerde ya da klimatize ortamlarda hastaların şikayetleri çok hızlı şekilde artış gösterebilir.

Hastaların en belirgin şikayetleri nelerdir?
Prof. Dr. Yağmur: Kum atılmış gibi yanma, batma şikayetleri özellikle ön plandadır.

Kuru göz hastalığının nedenleri hakkında bilgi verebilir mi siniz?
Prof. Dr. Yağmur: Çevre faktörleri, bilgisayar kullanımı gibi faktörler önemli. İklimle birlikte çevrede ısısı da önemli bir faktör haline gelebilir. Hastalık sıklığı atmosferik kirlenmeye bağlı olarak ta artabilir. Bunun yanında göz sağlığını etkileyen başka hastalıklarda etken olabilir. Mesela; Sjögren denilen kuru göz hastalığı… Sjögren’de hem romatizmal hastalıklarla birlikte olabilir veya izole olarak da tek başına görülebilir. Ayrıca özellikle gözde kronik blefarit kirpik diplerinin kepeklenmesi ve meibimus bezlerinin tutulmasından kaynaklı olarak ta ortaya çıkabilir. Ayrıca buharlaşmanın artmasına bağlı olarak ta bulgular görülebilir.
Bir diğer önemli risk fatör ise kötü kalite kontakt lens kullanımıdır. Çünkü kontakt lens kullanımı bir anlamda göz yaşını ikiye böler. Gözyaşı tabakamız çok ince ama kontakt lens konulduğunda biraz daha incelmektedir. Bu da buharlaşmayı artırarak hastaların çok sınırda olan kuru göz şikayetlerini belirgin hale getirebilmektedir.

Kontakt lens kullanımı her zaman kuru göze yol açar mı?
Prof. Dr. Yağmur: Her zaman yol açmayabilir ama özellikle sınırda olgularda şikayetler hızlı bir şekilde artabilir. Bunun önüne geçilebilir. Kuru gözü evrelendiririz; hafiften başlar çok ciddi durumlara kadar giden bir seyri vardır. Özellikle hafif ve orta olgularda tedavisi öneririz. Tedavisiyle birlikte oküler yüzey bulguları toparlarsa seçilen uygun kontakt lenslerin kullanımına devam edilebilir. Ama orta ve şiddetli bir grup kuru göz hastası var ki onlar için kontakt lens ancak tedavi amaçlı farklı nedenlerle önerilebilir fakat normal kontakt lens kullanımı önerilmez.

Tedavi hakkında daha kapsamlı bilgiler verebilir misiniz?
Prof. Dr. Yağmur: Kuru göz aslında gözyaşının stabilitesinin bozulması yani gözyaşı miktarı azalıyor. Gözyaşı miktarı azaldığında bunu dışarıdan ek olarak vermemiz gerekir. Özellikle koruyucu madde içermeyen suni gözyaşları verilmesi tedavinin ana noktasını oluşturur. Ayrıca gözyaşının azalmasıyla birlikte osmolarite çok yükselir ve buna bağlı birtakım enflamatuar olaylar ortaya çıkabilir. İşte bu enflamatuar olayları da baskılamamız gerekiyor. Bunun için de dönem dönem immünomodülatör ilaçlardan yararlanıyoruz. Özellikle topikal siklosiporin uygulamaları çok fayda sağlıyor.
Kontakt lens kullanmak isteyip de kullanamayan hastalar var…
Prof. Dr. Yağmur: Tabii ki burada hastanın kuru göz olup olmadığının ve evresinin tespiti çok önemlidir. Tanısını doğru koymak gerekiyor. Kuru gözü varsa koruyucu madde içermeyen suni gözyaşları ve gerektiğinde topikal siklosiporinle tedavisini önerebiliriz. Bundan sonraki aşamada hastaya kontakt lensini günlük kullanması ve oksijen geçirgenliği yüksek lensleri tercih etmesi önerilebilir. Çünkü oksijen geçirgenliği düşük lensler korneada duyarsızlığa neden olur ve buna bağlı olarak da hastaların göz kırpma sayısı azalır. Kırpma sayısı azaldıkça kurumanın artışı ve refleks olarak gözyaşının azalması söz konusu olur. Hastalarda korneanın oksijenlenmesinin çok iyi olması gerekir. Bunun için de yüksek oksijen geçirgenli lensleri tercih ediyoruz. Özellikle silikon hidrojel lensler bu anlamda yüksek oksijen geçirgen lensler ve düşük su içerikli lenslerdir.

Bunlar daha çok günlük kullanıma yönelik lensler mi?
Prof. Dr. Yağmur: Ben pratiğimde uzun süreli lensi çok önermiyorum. Genelde yüksek oksijen geçirgenli ve günlük kullanım öneriyorum. Bir de kullan at lensler var. Onlar daha farklı. Bu dediğim benim günlük kullanım ama bir ayın sonunda lensinizi atıyorsunuz ve yeni bir lens kullanmaya başlıyorsunuz. İkinci olarak, silikon hidrojel lenslerin sertlikleri önemlidir. Özelikle ikinci jenerasyon silikon hidrojel lenslerde bu yüzey ıslanabilirliğini sağlayıcı özel maddeler kontakt lenslerin içerisine konmuştur. Üçüncü jenerasyon silikon hidrojel lenslerde ise maddenin kendisi daha ıslanabilirdir. Silikon hidrojel lenslerin ıslanabilir özelliği de artmıştır ve bunlar özellikle kuru gözü olan hastalar tarafından çok daha iyi tolere edilebilir.
Bunun dışında kuru göz aslında çok multifaktöriyel bir olay. Bir de araya kontakt lens girince iş biraz daha karmaşık oluyor. Çünkü kontakt lens kullanan hastalar bu lensleri temizlemek için bir takım solüsyonları kullanmak zorundalar. Kontakt lens solüsyonlarının içinde mikroorganizmaları öldüren prezarvan koruyucu maddeler bulunuyor. Eskiden bu koruyucu maddeler göz için çok toksik etkilere neden olabiliyordu.

Son yıllarda yine kontakt lens solüsyonlarındaki gelişmelerle birlikte özellikle büyük molekül ağırlıklı koruyucu maddeler seçilmeye başlandı. Bunlar lensin içine giremiyorlar, dolayısıyla daha sonra lenste sıkıntı yaratmıyorlar. Bu maddelerin kullanıldığı kontakt lensler hastalar açısından daha tolere edilebilirdir. Ayrıca ıslatıcı, oküler yüzeyi nemlendirici bazı ek maddeler de kullanılabilir. Bunlar kontakt lens hastalarına önerilebilecek yöntemlerdir. Silikon hidrojel lenslerin madde yapısı biraz serttir,  modülüs elastisitesi dediğimiz özellikleri vardır ve bu onlara sertlik sağlar. Yine ikinci ve üçüncü jenerasyon silikon hidrojel lenslerde bu elastisite de azaltılarak kuru göz sorunu olan hastaların daha rahat kullanımı sağlandı.

Kontakt lens kullanıcılarının dikkat etmeleri gereken noktalar hakkında bilgi verebilir misiniz?
Prof. Dr. Yağmur: Kontakt lens kullanacak hastalar mutlaka kontakt lensini hekim kontrolünde almalıdır ve hekimlerin önerilerine çok dikkat etmeliler. Kontakt lens kullanıcıları ellerini çok iyi yıkamadan kontakt lenslerine ellememeli, hiçbir zaman kontakt lensleriyle duş almamalı, yıkanmamalı, havuza ve denize girmemelidir. Bu çok önemli çünkü akantomoeba keratiti dediğimiz havada, suda, toprakta her yerde bulunabilen çok ciddi mikroorganizmalar bulunmaktadır ve bunlar ciddi sorunlar yaratabilmektedir. Bunlardan kaynaklanan  enfeksiyonlar gözün görme fonksiyonunun kaybına kadar gidebilir. Kontakt lens kullanırken ellerini yıkama dışında kontakt lens kutularını ve solüsyonlarını da çok dikkatli takip etmek gerekir. Özellikle kontakt lens kutularının temizliği, sık değiştirilmesi önemli. Bunları çok dikkatli bir şekilde takip etmek lazım. Ayrıca kontakt lens kutusunun temiz olmaması kontakt lensin kendisinin nedenine dönüşmesine sepep olabilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör