Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

17 Aralık 2019 | 24 Eylül 2021 | Kategori: Enfeksiyonlar, Sağlık Sözlüğü Print

221 Paylaşım

Enfeksiyon hastalık potansiyeli taşıyan mikrop ve virüslerin vücuda bulaşması ile gelişir. Bağışıklık sistemi çoğu enfeksiyon oluşumunu önleyebilir. Ancak hızla çoğalan enfeksiyonlarla baş etmekte zorlanırsa hastalıklar gelişir. Yaygın belirtileri ateş, mide bulantısı, kusma ve kas ağrısıdır. Viral, bakteriyel, mantar ve paraziter olmak üzere dört türü vardır. Hafif enfeksiyonlar bol sıvı tüketimi, C vitamini takviyesi ve dinlenme ile atlatılabilir. Ancak kötüye gider veya tekrarlarsa türüne uygun ilaç tedavisi uygulanır. Antibiyotikler sadece bakteriyel enfeksiyonları tedavi edebilir. Virütik enfeksiyon gelişimini önlemenin en etkili yolu ise aşı yaptırmaktır.

İçindekiler

Enfeksiyon nedir?

Enfeksiyon zararlı mikroorganizmaların vücutta yayılma sürecidir. Yerleştiği organ veya dokudaki hücreleri istila ederek hasara uğratabilirler. Yayılma hızına ve etki derecesine göre hafif veya ağır, hatta ölümcül olabilir. Vücuda pek çok şekilde bulaşabilir ve hastalıklara neden olabilir. Bebekler, çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalar enfeksiyonlara karşı daha savunmasızdır. (1)

Mide bulantısı neden olur? Bulantı ve kusmaya ne iyi gelir?

Enfeksiyon neden olur?

Hava, su gibi hemen her yerde yaşayabilen mikroorganizmalar vücuda bulaşıp hızla çoğaldığında ve vücudumuz buna reaksiyon gösterdiğinde enfeksiyon oluşur. Mikrobun çeşidine göre gelişebilen enfeksiyon türleri şunlardır:

Viral enfeksiyon

Virüsler insan vücudunu tıpkı bir parazit gibi beslenmek, üremek ve çoğalmak için kullanır. Yerleştikleri bölgedeki hücreleri öldürebilir veya değiştirebilirler. Epstein-Barr gibi virüsler hücreleri kontrolsüz çoğalmaya zorlayarak kansere neden olabilirler.

Virüsün türü yerleşme alanını belirler. Karaciğer, solunum sistemi gibi sadece belirli organları istila ederler. Her virüs hastalık yapmaz. (2)

Çoğu viral enfeksiyon tedavisi bağışıklık sistemi enfeksiyonu temizleyene kadar belirtileri hafifletmeyi amaçlar. Bazı virüsler vücuttan tamamen atılmaz. Tekrar aktifleşene kadar uzun süre uykuda kalabilir. Bu durumdaki kişiler taşıyıcı olarak adlandırılır. Bu enfeksiyonlardan bazıları;

Grip
Bağırsak enfeksiyonu
Siğiller
Suçiçeği
Kuduz
Hepatit A, B veya C
HIV-AIDS’tir.

AIDS / HIV nedir, nasıl bulaşır? Belirtileri, ELISA testi ve tedavisi

Bakteriyel enfeksiyon

Bakteriler tek hücreli organizmalardır. Aşırı sıcaktan soğuğa kadar hemen her ortamda yaşayabilirler. Her bakteri zararlı değildir. Bağırsaklarda yaşayan ve savunma mekanizmasını destekleyen faydalı bakteriler de vardır. Ancak bazıları dokulara toksin salgılayarak enfeksiyona neden olurlar. (2)

En yaygın enfeksiyonlar

Soğuk algınlığı (üst solunum enfeksiyonları)
Göz enfeksiyonları
İdrar yolu enfeksiyonları
Gastrit
Tüberküloz
Gıda zehirlenmesidir.

Gıda zehirlenmesi neden olur? Belirtileri, ilk yardım ve tedavisi

Mantar enfeksiyonu

Mantar, maya, küf gibi çok hücreli organizmalardır. Cilt, ağız, bağırsak ve vajina gibi vücudun nemli bölgelerine yerleşirler. Normalde vücuttaki faydalı bakteriler üremelerini engeller. Ancak güçlü antibiyotik kullanımı, kemoterapi gibi tedaviler sonucu bağışıklık sistemi zayıflayınca kontrolden çıkıp hastalığa yol açabilirler. (3)

Bazı türleri üredikleri bölgeden çıkıp akciğerler, sinir sistemi gibi tüm vücuda yayılabilirler. Başlıcaları;

Vajinal mantar enfeksiyonu nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Paraziter enfeksiyonlar

Kurt, solucan, protozoa gibi iç veya bit, kene pire, sivrisinek gibi dış parazitlerden kaynaklanır. Dış parazitler mikropları ısırık yoluyla bulaştırırlar. İç parazitler iyi yıkanmamış sebze-meyveler, iyi pişmemiş et ürünleri veya dışkı yoluyla vücuda girerler. Protozoa ise kirli su ile vücuda alınır. Uygun üreme koşullarında hızla büyüyüp enfeksiyona yol açabilirler. (4) En yaygınları;

Sıtma
Uyuz
Baş-kasık biti enfeksiyonu
Toksoplazma’dır. (genelde kedi dışkısından bulaşır ve hamilelerde düşüğe neden olabilir)

Sıtma (Malaria) nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri ve tedavisi

Enfeksiyonun başlıca bulaşma yolları

İnsandan insana: Kan, tükürük, meni veya vajinal sıvılar
Hayvanda insana: Isırılmak, tırmalanmak veya kedi, köpek dışkısına temas etmek
Anne karnından çocuğa: Plasentedan veya anne sütünden (vajinadaki mikroplar doğum esnasında da bebeğe bulaşabilir)
Mikroplu nesneler: Para, kapı kolu, tuvalet vb.
Gıda kirliliği: Az pişmiş et veya balık ürünleri, pastörize edilmemiş süt ya da meyve suları, doğru saklanmayan yiyecekler. (5)

KOAH nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Enfeksiyon hastalıkları

Grip

Burun, boğaz ve akciğerler gibi solunum sistemine saldıran bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Bazen hafif atlatılabilir ancak özellikle 65 yaş üstü kişiler, yeni doğan bebekler ve astım, kalp gibi bazı kronik hastalıkları olan kişilerde ölümcül olabilir.

Gribe ne iyi gelir? Grip ne zaman tehlikelidir? Nasıl hafif atlatılır?

Başlıca belirtileri ateş, öksürük, boğaz ağrısı ve burun tıkanıklığıdır. Bronşit, zatürree, kulak enfeksiyonu gibi komplikasyonlara yol açabilir. Kuş veya domuz gribi hayvanlardan insanlara bulaşan grip virüsleridir. Gripten korunmanın en iyi yolu her yıl grip aşısı olmaktır. (6)

Akciğer enfeksiyonu

Bu organda gelişen enfeksiyon türleri genellikle akciğere hava (oksijen) taşıyan kanalların veya keselerinin iltihaplanmasına yol açar. Ana belirtileri nefes darlığı, göğüs ağrısı ve kuru veya balgamlı (bazen kanlı) öksürüktür. Genellikle iyi bir bakımla hafif atlatılabilir. Ancak zatürree ve verem (tüberküloz) gibi enfeksiyonlar tedavi edilmezse ölümcül olabilir.

Akciğer enfeksiyonu ve iltihabı neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Akciğer enfeksiyonunun tedavisi enfeksiyona neden olan mikroba göre değişir. Özellikle kronikleşen akciğer enfeksiyonları zamanla KOAH, akciğer kanseri gibi ciddi hastalıklara dönüşebilir. Sigara içenlerin bu enfeksiyonu geliştirme olasılığı daha yüksektir. (7)

İdrar yolu enfeksiyonu

Çoğunlukla kişinin kendi dışkısından kaynaklanır. Özellikle mesanelerde gelişen sistit kadınlarda yaygın görülür ve genellikle zararsızdır. Enfeksiyon üreter kanalına ve böbreklere çıkarsa durum ciddileşir. Cinsel yolla bulaşan bazı mantar çeşitleri veya virüsler de bu bölgede enfeksiyon geliştirebilir.

İdrar yolu enfeksiyonu neden olur? Belirtileri ve tedavisi

İdrar yaparken yanma veya ağrı, idrar yoğunluğunda azalma (bir engele takılıyormuş hissi), daha sık idrara çıkma ihtiyacı, idrarı tutma güçlüğü en yaygın belirtileridir. (8)

Hamilelikte gelişen idrar enfeksiyonları erken önlem alınmazsa hem anne hem de bebek sağlığı için tehlikelidir. Doktora hemen gidilmeli, reçete edilen ilaç talimatlara uygun kullanılmalı, hijyene dikkat edilmeli ve bol bol su içilmelidir.

Bağırsak enfeksiyonu

Bağırsaklarda gelişen bu enfeksiyonun en tipik belirtileri sulu ishal, karın ağrısı, mide bulantısı ve kusmadır. Başlıca nedeni enfekteli gıda tüketimiyle gelişen gıda zehirlenmelerdir. Mikroplu sular ise tifo, dizanteri ve kolera gibi tehlikeli ve salgın hastalıklara yol açabilir. Antibiyotikler bağırsaklardaki yararlı bakterileri de öldürdüğünden vücut bağırsak enfeksiyonlarına karşı savunmasız kalabilir.

Kolera nedir? Nasıl bulaşır? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Kan dolaşımı enfeksiyonu (septisemi)

Vücudun herhangi bir yerindeki bakteriyel enfeksiyonun kana karışmasıyla gelişen tehlikeli bir hastalıktır. Kana karışan bakterilerin salgıladığı toksinler nedeniyle kan zehirlenmesi olarak da bilinir. Septisemiye daha çok idrar yolu, akciğer (zatürree gibi), böbrek ve sindirim sistemindeki enfeksiyonlar neden olur. Hastanede cerrahi müdahale gören veya yanık gibi ağır yaraları olan kişilerde de gelişebilir.

Ateş, titreme, çok hızlı solunum ve artan kalp atışı başlıca belirtileridir. Hemen tedavi edilmezse sepsis gibi ciddi bir komplikasyon geliştirebilir. Organ yetmezliğine ve septik şoka yol açabilir. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf kişilerde görülme riski yüksektir.

Sepsis, bağışıklık sisteminin şiddetli enfeksiyonlara aşırı reaksiyon göstermesiyle tüm vücudun iltihaplanmasıdır.

Enfeksiyon belirtileri

Ateş ve/veya titreme
Öksürük
İshal
Mide bulantısı, kusma
Kas ağrıları
Yorgunluk

Hastalıkla ilgili belirtiler bağışıklık sistemi enfeksiyonla mücadele ederken ortaya çıkar. Her enfeksiyonun kendine özgü belirtileri vardır.

Akciğer grafisi nedir? Nasıl çekilir? Raporu ve sonucu nasıl yorumlanır?

Özellikle nefes darlığı, uzun süreli öksürük, şiddetli baş ağrısı, enfekte bölgede kızarıklık-şişlik ve ani görme sorunları oluşursa doktora gidilmelidir.

Enfeksiyon teşhisi

Fiziki muayene: Bazı enfeksiyonların tipik belirtileri vardır. Hastanın tıbbi geçmişi ve belirtilere dayanılarak tanı konabilir.
Laboratuvar testleri: Bazen enfeksiyonun türünü (belirtiler benzer olduğundan) saptamak zorlaşabilir. Bu durumda genellikle idrar, dışkı, burun, boğaz, balgam veya beyin omurilik sıvı örnekleri alınabilir. Hangi testin uygulanacağına şüphe duyulan organizma türüne göre karar verilir.
Görüntüleme testleri: Röntgen, bilgisayarlı tomografi veya emar gibi.
Biyopsi: Bazı durumlarda enfeksiyon kaynağını saptamak için etkilenen dokudan örnek alınabilir. Genellikle akciğer enfeksiyonlarında uygulanır.

Biyopsi nedir, nasıl yapılır? Biyopsinin riski var mıdır?

Enfeksiyon tedavisi

İlaçla tedavi

Antibiyotikler

Bakteriyel enfeksiyonlarda bakteri üremesini engelleyen veya onları tamamen öldüren antibiyotikler kullanılır. Farklı antibiyotik grupları vardır. Reçete edilecek antibiyotik türü enfeksiyona yol açan bakteri çeşidine göre değişir.

Bu ilaçların bilinçli kullanımı antibiyotik direnci oluşmaması için son derece önemlidir. Bunu önlemek için;

Soğuk algınlığı veya grip gibi virüs kaynaklı enfeksiyonlarda antibiyotik kullanmayın.
Doktora antibiyotik vermesi için baskı yapmayın.
Antibiyotik kullanırken talimatlara uyun. Kendinizi iyi hissetseniz dahi ilacı almaya devam edin. Yoksa bazı bakteriler hayatta kalabilir ve sizi yeniden enfekte edebilir.
Antibiyotikleri daha sonra tekrar kullanmak için saklamayın ve bir başkasına vermeyin.

Antibiyotik nedir, nasıl kullanılır? Faydaları, direnci ve zararları

Antiviral ilaçlar

Bu ilaçların bir kısmı virüsün kopyalanarak çoğalmalarını engellemeye çalışır. Genellikle kullanıldıkları hastalıklar şunlardır:

Grip
Uçuk
Hepatit B ve C
HIV/AIDS

Diğer antiviral ilaçlar ise viral enfeksiyonlara karşı bağışıklık tepkisini güçlendiren aşılardır. Suçiçeği, kızamık ve grip aşısı gibi.

Birçok viral enfeksiyonla bağışıklık sistemi mücadele edebilir. Bu nedenle öksürük şurubu gibi belirtileri hafifleten ilaçlar da kullanabilir.

Antifungaller

Mantar türüne ve geliştiği yere göre farklı formda ilaçlar reçete edilir. Örneğin saçkıran gibi ciltte gelişen türlerinde kremler; akciğer gibi iç organlardaki enfeksiyonlarda ise haplar kullanılır. Daha ciddi enfeksiyonlarda sıvı formda damar yoluyla verilir.

Antiparazitik

Vücuda yerleşen parazitleri öldürmeye yönelik kullanılan ilaçlardır. Parazitin yerleştiği bölgeye göre kullanılan krem, losyon ve hap formları vardır.

Kandaki enfeksiyon nasıl temizlenir?

Kandaki enfeksiyonu temizlemek için genellikle damardan serumla birlikte sıvı antibiyotikler verilir. Böbrek diyalizi ve enfekteli dokuyu çıkarmak için ameliyat da uygulanabilir.

Enfeksiyona iyi gelen şifalı bitkiler

Vücudun enfeksiyona karşı direncini artıran en etkili şifalı bitkiler şunlardır:

Sarımsak: Her gün bir diş taze sarımsak yutulabilir. Ya da kaynatılarak suyu içilebilir. Sarımsak suyu cilt veya vajinal bölgede gelişen mantarlara haricen sürülebilir. Suyu saçlara uygulandığında bitleri de öldürebilir.
Ekinezya: Kış çayı olarak da bilinir. Özellikle solunum yolları enfeksiyonlarını tedavi edebilir. Haricen kullanımı uçuk virüsünü yok edebilir.
Kızılcık: İdrar veya solunum yolları enfeksiyonlarında oldukça etkilidir. Taze suyu veya şurubu tüketilebilir.
Kara mürver: Grip gibi solunum yolu enfeksiyonlarında etkilidir. Şurup veya çay olarak içilebilir.

Zencefil, karabiber, zerdeçal, çörek otu ve adaçayı da antibiyotik etki gösteren bitkilerdir.

Sarımsak neye iyi gelir, nasıl tüketilmeli? Faydaları ve zararları

Düzenli ilaç alanlar doktora danışmadan bitkisel takviyeler kullanmamalıdır.

Enfeksiyon nasıl geçer?

Hafif enfeksiyonları evde alacağınız basit önlemlerle ilaçsız atlatabilirsiniz.

Hafif beslenin: Çorba gibi vitamin ve protein değeri yüksek sulu gıdalar tüketin. Bol limonlu tavuk suyu iyi bir alternatiftir. Ayrıca çinko bakımından zengin kuru yemişler de yenilebilir. C vitamini deposu meyvelere de ağırlık verilmelidir.
Probiyotik alın: Bağırsaklardaki dost bakterilerin sayısını artırmanın en iyi yolu peynir, yoğurt, turşu ve kefir gibi probiyotikler tüketmektir.

Probiyotik nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları nelerdir?

Bolca su için: Günde 1,5 litre su içmeye özen gösterin.
Dinlenin: Sizi yorabilecek faaliyetlerden kaçının. Özellikle yatarak istirahat ettiğiniz odanızı havalandırmayı ihmal etmeyin.
Sigara içmeyin: Vücudunuz bir enfeksiyonla mücadele ederken direncini düşürebilecek sigara, kahve ve alkol gibi bağımlılıklarınıza ara verin.
Hijyene önem verin: Ellerinizi özellikle tuvalet kullanımından sonra iyice yıkayın. Havlu, çarşaf, hatta giysilerinizi her gün değiştirin. Kişisel eşyalarınızı kimseyle paylaşmayın. Bu şekilde enfeksiyonun başkalarına bulaşmasını önleyebilirsiniz.

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Bacterial Infections2- Viral Infections3- Types of Infections4- Infections

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle