Epilepsi nedir? Sara hastalığı neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Epilepsi, beyindeki sinir hücrelerinde ortaya çıkan anormal elektriksel aktiviteler nedeniyle gelişen ve nöbetler şeklinde kendini gösteren bir hastalıktır. Halk arasında sara olarak ta bilinen epilepsi nöbetleri sırasında kasılma, titreme, şuur kaybı, istemsiz kas atımları, anormal hisler ve davranışlar görülebilir. Çoğu hastada nöbeti tetikleyen durum saptanmaz. Beyin tümörleri, beyin kanamaları ve damar tıkanıklıkları, doğumsal beyin gelişim bozuklukları, beyin bölgesinde ortaya çıkan enfeksiyonlar nedeniyle nöbetler oluşabilir. Epilepsi tedavisine hemen başlanması gerekir, ilaçlar ile hastalık kontrol altına alınabilir. İki yıl nöbet olmaması halinde ilaç tedavileri kesilebilir. İlaçlara rağmen sık tekrarlayan nöbetlerde ameliyat alternatif bir tedavi olabilir.

Epilepsi nedir?

İki yıl süre ile nöbeti olmayan hastaların ilaçları azaltılarak kesilebilir. İlaçlar ile kontrol altına alınamayan dirençli nöbetler ameliyat veya cihazlar ile azaltılabilir.

Epilepsi (sara) nedenleri

Hastaların çoğunda epileptik nöbetlerin nedeni saptanamamaktadır. Aşağıdaki durumlarda nöbetler gözlenebilir:

• Doğumsal anomaliler ve doğum travmaları
• Kafa travmaları
• Beyin kanamaları ve beyin damar hastalıkları
• Beyin tümörleri
• Aşırı alkol tüketimi
• Alzheimer gibi beyin hastalıkları
• Beyin enfeksiyonları
• Küçük çocuklarda yüksek ateş

Dalgınlık epilepsi işareti olabilir! Epilepsi belirtileri ve tedavisi?

Epilepsi (sara) belirtileri

• Şuur kaybı
• Kol ve bacaklarda kasılma, titreme ve çırpınma hareketi,
• Baş ve gözlerde bir tarafa dönme
• İdrar kaçırma
• Dil dudak ısırması ve ağızdan köpük – kan gelmesi
• Nefes alamama ve yüzde morarma
• Nöbet sonrasında şaşkınlık

Dalma nöbetlerinde görülen belirtiler

• 5-10 saniye süreli sabit noktaya bakma
• Elde bulunan nesneleri düşürme
• Sorulan sorulara cevap vermeme, tepkisizlik

Diğer nöbet belirtileri

• İstemsiz kas hareketleri,
• Tekrarlayıcı hareketler,
• Garip davranış ve konuşmalar,
• Ayaktayken aniden düşme,
• Tat, koku, görme, dokunma ile ilgili anormal algılamalar

Epilepsi teşhisi

Hastalığın tanısı ayrıntılı öykü, muayene, kan tetkiki, EEG ve beyin görüntülemeleri ile konur. Eğer nöbet geçirildiği şüphesi var ise, en kısa sürede doktora danışmak gereklidir. Nöbet, ciddi bir tıbbi sorunun semptomu olabilir.

• Nörolojik muayene: Nöbete eşlik edebilecek diğer durumlar değerlendirilebilir.
• Kan tetkikleri: Nöbet nedenlerini ortaya çıkarması açısından yardımcı olacaktır.
• Elektroensefalografi (EEG): Tanı aşamasındaki önemli tetkiklerdendir. Girişimsel olmayan, ağrısız bir testtir. EEG’nin normal sınırlarda olması epilepsi hastalığının olmadığını göstermez ancak EEG’de izlenen anormal dalgalar epilepsi tanısını kesin olarak koydurur. Şüpheli durumlarda EEG tetkiki tekrarlanabileceği gibi uykusuzluk sonrası EEG ya da uzun süreli EEG çekimleri ile daha ayrıntılı bilgiler istenebilir.

Parkinson hastalığı neden olur? Belirtileri, teşhisi ve evreleri

• Beyin görüntüleme yöntemleri: Nöbete neden olabilecek beyindeki patolojiler tespit edilebilir. Beyin MRG daha ayrıntılı bilgi vermesi açısından tomografiye göre avantajlıdır. MRG de saptanan anormal bir durum olması halinde fonksiyonel MR ya da PET gibi farklı görüntüleme yöntemleri de istenebilir.

Epilepsi krizine nasıl müdahale edilmeli?

• Hastayı güvenli bir yere alın. Hastanın tıbbi bilezik veya acil durum bilgisi olup olmadığını kontrol edin
• Ucu sivri ve sert eşyalardan hastayı uzaklaştırın.
• Yardıma ihtiyaç varsa hasta yanından ayrılmayın bir başkasını gönderin.
• Kravat, eşarp, kemer gibi sıkı giysileri varsa gevşetin, gözlüğü varsa çıkarın.
• Kişiyi hafifçe bir tarafa çevirin. Bu, kişinin nefes almasına yardımcı olacaktır
• Nöbet sırasında titremelere bağlı baş ve vücudun hasar görmemesine dikkat edin.
• Kafasının altına katlanmış bir ceket gibi yumuşak ve düz bir şey koyun
• Nöbetin bitmesini bekleyin.
• Nöbet sonrası hasta yorgun ve şaşkın bir halde olabilir. Güven verici telkinlerde bulunun, yola, balkona, cama gitme tarzı hareketleri olursa engel olun.
• Nöbet 5 dakikadan fazla sürerse mutlaka uzman kişiler ile iletişime geçin

Epilepsi krizi (sara nöbeti) geçiren hastaya nasıl müdahale edilmeli?

• Kişi daha önce hiç nöbet geçirmemişse
• Kişi, nöbetin ardından nefes almakta veya uyanmakta güçlük çekiyorsa
• Nöbet 5 dakikadan fazla sürmüşse
• Kişi birinciden hemen sonra başka bir nöbet yaşıyorsa.
• Nöbet sırasında kişi yaralanmışsa
• Nöbet suda oluşmuşsa.
• Kişinin diyabet, kalp rahatsızlığı gibi bir sağlık durumu var ya da hamile ise

• Kişiyi aşağıya tutmayın veya hareketlerini durdurmaya çalışmayın
• Kişinin ağzına hiçbir şey koymayın. Bu diş veya çeneye zarar verebilir. Korkmayın nöbet geçiren kişi dilini yutamaz.
• Kolonya ve soğan koklatma gibi işlemler denemeyin, hastaya hiçbir faydası olmayacaktır.
• Ağızdan nefes vermeye çalışmayın (CPR gibi). İnsanlar genellikle nöbetten sonra kendi nefes almaya başlarlar
• Kişiye tamamen kendine gelene kadar su veya yemek vermeyin.

Epilepsi nöbeti nasıl olur?

Beynin her iki tarafı etkilenmiş ise şuur kaybının olduğu tüm vücudu etkileyen yaygın bir nöbet gözlenir ve jeneralize nöbet olarak isimlendirilir.  Beynin bir tarafını etkileyen veya bir grup hücresini etkileyen nöbetler odaksal ya da fokal nöbet olarak bilinir.

Kontrol edilemeyen istemsiz kas hareketlerinin görüldüğü nöbetlere klonik nöbet, kasların zayıfladığı, zaman zaman düşmelere de neden olan nöbetlere atonik nöbet, kasların aşırı katı olduğu nöbetlere tonik nöbet; dalma atakları ile seyreden kaslar ile ilgili yakınmaların olduğu nöbetlere ise absans nöbet denir. Ayrıca beynin etkilendiği bölgeye bağlı olarak da temporal lob, frontal lob epilepsisi gibi isimlendirmeler de kullanılabilir.

Epilepsi tedavisi

Epilepsi tedavisinde hangi yöntem etkili? İlaçlar, ameliyat veya pil

Epilepside ilaç tedavisi

Anti epileptik (antikonvülsan) ilaçlar

Bu ilaçlar nöbet sayısını azaltarak, nöbet olaylarını ortadan kaldırırlar. İlaçlar belirtilen dozlarda aksatılmadan kullanılmalıdır. İlaç seçimi nöbet özelliklerine göre seçilir bundan dolayı nöbet özellikleri tam olarak bilinmelidir. 2 yıl süre ile nöbet izlenmemesi halinde ilaç dozları azaltılarak tedavi kesilebilir. Herhangi bir sebepten dolayı oluşan epilepsilerde ilacı ömür boyu kullanmak gereklidir. Düzenli ilaç kullanımı çok önemlidir ve krizleri azaltır. Tek ilaç ile tedaviye başlanır. Yanıt alınmadığı durumda ikinci ve üçüncü bir ilaç eklenir.

• Valproik asit: En sık kullanılan ilaçlardan biridir. Günde 3000 mg a kadar çıkılabilir. Genellikle günde iki kez alınmaktadır.
• Karbamazepin: Düşük dozda başlanır ve günde 1800 mg a kadar çıkılabilir. Günde iki ya da üç kez alınmaktadır.
• Levetirasetam: Yan etkinliği daha az olan bir ilaçtır. Genellikle yaşlılarda ve farklı hastalıkları olan kişilerde tercih edilir.
• Okskarbazepin: Alerjik etkileri karbamazepine göre daha azdır. Etkinliği karbamazepine göre daha düşüktür. Günde 3000 mg a kadar arttırılabilir.
• Fenitoin: Eskiden ağızdan alınan formu daha çok tercih edilirken yan etkilerinden dolayı günümüzde çok fazla tercih edilmemektedir. Tekrarlayıcı nöbetlerde acil olarak damardan uygulanabilir.
• Topiramat: Tek ilaca rağmen nöbetleri devam eden hastalarda ikinci ilaç olarak tercih edilen bir ilaçtır.
• Lamotrigin: Daha çok tedaviye eklenen ikinci ilaç olarak tercih edilir.
• Diğer ilaçlar: Fenobarbital, benzodiazepinler, gabapentin, pregabalin, zonisamid, etosüksimid, vigabatrin

Lyrica nedir? Niçin işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri

İlaç kullanımında dikkat edilecek hususlar

• Epilepsi ilaçları düzenli alınmalıdır. Epilepsi tedavisi kullanan hastalarda nöbetlerin ortaya çıkma nedenlerinden biri ilaç dozunun atlanmasıdır.
• İlaçlara bağlı kan değerlerinde bozukluklar olabilir. Bu nedenle 6 ay ara ile kan tahlilleri yapılmalıdır.
• Epilepsi ilaçları diğer ilaçların etkinliğini bozabilir, birçok ilacın da epileptik ilaçlar üzerine etkileri vardır. Bu nedenle epilepsi ilacı kullanıyorsanız gittiğiniz doktorlara mutlaka belirtin.
• İlaçlara bağlı halsizlik, yorgunluk, baş dönmeleri, ellerde titreme, saç dökülmesi gibi yan etkiler ortaya çıkabilir. Yan etkiler oluştuğunda doktorunuza başvurun.

Epilepsi ameliyatı

Vagus sinir uyarımı ve beyin stimülasyonu

Vagus sinir uyarım yöntemi ile boyun bölgesinde bulunan vagus sinirine düzenli uyarı vererek beyine elektrik akımı göndermek ve bu şekilde nöbetlerin azaltılması amaçlanır. Vagus sinir stimülatörü, cerrahi olarak göğüs üzerindeki derinin altına yerleştirilir ve boyundan geçen siniri elektrikle uyarır.

Gelecekte mevcut olabilecek bir tedavi yöntemi derin beyin stimülasyonudur. Bu yöntemde beyine elektrotlar yerleştirilir, göğüs bölgesinde konulan jeneratör ile beyin uyarılır. Başka bir yöntemde ise kalp pili benzeri bir cihazı ile beyin hareket merkezlerindeki değişimler izlenir ve nöbeti durdurmak için bir elektrik yükü veya ilaç gönderir.

İlaca dirençli epilepsi tedavisinde yeni bir seçenek: Epilepsi cerrahisi

Ketojenik diyet ve Atkins diyeti

Kimler epilepsi diyetinden fayda görür?

Ketojenik diyet epilepsisi olan çocuklar için sıklıkla önerilir. Bu diyet düşük karbonhidrat ve yüksek yağ tüketimini içerir. Amaç enerji için vücudun glukoz yerine yağ kullanmasını sağlamaktır. Diyetin sağlıklı uygulanabilmesi için yağlar, karbonhidratlar ve protein arasında sıkı bir denge olması gerekir. Bu nedenle bir beslenme uzmanı veya diyetisyen danışmanlığı ile yapılması en iyi seçenektir.

Bu diyeti uygulayan çocuklar bir doktor tarafından dikkatle izlenmelidir. Hastanın çoklu ilaç tedavisine rağmen nöbetleri devam ediyorsa ketojenik diyete de başvurulabilir. Ketojenik diyet herkese fayda sağlamasa da düzgün takip edildiğinde, nöbet sıklığını azaltmada faydalı olabilir.

Ketojenik diyet nedir, nasıl yapılır? İdeal diyet listesi ve örneği

Yetişkinler için ise değiştirilmiş Atkins diyeti önerilebilir. Atkins diyetinde sıvı veya kalori sınırlaması yoktur, yağ hesabı yapılmaz, protein miktarı %35 olarak alınır. Sadece karbonhidrat alımıyla ilgili kısıtlamalar yapılır.

Epilepsi bitkisel tedavisi

Epilepsi hastalarına yönelik bitkisel tedaviler eski çağlardan beri dünyanın her yerinde kullanılmaktadır. Bu bitkisel tedavilerin işe yaradığına dair yeterli bilimsel kanıt yoktur.  Nöbetleri devam eden birçok hasta doktor bilgisi olmadan bu tür ürünleri kullanmakta ve çoğu zaman zarar görebilmektedir, bu nedenle bu tür bitkiler kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışıp onayını almalısınız. Bitkisel ürünler kullandığınız ilaçların dozlarını etkileyebilmekte zararlı etkilere neden olabilir. Karabaş otu, Çin hurması olarak bilinen hünnap, ökse otu, tokalı çay, kava, pelinotu gibi bazı bitkilerin kullanımı söz konusudur.

Epilepsi hastalarının nasıl beslenmesi gerekiyor?

Epilepsi öldürür mü?

Epilepsi hastalarına öneriler

• Hastalığınızı ve nöbet özelliklerinizi iyi tanıyın
• Yakın çevrenize nöbet sırasında ne yapacaklarını anlatın
• Bileğinizde ya da cebinizde hasta olduğunuzu belirten ve nöbet sırasında yapılması gerekenlerle ilgili bilgiler taşıyın.
• Kendinize uygun meslekler seçin.
• İlaçlarınızı düzenli olarak aksatmadan alın. Düzenli kan tahlili yaptırın.
• Düzenli bir hayatınız olsun. Yiyeceklerinize ve uyku düzeninize dikkat edin.
• Nöbetleri tetikleyen durumları tanıyın ve buna yönelik önlem alın.
• Tek başınıza yüksek yerlere çıkmayın, denizde fazla açılmayın.
• Nöbetlerinizi kaydedin, zaman ve sıklığını doktorunuza söyleyin

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör