Fizik tedavi ve rehabilitasyon nedir? Fizyoterapist ne iş yapar?

17 Kasım 2019 | 27 Mart 2023 | Kategori: Fizik Tedavi, Sağlık Sözlüğü Print

112 Paylaşım

Fizik tedavi ve rehabilitasyon, hareket ve işlevsel yetileri sınırlayan hastalıkları tedavi etmeye yardımcı olan tıbbi bir uzmanlık dalıdır. İyileşme sürecinin daha rahat ve hızlı geçmesini sağlamak için hazırlanan rehabilitasyon programları, hastaların aktif katılımını gerektirir. Fizyoterapi ve fizik tedavi aynı anlama gelir. Fizyoterapistler (Fizik tedavi uzmanları), hastalık, yaralanma, sakatlık gibi ciddi sorunlarının teşhis ve tedavisinde etkili yöntemler kullanan uzmanlarıdır. Fizik tedavi uygulamaları, başta beyin hasarı ve felç olmak üzere, Multipl Skleroz, kronik ağrı ve spor yaralanmaları gibi pek çok sorunun tedavisinde kullanılabilir.

İçindekiler

Fizyoterapi ve rehabilitasyon

Fizik tedavi ve rehabilitasyon, terimleri bazen birbirlerinin yerine kullanılırlar. Ancak anlamları farklıdır. Rehabilitasyon; bir şeyi orijinal haline getirme, yeniden forma sokma sürecidir. Her türlü kapsamlı tedavi programına dahil edilebilir. Fizik terapi ise rehabilitasyonun, bedensel güç ve harekete odaklanan bir türüdür. Her uygulama da iyileşme sürecini hızlandırmayı amaçlar.

Akupunktur nedir? Hangi hastalıklara iyi gelir? Tedavisi ve faydaları

Fizik tedavi ve rehabilitasyon şu hastalıklar için faydalıdır:

Kemikler, eklemler ve yumuşak doku sorunları: Kronik ağrı (sırt, boyun, omuz ağrısı vb.), yaralanma ve travma (spor yaralanmaları, yanıklar, kemik kırıkları, omurilik yaralanmaları)
Beyin veya sinir sistemi hastalıkları: Felç, MS (Multiple Skleroz) veya Parkinson hastalığından kaynaklanan hareket problemleri, travmatik beyin hasarı,
Kalp ve dolaşım problemleri: Kalp krizi,
Akciğerler ve solunum hastalıkları: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), kistik fibroz, astım,
Ağır enfeksiyonlar,
Büyük ameliyatlar,
Kanser tedavileri gibi tıbbi tedavilerin yan etkileri,
Bazı doğum kusurları ve genetik hastalıklar,
Gelişimsel yetersizlikler

Fizyoterapi nedir?

Fizyoterapi, insanların hastalık ve yaralanma sonrası güçlerini geri kazanmalarına, sakatlık yaşayan kişilerin bedensel işlevlerini ve hareketlerini iyileştirmeye, genel sağlık düzeylerini yükseltmeye ve korumaya yardım eden bir sağlık uzmanlığıdır. Fizyoterapi:

Daha güçlü ve daha esnek hale gelmenize yardım eder.
Hareket serbestinizi ve yeteneğinizi arttırabilir.
Daha kolay nefes almanızı sağlayabilir.
Ağrınızı azaltabilir.
Hareketliliğinizi artırarak aktif kalmanızı sağlar.
Yaralanmaları önleyebilir.

Boyun fıtığı neden olur? Belirtileri, tedavisi ve egzersizleri

Rehabilitasyon nedir?

Rehabilitasyon, hastalık veya yaralanma sebebiyle veya bir tedavinin yan etkisi olarak kaybedilen fiziksel, zihinsel ve /veya bilişsel yeteneklerin geri kazanılmasına veya geliştirilmesine yardımcı bir tedavidir. Yaralanma veya hastalıktan iyileşme sürecinin yanı sıra Parkinson, MS gibi uzun vadeli sağlık koşulların yönetimi için de kullanılabilir. Rehabilitasyonun işlevleri:

Temel hastalığın tedavisi ve komplikasyonların önlenmesi,
Engelliliğin tedavisi veya işlevi geliştirmek,
Yapay uzuvlara uyum sağlamada yardımcı olmak ve hastanın çevresini ona uygun biçimde değiştirmek,
Hasta ve aileyi eğiterek yaşam tarzı değişikliklerine uyumlarına yardımcı olmaktır.

Rehabilitasyon ekibi veya fizyoterapist, her sorun için hem kısa hem de uzun vadeli hedefler koyar. Birçok durumda, hedefler insanların tekrar yürümelerine yardımcı olmayı hedefler. Yapmaları gereken günlük aktivitelere (giyinme, kişisel bakım, banyo, yemek yapma ve alışveriş gibi) yardımcı olmaya çalışır.

Bununla birlikte nihai hedef, yaşam kalitesini arttırmak, başkalarına bağımlılık seviyesini düşürmek ve topluma geri dönüşün güvenli biçimde gerçekleşmesini sağlamaktır.

Fizyoterapi hangi hastalıkları tedavi eder?

Fizyoterapistler hem önleme hem de tedavi uygulamalarına odaklanır. Fizyoterapinin tedavi ettiği bazı hastalıklar:

Ortopedik problemler

Ortopedik fizyoterapi, burkulmalar, sırt ve bel ağrısı, siyatik ağrısı, artrit, suşlar, idrar kaçırma, bursit, duruş sorunları, spor ve iş yeri yaralanmaları, ayrıca azalmış hareketlilik gibi kas-iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Ameliyat sonrası rehabilitasyon da bu kategoriye dahil edilmiştir. (1)

Bel fıtığı neden olur? Belirtileri, tedavi seçenekleri ve ameliyatı

Fizyoterapik tedavi yöntemleri ağrıları hafifletebilir veya ağrıyı tamamen ortadan kaldırabilir. Kas ve eklemin işlevini geri kazanmasına yardımcı olabilir. Fizyoterapi ile ağrıyı gidermek veya yaranın iyileşmesini sağlamak, cerrahi müdahaleyi gereksiz hale getirebilir.

Ayrıca fizyoterapistler, farklı spor dallarının oluşturabileceği belirli yaralanma risklerini bilirler. Spora güvenli şekilde geri dönmeyi sağlayacak uygun tedavileri ve sakatlık önleyici egzersiz programlarını tasarlayabilirler.

Siyatik ağrısı neden olur, nasıl geçer? Belirtileri, tedavisi ve egzersizler

Nörolojik problemler

Felç, omurilik yaralanmaları, beyin hasarları, MS ve Parkinson hastalığı dahil olmak üzere sinir sistemi bozukluklarına bağlı hareketlilik kaybında fizyoterapiden faydalanılır. (2)

Fizyoterapi, vücudun zayıflayan kısımlarının güçlendirilmesine, yürüyüş ve dengenin geliştirilmesine yardımcı olur. Fizyoterapistler, felç geçiren hastaların hareket etme becerilerini geliştirerek ev ve çevresinde daha bağımsız olmalarını sağlayabilir, tuvalet, banyo, giyinme gibi günlük yaşam etkinlikleri için bakım ihtiyaçlarını azaltabilir. (3)

Diyabet ve vasküler durumlar

Diyabet yönetim planının bir parçası olarak egzersiz, kan şekerini etkili şekilde kontrol etmeye yardımcıdır. Diyabetli kişilerin bacaklarında ve ayaklarında hissizleşmeler ortaya çıkabilir. Fizyoterapistler, bu tür problemleri önlemek ve çözmek üzere bu hastalara gereken uygun bakımı ve eğitimi sağlayabilirler.

Siyatik nedir? Kimlerde görülür? Siyatiğin nedenleri ve belirtileri

Kalp ve akciğer hastalıkları

Astım, kronik bronşit, amfizem ve diğer kardiyo-solunum bozuklukları tedavisinde hem fizik tedavi hem de rehabilitasyon kullanılır. Hastalar kalp krizi veya bir prosedür sonrası kalp rehabilitasyonuna girebilir veya işlevsel bozuklukları için fizyoterapi alabilir.

Astım ve KOAH gibi akciğer problemlerinde fizyoterapik güçlendirme, kondisyon ve solunum egzersizleri sayesinde hastaların yaşam kalitesi artabilir. Fizyoterapi, akciğerlerindeki sıvıyı temizlemeye de yardımcı olabilir.

Denge problemleri

Fizyoterapinin başlangıcında düşme riski taraması yapılır. Düşme riskiniz yüksekse, fizyoterapistler denge ve koordinasyon geliştirici egzersizler ve yürümenizi destekleyen cihazlar konusunda size yardımcı olur. Kişinin denge sistemindeki sorun dengesizliğe neden oluyorsa, fizyoterapistler, vestibüler işleyişi hızla onaran, baş dönmesi semptomlarını azaltan veya ortadan kaldırabilen özel manevralar yapabilir.

Yaşlılıkla ilgili sorunlar

Yaşlanan kişilerde artrit, osteoporoz gelişebilir veya yaşlı kişiler eklem protezlerine ihtiyaç duyabilir. Fizyoterapistler, eklem protezine uyum gösterme ve artritik veya osteoporotik durumların yönetilmesine yardımcı olurlar.

Osteoporoz (kemik erimesi) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Fizyoterapi ayrıca;bağırsak inkontinansı (gaz ve dışkı kaçırma), meme kanseri, kabızlık, fibromiyalji, lenfödem, erkek pelvik sağlığı, pelvik ağrı ve idrar kaçırma sorunları için özel tedaviler sağlayabilir. Kadınların hamilelik ve doğum sonrası bakımı gibi özel koşullarını yönetmeye yardım edebilir.

Kanser tedavisi veya palyatif bakım sırasında yorgunluk, ağrı, şişme, sertlik ve kas kuvveti kaybı nedeniyle de fizyoterapi uygulanır.

Fizik tedavi hangi yöntemleri kullanır?

Her bireyin tedavisi kendi özel gereksinimlerine uygun şekilde düzenlenir.

Manuel tedaviler

Manuel terapi, bir fizyoterapistin vücut dokularını manipüle etmek, harekete geçirmek ve masaj yapmak için ellerini kullandığı bir tekniktir. Fizyoterapistler, kiropraktörler, osteopati, masaj terapistleri ve kinesiologların kullandığı teknikleri içeren bir eğitim alırlar. (4)

Derin doku masajı: Özellikle suşlar veya burkulmalar ve daha ciddi nedenlerle oluşan kas gerginliğini hedefler. Fizyoterapist, kaslarınızdaki ve diğer yumuşak dokulardaki gerilimi serbest bırakmak için baskı uygular. Ağrı ve sertliği azaltmak, kan dolaşımını artırmak, hareketleri iyileştirmek, gevşemeyi teşvik etmek amacıyla uygulanır.
Sıcak ve soğuk tedaviler: Durumunuza bağlı olarak, fizyoterapist sıcak ve soğuk tedaviler arasında geçiş yapar. Isı terapisi kan akışını arttırır ve hedef bölgeye daha fazla oksijen sağlar, soğuk tedavi ise dolaşımı yavaşlatır, iltihap ve ağrıyı azaltır.

Egzersiz programları

Fizyoterapistler kas güçlendirme, duruş eğitimi, kardiyovasküler germe gibi egzersiz programları uygulayabilir. Örneğin:

Vücudun belirli bir bölgesinde hareket ve kuvveti artırmak için tasarlanmış egzersizler,
Yürüme veya yüzme gibi tüm vücudunuzu hareket ettirmeyi içeren aktiviteler,
Ilık, derin olmayan suda (hidroterapi veya su terapisi) yapılan egzersizler,
Fiziksel aktivitenizi arttırmanıza veya korumanıza yardımcı olacak egzersizler

Sarkopeni nedir? Kas erimesi neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Elektroterapi teknikleri

Transkütanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS): Bir TENS makinesi, kaslarınızı farklı elektrik akımı yoğunluklarında uyarır. Bu terapi kas spazmlarını azaltabilir ve aynı zamanda kendinizi iyi hissettiren hormonlardan biri olan endorfinin üretimini artırabilir.
Ultrason: Ultrason, kas dokularına derin ses dalgaları göndererek kan dolaşımını artırır, şişme, sertlik ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
Akupunktur: Ağrıyı azaltmak ve iyileşmeyi desteklemek amacıyla ince iğnelerin vücudun belirli noktalarına yerleştirilmesi tekniğidir.

Doğru oturma ve duruş da kişiselleştirilmiş fizyoterapi tedavisinin bir parçasıdır. Bu sağlıklı alışkanlıkları uygulamak, kronik ağrı ve diğer semptomlardan kurtulmanıza yardımcı olabilir.

Fizik tedavi nasıl yapılır?

İlk terapi seansınızda, fizyoterapistiniz ihtiyaçlarınızı inceler ve değerlendirir. Ağrı veya diğer semptomlarınız, günlük işlerinizi yapabilme veya taşıma beceriniz, ne kadar iyi uyuduğunuz ve tıbbi geçmişiniz hakkında sorular sorar. (5)

Fizyoterapik ölçüm testleri:

Hareket etme, erişme, bükülme veya kavrama becerinizi,
Yürüme ve merdiven çıkma yeteneğinizi,
Aktif haldeyken kalp atışınızı veya ritminizi,
Duruş ve dengenizi test eder.

Fizyoterapist ile birlikte oluşturacağınız kişisel tedavi planınızda size yardımcı olabilecek egzersizler ve diğer tedavi uygulamaları bulunur. Ayrıca gerektiğinde hareket etmenizi destekleyecek yardımcı cihazlar da reçete edilebilir.

Sırt ağrısı neden olur, nasıl geçer? Pratik öneriler ve egzersizler

Fizyoterapist kimdir, ne iş yapar?

Fizyoterapistler, yaralanma, hastalık ve yaşlanma nedeniyle ortaya çıkan ağrı ve fonksiyon bozukluklarının tedavisi ve önlenmesi üzerine çalışan yüksek eğitimli sağlık profesyonelleridir. Görevleri:

Sorunları teşhis etmek ve bir tedavi planı uygulamak için hastanın fiziksel durumunu değerlendirmek,
Hastaları yürümeleri için yeniden eğitmek,
Hastaların koltuk değneği, yürüme destekleri veya tekerlekli sandalyeleri ile baş etmelerine yardımcı olmak,
Hastaları, ailelerini ve genel olarak toplumu, insanların sağlıklı yaşam tarzları sürmelerine yardımcı olmak üzere eğitmekten de sorumludurlar.

Bazı durumlarda fizyoterapistten toplumsal fitness programlarını planlaması ve uygulamaya koyması istenebilir.

Nasıl fizyoterapist olunur?

Fizyoterapist olmak için üniversitelerin 4 yıllık Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümünden mezun olunması gerekir. Öğrenciler eğitimleri boyunca anatomi, fizyoloji, fizik gibi temel derslerin yanı sıra nöroloji, dahiliye, ortopedi gibi temel tıp dersleri, hidroterapi, masaj, egzersiz teknikleri, sporcu sağlığı gibi mesleki dersleri teorik ve uygulamalı olarak alırlar.

Mezuniyet sonrası kamuda ve özel hastanelerde iş imkanına sahip olan fizyoterapistler çocuk, ortopedi, nörolojik hastalıklar veya spor hastalıkları gibi alanlarda uzmanlaşırlar.

Kramp (kas spazmı) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Fizyoterapi taban puanları 2019

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü lisans eğitimi için üniversitelerin 2019 yılı taban puanları 208 ve 414 arasında değişen bir aralıkta yer alır. Devlet üniversitelerinin yanı sıra vakıf üniversiteleri de bu bölümü okumak isteyen öğrencilere seçenekler sunmaktadır.

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Physiotherapy2- Physiotherapy works: rehabilitation3- What is rehabilitation?

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle