Genetik test kolon kanseri teşhisinde avantaj sağlıyor

27 Temmuz 2012 | 5 Ocak 2020 | Kategori: Kolon kanseri, Onkoloji Print

56 Paylaşım

Koldan alınan kanla yapılan genetik test sayesinde kolon kanserinde erken teşhis artık mümkün hale geliyor. Yeni test yönteminde alınan 10 cc kanla kolon kanserinin genetik şifreleri çözülüyor. Alınan kanda yapılan genetik incelemede; kanserli hücreye ait DNA materyalinden, kanserin varlığını gösteren yapı değişiklikleri saptanabiliyor. Böylece kolonoskopi endişesi nedeniyle doktora gidemeyen ve erken teşhis şansını kaybedenler kanla yapılan genetik test sayesinde yeni bir imkana kavuşacak. Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Yaman Sağlam; kolon kanserlerinin erken tanısında kullanılmakta olan yeni genetik testin dünyada bir yıldır uygulandığını söyledi.

Yaş ve aile hikayesinin kolon kanseri için en önemli risk faktörleri olduğunu söyleyen Dr. Sağlam, şu bilgileri verdi: “Kalın bağırsak kanseri, herhangi bir yaşta ortaya çıkabilse de hastaların %90’ından fazlası 40 yaşın üzerinde olan kişilerdir. Bu yaştan sonra risk, her on yılda ikiye katlanır. Kalın bağırsak kanserinin toplumda görülme sıklığı 10 binde 5 dolayındadır. Erkekte ve kadında eşit oranda görülen hastalık bütün kanserler içinde görülme sıklığı bakımından üçüncü sıradadır.”

Kolon kanseri neden olur? Belirtileri, tedavi yöntemleri ve ameliyatı

Yeni testle bulgu olmadan teşhis mümkün hale geliyor

Kalın bağırsak kanserinin önlenebilir olduğunu ve erken evrede teşhis edildiğinde tam olarak tedavi edilebildiğini dile getiren Dr. Sağlam, “Henüz bulguları olmayan bireylerde bile kanser yönünde bir değişim varsa, sadece kan alınarak yapılacak bir genetik test ile erken tanı ve erken tedavi ile kolon kanseri önlenebilir. Hastalığın erken tanısı için rektal tuşe, rijit rektosigmoidoskopi, fleksibl fıberoptik sigmoidoskopi, kolonoskopi, çift kontrast kolon incelemeleri, tümör belirleyicileri, dışkıda gizli kan testi kullanılıyor” dedi.

Genetik test önemli avantajlar sağlıyor

Kolon kanseri teşhisinde yeni kullanılmaya başlanan genetik testin pek çok önemli avantaj sağladığını belirten Dr. Sağlam, sözlerini şöyle sürdürdü: “En son uygulamaya başlanan test ise koldan kan alınarak yapılan kolon kanserine özel genetik değişimin taranması yöntemidir. Günümüzde en etkili tanı yöntemi kolonoskopi olarak kabul edilmekle beraber, erken tanıda kanser genetiğine ait değişimin taranması, klinik yaklaşımı güçlendirmektedir. Kolonoskopi, uygulama zorluğu nedeniyle birçok risk altındaki birey tarafından tarama veya takip yöntemi olarak tercih edilmemektedir. Bu durum; erken tanı şansını azaltıp, kanser ilerledikten ve bulgular ortaya çıktıktan sonra müdahale edilebilmesine neden olmaktadır.”

Genetik analiz sporda sakatlıkları önlüyor!

Test sonucu bir haftada alınabiliyor

Kanla yapılan testin, kolonoskopi yaptırmaktan kaçınan hastalar için kurtarıcı bir erken tanı yöntemi olduğunu dile getiren Dr. Sağlam, “En önemli avantajı, erken tanıda hassasiyeti yüksek bir test olmasıdır. Ayrıca uygulama kolaylığı ve hasta konforu açısından girişimsel olmaması diğer avantajıdır. Takip gereken hastalarda klinisyenin belirlediği sürelerde, sadece koldan kan vererek uygulanır.

Risk faktörü olan herkese kolayca uygulanabilecek bir test olarak kolorektal kanser genetik tarama yapılabilir. Kolon kanserinde erken tanı için alternatif bir yöntem olarak, koldan kan alınarak kanser markerlerinin varlığı takip edilebilir. Risk altında olduğu belirlenen bireylerden koldan 10 cc kan alınır ve dolaşıma karışmış olan kanserli hücreye ait DNA materyalinden kanserin varlığını gösteren yapı değişikliği belirlenir. Çalışma 7-10 gün içerisinde sonuçlanır” diye konuştu.

Genetik test yapılarak elde edilen sonuçlar çok hassas çalışmalarla elde edildiği hatırlatan Dr. Sağlam, sözlerini şöyle noktaladı: “Alınan sonuç çok güvenilirdir. Test, Amerika ve Avrupa’da son bir yıldır uygulanmakta olan en son teknolojik yöntemdir. Amerika’da yapılan bir çalışmada 2011 yılında altı ayda yaklaşık 30 bin risk altındaki bireye genetik tarama uygulanmıştır. Kolonoskopi gibi girişimsel (invaziv) bir yöntemin bu kadar bireye tarama yöntemi olarak kullanılması mümkün değildir.”

Kolon kanserinde kimler genetik risk taşıyor?

Ailede (birinci ve ikinci derecede akrabalar) kalın bağırsak kanseri hikayesi.
Ailede (birinci ve ikinci derecede akrabalar) kalın bağırsakta polip hikayesi.
Hastada kalın bağırsak poliplerinin olması.
Hastanın daha önce kalın bağırsak kanseri nedeniyle ameliyat geçirmesi.
Ülseratif Kolit (iltihabi bağırsak hastalığı).
Diğer organların özellikle meme ve uterus (rahim) kanseri hikayesi.

Genetik yük mü yaşam tarzı mı?

Kolon kanserinde risk faktörleri neler?

Coğrafya: Kuzey Amerika ve Yeni Zelanda’da sıkken, Afrika ve Orta Amerika’da daha az görülür.
Yaş: Görülme sıklığı 40 yaşından itibaren artar. ABD‘de yapılan bir taramada; 40 yaş altındaki hastalarda kolorektal kanser görülme oranı yüzde 0.05-0.06 iken aynı oran 40-60 yaş arası on kat artarak yüzde 0.6-0.8 ve 60-80 yaş arasında yaklaşık yüz kat artarak yüzde 3-4 olarak bulunmuştur.
Aile hikayesi ve genetik: Birinci derece bir akrabada kolorektal kanser bulunmasıyla risk 1.7 kat artarken, ikiden fazla kolorektal kanser bulunduğunda risk 2.7 kat ve 45 yaş altı akrabalarda kolorektal kanser varlığında 5.3 kat artar.
Şişmanlık: Yağdan zengin ve posalı yiyeceklerden fakir beslenme bilinen risk faktörleridir.