Göz damlası, göz tembelliğinden glokom tedavisine, göz kuruluğundan alerji semptomlarına kadar basit veya karmaşık pek çok göz sorununun tedavisinde kullanılan tuzlu çözeltilerdir. Piyasada reçeteli ya da reçetesiz pek çok tür ve markada göz damlası bulunmaktadır. Ancak kullanacağınız damla ne olursa olsun kullanım şekli son derece önemlidir. Doğru şekilde saklanmadığında ve uygulanmadığında tedavi işe yaramaz, hatta daha ciddi enfeksiyonlara neden olabilir. Bu yazımızda göz damlalarının türleri, kullanım alanları ve doğru uygulama yöntemi hakkımda detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Göz damlası ne işe yarar?
Göz damlaları, enfeksiyon, küçük göz yaralanmaları veya glokom gibi göz problemlerinin tedavisinde kullanılan tuzlu çözeltilerdir. Piyasada reçeteli ya da reçetesiz satılan göz damlalarının farklı kullanım alanları vardır:
Göz tansiyonu (Glokom) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Nemlendirici, kayganlaştırıcı göz damlası, gözler kendini yeterince nemlendiremediğinde oluşan kuruluk ve tahrişi rahatlatmaya yardımcı olur.
- Suni gözyaşı damlaları hafif göz yaralanmalarında ve çiziklerde yüzey iyileşmesini hızlandırır.
- Anti-alerjik damlalar, herhangi bir alerjide, gözlerde oluşan yanma ve batmayı hafifletir.
- Glokom damlaları, hassas retinaya zarar verebilecek göz içi basıncı azaltarak gözü körlük riskine karşı korur.
Göz damlası hangi hastalıklar için kullanılır?
Göz damlasının yaygın kullanım alanları:
- Katarakt ameliyatı: Ameliyattan önce gözbebeğini büyütmek ve bölgeyi uyuşturmak için, ayrıca ameliyat sonrası enfeksiyonu önlemek amacıyla göz damlası kullanılır. (1)
- Konjonktivit (pembe göz): Konjonktivit, gözü kaplayan şeffaf zar konjonktivanın enfekte olmasıdır. Buna sebep olan duruma göre antibiyotikli ya da iltihap önleyici göz damlaları tedaviye yardımcı olabilir. (2)
- Kontak lensin neden olduğu göz kuruluğu: Kontak lens gözlerde kuruluğa neden oluyorsa taktıktan sonra gözleri nemlendirmek amaçlı göz damlası kullanılabilir. (3)
Katarakt nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri
- Kornea enfeksiyonu (keratit): Genellikle lenslerin uzun süreli ya da kötü kullanımı sonucu oluşan ve körlüğe kadar gidebilen tehlikeli bir sorundur. Hafif durumlarda antibakteriyel göz damlaları işe yarayabilir. Ancak daha ağır vakalarda güçlendirilmiş antibiyotik damlalarına veya kapsamlı tedavilere, hatta ameliyata ihtiyaç olabilir. (4)
- Kornea nakli ameliyatı: Hasta veya yaralı korneanın şeffaf bir korneayla değiştirildiği bu ameliyattan sonra iyileşmeye yardımcı olmak ve donör dokunun reddedilmesini önlemek amacıyla göz damlası kullanılır.(5)
- Göz kuruluğu: Yaş ilerledikçe vücut daha az miktarda ve daha düşük kaliteli gözyaşı üretir. Bu durum gözlerde yanma, batma, kızarıklık ve görme bozukluğuyla kendini gösteren göz kuruluğuna neden olur. Reçetesiz suni gözyaşı damlaları rahatlamaya yardımcı olabilir. (6)
- Göz alerjileri: Damlalar gözlerde alerjinin neden olduğu kaşınma, yaşarma, kızarıklık, sulu akıntı, batma ve yanma gibi belirtileri hafifletebilir. İlaç içermeyen suni gözyaşı damlaları veya antihistaminik damlalar kullanılabilir. (7)
- Göz muayeneleri: Göz muayenesi sırasında doktor göz bebeklerini genişletmek ya da gözü uyuşturmak için damla kullanabilir. (8)
Göz nezlesi neden olur? Nasıl geçer? Belirtileri ve tedavisi
- Glokom: Bu durum genellikle gözlerdeki artan sıvı basıncı ile ilişkilidir. Erken aşamalarda göz damlası, gözün ürettiği sıvı miktarını azaltmaya ve sıvı akışının artmasına yardımcı olabilir. Ayrıca göz tansiyonu yüksek olan kişileri glokomdan koruyabilir. (9)
- Herpes simpleks göz enfeksiyonu: Göz yüzeyinde veya göz kapağında ağrılı yara ve kornea iltihabıyla kendini gösterir. Tedavide antiviral göz damlaları veya jel kullanılabilir. (10)
- LASIK göz ameliyatı: Miyop, hipermetrop veya astigmat tedavisinde kullanılan bu yöntem öncesinde gözü uyuşturmak ve ağrıyı önlemek için, sonrasında ise enfeksiyonu önlemek için göz damlası kullanılır. (11)
Göz kapağı şişmesi ve iltihabı neden olur? Tedavisi ve ameliyatı
Göz damlası nasıl kullanılır?
- Göz damlaları steril olmalıdır. Satın aldığınız şişenin mührünün sağlamlığını kontrol edin.
- Damlatırken aplikatörün gözünüzün yüzeyine veya başka bir şeye dokunmasına izin vermeyin.
- İki veya daha fazla farklı tür damla kullanıyorsanız, bunları birlikte uygulamayın. Birini kullanın, 5 dakika bekleyin ve diğerini kullanın.
- Hem damla hem de merhem kullanacaksanız, önce damlayı kullanın. Çünkü merhem göz damlalarının emilmesini engelleyebilir.
- Damlayı yalnızca doktorunuzun belirttiği şekilde veya kullanma talimatına göre kullanın.
- Kontakt lens kullanıyorsanız, doktorunuz aksini belirtmediği sürece lenslerinizi çıkarın.
- Steroid ve antibiyotik göz damlaları reçete edildiği sürece kullanılmalıdır. Tedavi erken kesilirse enfeksiyon tekrarlayabilir.
Göz ağrısı neden olur? Ağrı yapan göz hastalıkları ve tedavisi
Göz damlası nasıl damlatılır?
- Göz damlasını kullanmadan önce ellerinizi sabun ve ılık suyla yıkayıp temiz bir havluyla kurulayın.
- Gözünüzden akabilecek fazla damlaları silmek için yanınıza temiz bir mendil alın.
- Eğer kendi gözünüze damlatmakta zorlanıyorsanız birinden yardım isteyebilirsiniz.
- Şişeyi hafifçe çalkalayın.
- Kapağı çıkardıktan sonra damlalığın ucunu asla dokunmayın.
- Başınızı geriye doğru eğin ve tavana bakın.
- Bir elinizle damlayı tutabilecek bir cep oluşturmak için alt göz kapağınızı aşağı çekin. Şişeyi tutan diğer elinizi sabit tutmak için alnınıza dayayabilirsiniz.
- Şişenin ucunu değdirmeden alt göz kapağınızın içine bir damla damlatın.
- Gözünüzü kapatın ve fazla sıvıyı bir mendille silin.
- İlacın göze iyice nüfuz etmesi için gözlerinizi birkaç dakika kapalı tutun.
Göz damlası ne kadar süre kullanılır?
Kullanma talimatında aksi belirtilmedikçe, göz damlaları doğru kullanıldığında ve saklandığında (bazı damlalar oda sıcaklığında saklanırken, bazıları soğutmaya ihtiyaç duyar) son kullanma tarihine kadar güvenli ve etkili kalır.
Miyop nedir? Miyopluk neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Ancak bazı göz damlaları açıldıktan belirli bir gün sonra atılmalıdır. Örneğin, tekli flakonlarda gelen koruyucu içermeyen ilaçlar, bakteri üremesini önleyecek herhangi bir kimyasal içermediği için açıldıktan 24 saat sonra atılması gerekir.
Göz damlanızın kullanım süresinden emin değilseniz, doktorunuza veya eczacınıza danışın.
Göz damlası çeşitleri
Reçetesiz (OTC) ve reçeteli göz damlaları
Reçetesiz (OTC) göz damlaları küçük ve fazla ciddi olmayan göz rahatsızlıklarının tedavisinde tercih edilir. Fiyatları çoğunlukla uygundur ve piyasada kolay bulunurlar. Talimatları dikkatlice okuyarak ve belirtilen şekilde kullanarak, birçok OTC markasıyla olumlu sonuçlar elde edebilirsiniz.
Kronik rahatsızlıkların neden olduğu tahrişlerde, bir göz doktoru tarafından önerilen reçeteli göz damlaları kullanmak gerekebilir. Bazı OTC göz damlaları, daha yüksek oranda aktif bileşen içeren, daha etkili reçeteli bir versiyona sahiptir. Ancak reçete bir göz doktoru tarafından yazılmalıdır.
Suni gözyaşı damlası
Yapay gözyaşı damlaları genellikle göz kuruluğunda kullanılır. Temel görevleri, gözlerin yüzeyini nemli tutmaktır. Gerçek gözyaşlarını taklit etmeye çalışsalar da farklı markaların farklı içerikleri olabilir. Örneğin tüm suni gözyaşı damlalarında yağlayıcılar bulunur. Ayrıca sodyum ve potasyum gibi elektrolitler, guar sakızı gibi kıvam arttırıcılar da içerebilir.
Astigmat nedir? Neden olur? Astigmatın belirtileri ve tedavisi
Bazı suni gözyaşı damlaları bakterilerin şişede büyümesini engelleyen koruyucular içerebilir. Bu damlalar genelde daha ucuzdur. Ancak koruyuculara alerjisi olanlarda durum daha da kötüleşebilir. Eğer göz kuruluğunuz şiddetliyse veya günde 4-6 defadan fazla damla kullanıyorsanız koruyucu içeren damlaları tercih etmeyin.
Koruyucu içermeyen göz damlaları genellikle tek kullanımlık şişelerde bulunur. Diğer türlerden biraz daha pahalı olabilir.
Nemlendirici göz damlası
Göz tahrişi ve kuruluğu özellikle sonbahar ve kış aylarında sık görülür. Çoğu vaka, nemlendirici damlalara veya yapay gözyaşlarına iyi yanıt verir. Eğer bu OTC damlalarla semptomlar hafiflemiyorsa mutlaka bir göz doktoruna danışmak gerekir. Kronik göz kuruluğu söz konusu olabilir.
Alerji için göz damlaları
Çim, toz, küf, sporlar ve evcil hayvan kepeği gibi alerjenler, vücutta histaminlerin salınmasına neden olabilir. Bu da gözlerde tahrişi, kızarıklığı ve sulanmayı tetikler. Antihistaminikler içeren reçetesiz ve reçeteli göz damlaları, alerjik yanıtı başlatan histamini bloke edebilir.
Retina nedir? Yırtılması nasıl önlenir? Hastalıkları ve tedavisi
Antibiyotik göz damlası
Antibiyotik göz damlaları genellikle konjonktivit (pembe göz) gibi bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde ve göz ameliyatı sonrasında enfeksiyonu önlemek için kullanılırlar. Reçeteli satıldıkları için doktor kontrolünde kullanılmalıdırlar.
Kontakt lens nemlendirici göz damlaları
Kontakt lensler eğer göz kuruluğuna neden oluyorsa, reçetesiz “yeniden nemlendirme” damlaları kuruluğu önlemeye yardımcı olabilir.
Glokom damlaları
Glokom tedavisinde, göz içi basıncını güvenli seviyede tutmaya yardımcı olan göz damlaları kullanılır. Bu damlalar sadece reçete ile alınabilir ve kullanım dozu bir göz doktoru tarafından dikkatle izlenir.
Göz damlası isimleri
Göz damlası markaları
Piyasada farklı türlerde ve markalarda çok çeşitli göz damlaları mevcut. Aşağıda bunlardan bazılarının ticari isimlerini türlerine göre bulabilirsiniz:
- Suni göz yaşı damlaları: Tears Naturale Free, Genteal, Dacrolux, Refresh Tears, Sicca Protect, Oculotect, Protagent, Larmabak vb.
- Steroidler: Pred-forte, Norsol forte, Cebedex, Maxidex, Dexa-sine, Onadron, Dekort, Spersadex, Flarex, Efemoline, Vexol vb.
- Antiinflamatuar göz damlaları: Voltaren, İnflased, Acular, İndocolir, Oftalar vb.
- Antibiyotikli göz damlaları: Exocin, Okacin, Ciloxan, Siprogut, Thilomaxine, Tobrased, Tobrex, Gentagut, Gansol, Getamisin, Cebemyxsin, Neosporin vb.
- Antiallerjik göz damlaları: Alergoftal, Alergocrom, Allergo-comod, Alomide, Patanol, Naaxia, Zaditen
- Vazokonstriktör (damar büzücü) göz damlaları: Visine, Eye-Viso
- Glokom göz damlaları: Xalatan, Lumigan, Xalacom, Travatan, Azopt, Trusopt, Betoptic Carteol LP, Alphagan, Pilosed, Timabak, Timosol vb.
Göz kanlanması neden olur, nasıl geçer? Tedavisi ve öneriler
Göz damlasının yan etkileri ve riskleri
- Özellikle koruyucu veya kıvam arttırıcı içeren göz damlaları çok uzun süre veya yüksek dozda (günde 4 dozdan fazla) kullanıldığında gözün tahriş olmasına neden olabilir. Daha uzun süreli kullanım için koruyucu içermeyen göz damlaları tercih edin.
- Her tür göz damlası uygulamadan hemen sonra geçici görme bulanıklığına neden olabilir. Görüşünüz tekrar netleşene kadar araç veya makine kullanımından kaçının.
- Göz damlasındaki herhangi bir bileşen alerjiye veya anafilaksiye neden olabilir. Böyle bir durumda ürünü kullanmayı bırakın ve acil tıbbi yardım alın.
- Hiçbir göz damlasını mantar veya bakteri oluşumu riski nedeniyle açıldıktan sonra 4 aydan fazla kullanmayın.
YORUMUNUZ VAR MI?