Ginseng, doğu tıbbında yüz yıllardır tedavi amacıyla kullanılan ve son zamanlarda batı tıbbında da popüler hale gelen şifalı bir bitkidir. Kanserden Alzheimer hastalığına, stres ve yorgunluğun giderilmesinden iktidarsızlık tedavisine kadar çok geniş bir kullanım alanı vardır. Ginseng kökü kurutulmuş olarak veya toz haline getirilmiş şekilde tüketilebilir. Kökün kurutulmuş parçalarından elde edilen çayı, yağı ve toz haline getirilmesiyle elde edilen tabletler, eczane ve aktarlarda satılmaktadır. Baharat olarak kullanıldığı için yan etkisi çok azdır, kan değerleri üzerindeki etkisi nedeniyle tansiyon ve kalp gibi rahatsızlığı olanların dikkatli ve doktor kontrolünde tüketmesi önerilir.
İçindekiler
Çin tıbbında yüzlerce yıldır kullanılan Ginsengin Amerikan, Asya ve Sibirya’da yetişen farklı çeşitleri vardır. Ancak en çok kullanılan türleri Amerikan ve Asya Ginsengidir. Bu iki tür de içindeki aktif maddeler, yoğunluk ve vücuda etkilerine göre farklı amaçlarla tüketilebilir. Kurutulan kökleri insan vücuduna benzediği için ayırca adam kökü de denilmektedir.
Etli kökleri olan bu kısa bitki, ne kadar büyüdüğüne bağlı olarak taze, beyaz veya kırmızı ginseng olarak sınıflandırılır. Hasat edilme süreleri farklıdır. Tazesi 4 yıldan önce, beyaz ginseng 4-6 yıl arasında ve kırmızısı ise 6 yılda hasat edilir.
Ginseng ginsenosidler ve gintonin olmak üzere iki önemli bileşik içerir. Bu bileşiklerin tıbbi faydaları ile ilgili pek çok araştırma yapılmıştır. Asya ve Amerikan ginsenglerinde farklı oranlarda ginsenosid bulunur. Ayrıca vücut üzerindeki etkileri de farklıdır. Amerikan ginsengi vücudu rahatlatırken Asya ginsenginin daha çok canlandırıcı bir etkisi vardır.
Vücudun enerjisini arttırır, bilişsel yeteneği geliştirir, erkeklerde iktidarsızlık probleminin tedavisine yardımcı olur, stresiazaltır, alkolün vücuttaki toksik etkilerinin ortadan kaldırılmasına yardımcı olur, iltihaplanmayı önler, adet sancısı ve menopozla ilgili sorunların giderilmesine yardımcı olur, cinsel performansı artırır, bağışıklık sistemini güçlendirir.
Yeni yapılan araştırmalarda, özellikle Kore kırmızı ginsenginin iltihabı azalttığı, hücrelerdeki antioksidan kapasiteyi artırdığı ve egzama hastalarında cilt yenilenmesine yardımcı olduğu gözlenmiştir. Ayrıca oksidatif strese karşı da koruyucu olan ginseng, sinir iltihabını azaltabilir ve omurilik yaralanmalarında motor fonksiyon iyileşmesini hızlandırabilir.
İltihaba neden olan besinler! İltihap kurutan şifalı bitkiler ve kürler
Araştırmalar henüz çok yeterli olmasa da ginsengde bulunan antioksidanların beyinde plak ve serbest radikallerin birikmesine engel olduğu düşünülmektedir. Böylece demans, Alzheimer ve diğer bilişsel bozuklukları önleyebilir.
Bitki, erkeklerde erektil disfonksiyonun (iktidarsızlık) tedavisinde yararlı bir alternatif olabilir. Kırmızı ginsengin içindeki bileşikler, penisteki kan damarlarında ve dokularda bulunan oksidatif strese engel olur ve normal fonksiyonun geri kazanılmasına yardımcı olabilir. Ayrıca nitrik oksit üretimini destekleyerek, peniste kas gevşemesini ve kan dolaşımını artırabilir.
Cerrahi ya da kemoterapi tedavisi alan kanser hastaları üzerinde yapılan bazı çalışmalarda ginsengin hastaların bağışıklık fonksiyonlarını önemli oranda iyileştirdiği ve semptomları azalttığı gözlenmiştir. Ayrıca bitkinin ekstraktı, aşıların grip gibi hastalıklara karşı koruyuculuğunu da arttırır. Ancak sağlıklı insanların bağışıklık sistemi üzerindeki etkisini gösteren yeterince bilimsel çalışma henüz yoktur.
Nitrik oksit nedir, faydaları nelerdir? Vücutta nasıl arttırılır?
Bitkideki ginsenosidler iltihaplanmayı azaltır ve antioksidan koruma sağlar. Bazı araştırmalara göre ginseng alan kişilerin özellikle dudak, ağız kanseri, yemek borusu, mide kanseri, kolon kanseri, karaciğer ve akciğer kanserine yakalanma riskleri azalmaktadır. Ancak konuyla ilgili daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Tarçın neye iyi gelir? Nasıl kullanılır? Ballı tarçın çayının faydaları
İçeriğindeki polisakaritler ve oligopeptitler sayesinde oksidatif hasarı azaltır ve hücrelerde enerji üretimini artırır. Böylece yorgunluğu azaltmaya yardımcı olur.
İçeriğindeki ginsenosidler sayesinde kan şekerinin kontrolüne yardımcı olur. Özellikle fermente edilmiş kırmızı formu, pankreas hücre fonksiyonunu iyileştirir, ayrıca insülin üretimini ve dokularda kan şekeri alımını arttırır.
Ginseng çayı bitkinin kurutulmuş köklerinden elde edilir. Su kaynadığında altını kapatıp 2 dakika bekledikten sonra ginseng çayını suya atın ve 5 dakika demlendikten sonra süzerek için. Kök olarak alındıysa kökler rendelenerek veya küçük parçalar kesilerek üzerine kaynatılmış ve 5 dakika soğutulmuş su dökülür. Bu şekilde 6-7 dakika demlenir.
Çayın faydaları nelerdir? Yeşil ve siyah çay nasıl demlenir?
Bir çay bardağı suya 2-3 damla yağı damlatarak içilebilir ya da bir küp şekere aynı miktarı damlatıp yutulabilir. Ayrıcı içeriğinde ginseng yağı bulunan krem ve losyonlar cilt bakımı için kullanılabilir.
Hazır paketler halinde eczanelerde, marketlerde, aktarlarda bulunabilir, ayrıca internetten sipariş edilebilir. Bunun dışında aktarlardan kök olarak ya da toz halinde temin edilebilir.
Hindistan cevizi yağı neye iyi gelir? Faydaları nelerdir, nasıl kullanılır?
Ginseng çoğunlukla çay olarak tüketilir. Ayrıca toz halinde kapsül içinde bulunabilir. Bazı kültürlerde yemeklerde baharat olarak da kullanılmaktadır fakat içeriğindeki faydalı besinlerin tam olarak alınabilmesi için çay olarak tüketilmesi daha doğrudur.
Standart bir Ginseng ürünü içeriğinde toplam %2-3 ginsenosid bulundurur. Faydasını tam olarak alabilmek için yemeklerden önce tüketilmelidir.
Ginsengin uzun süreli kullanımının vücuttaki etkisini azalttığını gösteren kanıtlar vardır. Bu yüzden Ginsengi 2-3 hafta kullanıp 1-2 hafta ara vermek daha etkili olmasını sağlayacaktır.
Ayrıca ginsengin kafein ile birlikte kullanılması önerilmez. Bunun dışında birçok ilaç ile etkileşimi vardır, bazı ilaçların yan etkilerini arttırdığı gözlenmiştir. Eğer düzenli kullandığınız bir ilaç varsa ginseng tüketmeden önce mutlaka doktorunuza danışın.
Ginseng gibi bitki ve besin takviyeleri daima dikkatli ve doktor gözetiminde kullanılmalıdır.
Kaynaklar ve Referanslar:
1- Ginseng and male reproductive function2- Pharmacological and Medical Applications of ginseng3- Supplements: Who needs them?4- Safety and Efficacy of Panax Ginseng During Pregnancy and Lactation5- The Effect of Ginseng (Genus Panax) on Blood Pressure:6- Ginseng as a Treatment for FatigueYAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?