Kontakt lense bağlı komplikasyonlar ve mikrobiyal keratitler önemsenmeli

Yazan Hatice Pala Kaya

Kategori: Göz Sağlığı, Üye Yazıları Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

203 Paylaşım

Johnson&Johnson Vision Care tarafından Ankara’da geçtiğimiz aylarda düzenlenen II. ACUVUE Eye Health Advisor Uluslararası Bilimsel Sempozyumu’na konuşmacı olarak katılan İzmir Üniversitesi Medicalpark Hastanesi Göz Bölümü’nden Doç. Dr. F. Cem Küçükerdönmez, kontakt lense bağlı komplikasyonlar ve mikrobiyal keratitler hakkında Medikal Akademi Ankara Temsilcisi Hatice Pala Kaya’nın sorularını yanıtladı. Kontakt lenslerin pek çok acıdan önemli avantajlar ve konfor sağladığını söyleyen Doç. Dr. F. Cem Küçükerdönmez, buna karşın doğru şekilde seçilip kullanılmadıklarında önemli göz sağlığı sorunlarına neden olabilecekleri uyarısında bulundu..

Kontakt lens kullanımına bağlı oluşan komplikasyonlar nelerdir?

Doç. Dr. Cem Küçükerdönmez

Doç. Dr. Küçükerdönmez: Kontakt lens kullanımı özellikle son yıllarda çok yaygınlaştığı için komplikasyonları da bizim giderek daha önemli hale geldi. Kontakt lens kullanımına bağlı en sık görülen komplikasyonlar; mevcut kapak hastalıklarının alevlenmesi gibi sonuçlar dışında kontakt lense ait kontaminasyon yani kontakt lensin yapısının bozulması veya göz üzerinde oluşturduğu değişikliklere bağlı oluşan komplikasyonlar olarak görülebilir. Başlıkları sıralarsak, özellikle allerjik hipersensitivite veya enfeksiyonlar başlıca komplikasyonları oluşturuyorlar.

Bu komplikasyonların oluşma nedenleri hakkında bilgi verir misiniz?
Doç. Dr. Küçükerdönmez: Her ne kadar son yıllarda teknolojide çok önemli gelişmeler olsa da kontakt lensler özellikle gözyaşında bazı değişikliklere yol açıyorlar. Gözyaşında oluşan değişiklikler, kontakt lensin kendisinin bir yabancı madde oluşu bağışıklık sistemini harekete geçiriyor ve bütün bu faktörler eğer altta yatan bir sebep varsa, örneğin; bir kirpik dibi hastalığı veya kişinin kontakt lensi kötü kullanımı; kontakt lens materyalinin gözle uyum sağlamaması veya kontakt lensin kendi parametrelerinin uyumsuz olması gibi sebepler bu türlü komplikasyonların çıkmasına yol açabiliyor.

Mikrobiyal keratit nedir ve gelişmesinden ne gibi etkenler sorumludur?
Doç. Dr. Küçükerdönmez: Keratit; korneanın iltihabi durumudur yani korneanın inflamasyonudur. Mikrobiyal keratit ise, bunun bakteriler, virüsler, mantara veya bazı parazitlere bağlı oluşması halidir. Mikrobiyal keratit gelişmesinde kontakt lensler bir risk faktörüdür. Örneğin mikrobiyal keratitlerin %19 ila %42’si kontakt lens kullanımı ile ilişkilidir ancak başka risk faktörleri de soz konusu olabilmektedir. Örneğin; kuru göz veya göz travması gibi. Gözyaşı ve kornea tabakasının epitel hücreleri ile yüzey hücreleri arasındaki sıkı bağlantılar söz konusudur. Bunlar göze mikroorganizmaların geçişini engeller. Gözyaşı sürekli olarak temizlik görevini sağlar. Kontakt lens işte bu noktada etkili oluyor. Kendisi bir taşıyıcı görevi yaptığı gibi hem gözyaşını bozabilir, hem de mikroorganizmayı kendi içine hapseden biyofilmler kontakt lens üzerinde daha kolay oluşabilir. Böylece gözümüze mikroorganizmalar taşınmış olur.

Kontakt lenslere bağlı olarak gelişen mikrobiyal keratitlerin belirtileri nelerdir?
Doç. Dr. Küçükerdönmez: Mikrobiyal keratit oluşması durumunda hastalar genelde gözde yabancı cisim hissi ve kırmızı göz dediğimiz kızarık gözle doktora başvururlar. Ayrıca refleks olarak gözyaşında artma, sulanma ile gelirler. Bazı durumlarda ağrısız da olsa genelde ağrı vardır. Bunun dışında da gözde kontakt lens varsa, kontakt lense karşı intolerans söz konusu olabilir.

Mikrobiyal keratit geliştiği takdirde ne yapmak gerekiyor?
Doç. Dr. Küçükerdönmez: Mikrobiyal keratit geliştiğinde hızlı şekilde tedavi uygulanması ve hastanın acilen göz doktoruna gitmesi gerekir. Kişinin gözünde yabancı cisim hissi varsa; kontakt lens kullanıyorsa ve kötü kullanım durumu varsa; yani gece gözde kontakt lens ile uyunuyorsa, kontakt lensin hijyenine dikkat edilmiyorsa, belirli aralıklarla göz doktoruna gidilmiyorsa, sorun oluşabilmektedir. Göz hekiminin de hemen topikal yani damla tedavisine başlaması gerekebilir. Hekim tedaviye başlarken kazıma ve kültür yapması gerekir. Kültür ve kazıma, biyomikroskopta görülen lezyonun kazınarak kültüre edilmesidir. Bunu yaparken lezyonun tipi, hastanın semptomları çok önemli ipuçları verir. Ayırıcı tanıda mikrobiyal olmayan ancak benzer bulguları veren keratitlere dikkat etmek gerekir. Keratit; korneanın iltihabi durumudur. Örneğin göze ufacık bir toz tanesi gelse, oluşturduğu iltihap da bir keratittir ama mutlaka mikrobik olması gerekmez. Bunun ayrımını yapmak için de kültür gerekir. Teşhisin ardından acilen antibiyotik tedavisine başlanması gerekir.

Kontakt lens kullanımında komplikasyon gelişmemesi için ne gibi önerilerde bulunabilirsiniz? Nelere dikkat etmek gerekir?
Doç. Dr. Küçükerdönmez: Kontakt lenslerin bakımı ve düzenli hekim kontrolü çok önemlidir. Kontakt lensin ilk defa kullanımında hekim ve hastaya düşen, önemli konular vardır. Hekimin hastasını kontakt lensin göze uyumu, kontakt lens bakımı; gece çıkarılması, belli aralıklarla lens kabının ve solüsyonunun değiştirilmesi, lens hijyeni, lens ile yüzülmemesi, lens ile banyo yapılmaması, gözde kızarıklık olduğunda hemen hekime gelinmesi, gibi temel konularda bilgilendirilmesi gerekir.

Konuşmamın en başında kontakt lensler gözyaşını bozar, gözde allerjik reaksiyon yapar demiştim ama artık teknoloji gelişiyor, materyaller gelişiyor, oksijen geçirgenlikleri artıyor. Bu gelişmeler sayesinde komplikasyonlarda önemli oranda azalıyor ama tamamen ortadan kalkmıyor. Mesela; Akantomoeba dediğimiz bir parazit var. Bu parazit bir amiptir ve mikrobik keratitlerin en kötü formuna yol açar. Yüzde 80-90’ı kontakt lens hastalarında görülür. Sebebi de kontakt lens ile denize, havuza girmek veya kontakt lens ile banyo yapmaktır. Her durumda gelişmiyor çünkü gözyaşı fonksiyonları, kontakt lensin düzgün temizliği ve gözün savunma mekanizmaları iltihabı önlüyor. Ama bir kez bile oluştuğunda, devamında körlüğe kadar giden sorunlar oluşabilmektedir.

Kontakt lensler düzgün kullanıldığında hiçbir sıkıntı yaratmayan ve uzun yıllar rahatlıkla kullanabileceğiniz cihazlardır. Sadece hastaların doğru şekilde bilgilendirilmesi ve düzenli kontrollerini yaptırması önemlidir. Kontakt lensi bir yelkenli gemiye benzetirseniz, suda yüzüyor, gözde kupkuru bir ortamda durmuyor. Gözyaşı üzerinde yüzüyor ve gözyaşınızın içindeki bütün materyaller, maddeler ve gözyaşının miktarı gibi pek çok faktör sorun oluşup oluşmamasında ortak rol oynuyor.

Hangi kontakt lensler daha kullanışlı?
Doç. Dr. Küçükerdönmez: Son dönemde silikon hidrojel kontakt lensler çıktı; yapıları silikon hidrojel, oksijen geçirgenlikleri çok yüksek ve göze çok daha uygun. Bu nedenle komplikasyon oranları çok daha düşük ancak yine de sıfır değil. Kontakt lenste en büyük risk faktörü gece gözde kontakt lens ile uyumaktır. Çünkü gece gözümüz kapandığında kontakt lens olmasa dahi o mikropların ekzotoksin dediğimiz ürünlerine karşı bir reaksiyon gelişir. Bu nedenle sabah çapaklı kalkılır, gözde bir miktar çapak hep olur. Kontakt lens olduğunda bu risk çok daha fazla artar. Kontakt lens ile uyuma her zaman en önemli risk faktörlerinden birisidir. Günlük kullan at kontakt lensler en sağlıklı olanıdır. Yeni yapılan çalışmalar da bunu net olarak gösteriyor. Çünkü gece çıkartıp atıyorsunuz. Temizleme diye bir sıkıntı yok. Temizleme solüsyonları veya temizleme kabından gelen bir risk yok. Her defasında yeni lens açıyorsunuz, tek sıkıntısı maliyet başka bir dezavantajı yok.