Folik asit eksikliği nasıl anlaşılır? Folikasit içeren besinler ve faydaları

10 Mart 2016 | 21 Mayıs 2022 | Kategori: Beslenme ve Diyet, Gebelik, Vitaminler Print

797 Paylaşım

Folik Asit, hücre yapı taşlarının, kan hücrelerinin ve özellikle de sinir sistemi dokularının oluşum ve gelişimde önemli bir role sahiptir ve B kompleks vitaminler grubunda yer alıyor. Özellikle genetik şifremizin yapı taşları olan DNA yapımında önemli bir görev üstlenen Folik asit, sağlıklı yaşlanmak isteyenler için vazgeçilmez vitamindir. İnsanlarda folik asit eksikliğinin başlıca nedenleri yetersiz beslenmedir. Folik asit, kırmızı kan hücrelerinin üretiminde önemli rol oynuyor. Bu nedenle anemi tedavisinde de kullanılır. Beslenmeye bağlı alyuvar sayısının azalmasıyla meydana gelen anemilere folik asit eksikliği neden olur. Bu eksiklik kronik alkolikler, yaşlılar veya kötü beslenen kişilerde daha yaygındır.

İçindekiler

Folik asitin faydaları

Bebeğin ihtiyacı olan folik asit yeterli değilse Nöral tüp defekti yani merkezi sinir sistemi hastalıkları ve pek çok gelişim sorunu oluşabilir. En basit formu ile bebeğin kafatası ve beyni gelişemez. Folik asit, metabolizma ve sinir sistemi dokularının oluşumunda önemli bir role sahiptir. Hamilelik öncesi ve sırasında kullanılan folik asit bebeği; yarık dudak ve yarık damak, erken doğum, düşük ağırlıklı doğum ve düşüğe karşı korur.

Folik asit ayrıca; hamilelik komplikasyonları, kalp hastalıkları, felç, bazı kanser türleri, Alzheimer hastalığı riski ve Parkinson hastalığına karşı da korur.

Folik asit nedir? Folat vitaminin faydaları ve gebelikte kullanımı

Folik asiti ne zaman kullanmalı?

Sindirim, böbrek ve karaciğer hastalığı olanlar folik asit eksikliği yaşayabiliyor. Bunun tedavisi sırasında B12 vitamini ile beraber kullanımı tavsiye ediliyor. Ayrıca, düzenli olarak önerilen miktardan fazla folik asit almak B12 vitamini eksikliğini tetikler. Bunu önlemek için folik asit ölçümü yaptırabilir ve doktorunuza danışarak B12 vitamini takviyesi kullanabilirsiniz.

Hamilelik öncesi ve sırasında günlük 400 mcg alınan folik asit, bebeğin spinal kord ve beyninde oluşabilecek doğum sakatlıklara karşı koruyucudur. Doğum defektleri hamileliğin ilk 3-4. haftalarında meydana gelir. Bu nedenle erken dönemde yani bebeğin beyin ve spinal kordu gelişirken folik aside ihtiyaç vardır.

Folik asitin hamile kalınmadan bir ay önce başlanması ve hamilelik boyunca her gün alınması önerilmektedir. Folik asit kullanımı; hamileliğe karar verildiğinde 400 mcg, hamileliğin ilk üç ayında 400 mcg, 4-9. aylar arası 600mcg, emzirme sırasında 500 mcg şeklinde öneriliyor.

Folik asit eksikliği belirtileri

Kansızlık ve anemi
Aşırı yorgunluk ve halsizilik
Nefes darlığı, (dispne)
Depresyon, anksiyete ve nörolojik sorunlar
Baş ağrısı ve baş dönmesi
İshal ve kilo kaybı
Mide bulantısı ve karın ağrısı
Büyüme geriliği ve kas güçsüzlüğü
Yutma ve yutkunma sıkıntısı

B12 vitamini eksikliği neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Her anemi türünün kendine özgü belirtileri vardır. Ancak tüm anemi tiplerinin ortak bazı belirtileri de vardır. Bular; bitkinlik, nefes darlığı, baygınlık ve düzensiz kalp atışlarıdır. Ayrıca baş ağrısı, kulak çınlaması ve iştah kaybı da görülebilir. Aneminin nedeni B12 vitamini eksikliğiyse, ek belirtiler de olabilir.

Diğer belirtiler ise ağrılı ve kırmızı bir dil (glossit), ağzınızın içinde yaralar ve değişmiş ya da azalmış dokunma hissidir. B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanan diğer belirtiler acı hissinin azalması, yürüme ve hareket etme biçiminde değişiklik, bulanık görüş, asabiyet ve depresyondur. Folat eksikliği de, genel anemi belirtilerinin yanı sıra duyu kaybı, kaslarınızı kontrol edememe ve depresyona neden olabilir.

Folik asit eksikliğinin nedenleri

Folat eksikliği aldığınız besinlerde folat bulunmaması veya vücudunuzun gerektiği kadar etkin bir biçimde folat emilimi yapmasına engel olan başka bir hastalık (huzursuz bağırsak sendromu gibi) yüzünden de meydana gelebilir. Böbreğiniz veya karaciğerinizle ilgili altta yatan bir hastalık nedeniyle çok sık tuvalete çıkmanız halinde de folat kaybedebilirsiniz.

Anemi (kansızlık) nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Vücudunuzun normalden fazla folata ihtiyacı varsa, bu ihtiyacı karşılamayabilir, zayıf düşebilirsiniz. Gebe kaldığınızda veya kanserseniz, bir kan bozukluğu ya da vücudunuzda inflamasyon varsa daha fazla folata ihtiyaç duyarsınız.

Folik asit eksikliğinin tedavisi

Folik asit yetmezliği kaynaklı anemiyi tedavi etmek üzere, doktorunuz genellikle dört aysüreyle alınan folik asit tabletleri yazar. B12 vitami ni veya folat yetmezliğine bağlı aneminiz varsa, günlük beslenmenize B12 vitamini ve folat yönünden zengin gıdalardan bolca dâhil etmeniz önemlidir. Zengin B12 vitamini kaynakları et, yumurta, süt ürünleri, güçlendirilmiş kahvaltılık gevrekler ve bazı so ya ürünleridir. Brokoli, Brüksel lahanası, kuşkonmaz, bezelye, nohut ve esmer pirinç gibi sebzeler de yüksek düzeyde folat içerir.

Folik asit eksikliğinin neden olduğu sağlık sorunları

Türkiye’de yapılan bir araştırmada doğumsal anomalilerin görülme sıklığı binde 3 olarak kayda geçiyor. Daha önce anomalili çocuğu olan çiftlerin ikinci çocuklarında doğumsal anomalilerin görülme olasılığı %2-3 olarak belirtiliyor.

Gebelik öncesi ve sırasında folik asit kullanımı oluşabilecek komplikasyonlara karşı koruyucu bir faktör olarak ortaya çıkıyor. B12 vitamini veya folat yetmezliği olgularının çoğu kolaylıkla tedavi edilebildiğinden, komplikasyonlar nispeten nadir görülür. Şiddetli olgularda, herhangi bir anemi türü kalp ve akciğerlerinizi etkileyebilecek ve gerektiği şekilde çalışmalarını engelleyecek komplikasyonlara neden olabilir.

Demir eksikliği anemisi nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

B12 veya folat eksikliği bazen geçici steriliteye (kısırlık, gebe kalamama) de neden olabilir. Ancak bu kısırlık kalıcı değildir ve vitamin takviyeleri kullanılarak giderilebilir. Gebeyseniz, yeterli miktarda B12 veya folat almamanız halinde bebeğinizde spina bifida (bebeğin omurgasının gerektiği gibi oluşmaması) gibi bir doğum defekti görülme riski artar. Folat eksikliği bebeğinizin prematüre doğması riskini de artırır.

Folat eksikliği kardiyovasküler bir hastalığa (kalbinizin ve dolaşım sisteminizin gerektiği gibi çalışmamasına neden olur) yakalanma riskinizi de ar tırır). Araştırmalar folat yetmezliğinin bazı kanserlerle de ilintili olabildiğini göstermiştir. Folat eksikliği tek başına bir kanser sebebi olmamakla birlikte, hastalığın oluşmasına katkıda bulunabilir.

Alzheimer ve Folik Asit

Son 40 yıl içerisinde Alzheimer hastalığının görülme sıklığı yaklaşık 4 kat artmıştır. Alzheimer hastalığı olan kişilerin genellikle kan folik asit seviyelerinin düşük olduğu tespit edilmiştir. 65 yaş üstü ile yapılan bir çalışmada folat, Vit B6 ve VitB 12 kullanan kişilerde demans probleminin olmadığı saptanmıştır. Folik asit alımı beynin gelişiminde, Alzheimer ve diğer sinir sistemi hastalıklarına karşı korunmada oldukça yararlıdır

Alzheimerden korunmak için folat zengin besinlerle beslenmeye özen göstermek ve folik asit seviyesini takip ettirmek gerekiyor.

Alzheimer tedavisi ve hastalıkla yaşama rehberi: Öneriler ve uyarılar

Kanserden Korunmada Folik asit

B12 vitamini veya folat yetmezliği en çok 75 yaş üstü kimselerde görülür. Kolon ve meme kanserinden korunmada diyete eklenen folik asit miktarının arttırılması folik asitten zengin diyet ve alkolün azaltılması kolon kanseri riskini en aza indiriyor. Her gün 2 kadehten fazla alkol tüketimi kanser riski oluşumunu 4 kat arttırır. Diyete ek olarak alınan günlük 400 mcg folik asit kolon kanseri riskini azaltır.

Folik asit içeren besinler ve gıdalar

Folat Bakımından Zengin Tahıllar; Günlük olarak tüketilen tahıllar, folik asit bakımından oldukça zengin kaynaklardır. Tahıllı ekmekler ve yulaf ezmesi, B vitamini grubuna sahip gıdalardır. Bu nedenle beyaz ekmek yerine tahıllı ekmekler ve kahvaltılık gevrekler tercih edilmelidir.

Yulaf nedir, nasıl tüketilmelidir? Yulafın faydaları nelerdir?

Folikasit İçeren Sebzeler; Koyu yeşil yapraklı sebzeler, folikasit açısından oldukça zengindir. Ispanak, marul, maydanoz ve kara lahana gibi sebzeler, günlük folat miktarını karşılamak için tüketilmelidir. Aynı zamanda kuşkonmaz, brokoli, bezelye ve bamya gibi yeşil sebzeler de folikasit içeren gıdalar arasındadır.
Folik Asit Kaynağı Turunçgiller; Kış mevsiminin en sağlıklı besinleri olan turunçgiller, bol miktarda folikasit içermektedir. Portakal, greyfurt, mandalina ve limon, günlük beslenme içerisinde yer almalıdır. Özellikle bu meyveler, hamilelik ve emzirme döneminde bol miktarda tüketilmelidir.
Folik Asit Bulunan Kuru Baklagiller; Mercimek ve kuru fasulye, içerisindeki folikasit miktarı ile oldukça önemlidir. Diğer vitamin kaynaklarına da sahip olan bu gıdalar, günlük beslenme içerisinde mutlaka yer almalıdır
Folik Asit İçeren Diğer Gıdalar; Avokado, karnabahar, kereviz, mısır ve pancar gibi sağlık deposu olan doğal gıdalar da folat içermektedir.

Gıdalarda bulunan folik asit miktarı;

Folikasit içeren gıdaların günlük beslenme içerisinde yer alması büyük bir öneme sahiptir. Bu gıdalardan tüketerek, günlük folat ihtiyacı karşılanabilmektedir.