Endometriozis (çikolata kisti) nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Endometriozis, yada diğer adıyla çikolata kisti kadınlarda çok sık görülen bir rahim hastalığıdır ve tedavi edilmez ise kısırlığa neden olabilir. Endometriozis bir üreme çağı hastalığıdır ve daha çok 30’lu yaşlarda görülür. Rahmin içini kaplayan dokuya endometrium denir ve bu dokunun rahim yerine vücudun başka bir yerinde büyümesine endometriozis denir. Hiç çocuk sahibi olmamış kadınlarda daha sık görülür. Annesi veya kız kardeşinde bu hastalık olan kadınların da endometriozis ihtimali daha fazladır. Endometriozisin kesin nedeni bilinmemektedir, temel belirtisi kasık ağrısıdır. Ağrı cinsel ilişki sırasında, tuvalet yaparken veya adet sürecinde oluşabilir. Endometriozis tedavisi hastanın durumuna, gebelik planına göre değişir; ilaçla veya ameliyat ile tedavi edilebilir.

Endometrium Nedir

Endometrium rahim iç tabakasını kaplayan dokuya verilen isimdir, rahim kanserine neden olan hücreler ilk olarak endometriumda gelişir. Bu nedenle rahim kanseri endometrium kanseri olarak ta adlandırılır. Rahmin iç döşemesi bir kadının aylık adet döngüsü sırasında oluşan değişikliklere yanıt verir. Adet döngüsü genellikle yaklaşık 28 gündür.

Önce rahim içi muhtemel bir gebeliğe hazırlık için büyür ve kalınlaştırır. Gebelik oluşmazsa rahim içi dokusu kanama ile atılır ve sonra incelir. Bu değişiklikler yumurtalıklarda üretilen hormonlar (öströjen ve progesteron) tarafından başlatılır.

Endometriozis Nedir?

• Yumurtalıklar
• Tüpler
• Rahmin yüzeyi
• Rahmin arkasındaki boşluk
• Kalın bağırsak
• İdrar torbası ve üreterler
• Rektum

Rahim kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Rahmin dışındaki rahim içi dokusu hormonlardaki değişikliklere yanıt verir. Adet döngüsü sırasında rahim içi dokusu gibi dökülür ve kanar. Her ay bu dokunun dökülüp kanaması yapışıklık denilen nedbe dokusuna neden olabilir. Yapışıklıklar ağrıya neden olabilir. Bazen yapışıklıklar organları birbirine bağlar. Hastanın şikayetleri zamanla kötüleşir. Birçok vakada tedavi durumun kötüleşmesini engellemeye yardımcı olabilir.

Endometriozis, rahmin içindeki dokuların farklı yerlerde büyümesine denir

Kimler Risk Altındadır?

Endometriozis (çikolata kisti) Belirtileri

• Temel belirtisi kasık ağrısıdır. Ağrı cinsel ilişki sırasında, büyük abdest veya idrar yaparken yada adet sırasında oluşabilir. Kabızlık veya ishal hissi
• Endometrioziste adet düzensizliği de olabilir. Endometriozis kısırlığa da yol açabilir. Gebe kalamayan kadınlar endometriozisten şüpelenmelidir. Çocuk sahibi olamayan kadınların yaklaşık üçte birinde endometriozis bulunur.
• Ağrının miktarı hastalığınızın şiddeti ile her zaman orantılı değildir. Hafif ağrısı olan bazı kadınların şiddetli bir hastalığı olabilir. Çok ağrısı olan başkalarının hafif bir hastalığı olabilir. Bazen hiçbir şikayete neden olmaz.

Endometriozis neden olur?

Endometriozis hastalığının oluşmasına sebep olan tüm unsurların hala tam olarak bilinmemektedir fakat özellikle şu faktörler önemlidir:

• Geriye doğru adet görme ve zayıf bağışıklık sistemi: Kadınların çoğu geriye doğru adet görme yaşasa da vücutları bu kanlı hücreleri temizleyerek organlara yerleşmesini engeller. Öte yandan, bu teoride menstruasyon sırasında endometrium hücreleri geriye doğru, tüplerden geçerek karın içine dökülür. Bağışıklık sistemi zayıf olan kadınlarda da görülen bu sorunda dökülen doku karın içindeki organlar üzerine yapışır ve büyür. Bağışıklık hücrelerinin endometriozis hücreleriyle savaşamadığı sanılıyor
• Dolaşım sistemi veya lenfatik sistem aracılığıyla yayılma: Endometriozis hastalığının hücrelerinin kan dolaşımı veya lenfatik dolaşıma geçerek vücuda yayılmasını temel alan bir teoridir. Bu teori neden vücuttaki göz, akciğer, cilt ve göbek deliği gibi organlarda görülmesini açıklar.
• Genetik yatkınlık: Her ne kadar endometriozise yol açan sorumlu gen bulunamamışsa da, hastalık yeni nesil bireylere genetik olarak aktarılır.
• Çevresel faktörler: Çevredeki bazı toksinler ve dioksin gibi vücudu, bağışıklık sistemini ve üreme sistemini etkileyerek bu hastalığa neden olabilir.

Endometriozis en çok hangi yaş grubunda görülür?

Endometriozis bir üreme çağı hastalığıdır ve en çok 30’lu yaşlarda görülür. Ağrılı adet, ağrılı ilişki ve kronik kasık ağrısı olan kadınlarda görülme oranı %70’lerdedir. İnfertilite (kısırlık) problemi yaşayan kadınlarda endometriosis ile karşılaşılma oranı %30’dur, 13-19 yaş grubunda endometriozise sık rastlanmasa da şiddetli adet ağrısı olan ve ağrı kesicilerle cevap alınmayan genç kızlarda endometriozis bulunma sıklığı ise %70’dir.

Polikistik over sendromu nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Dünyada 176 milyon kadını etkileyen  endometriozisin kronik (uzun süreli) ve benign (iyi huylu) östrojen bağımlı bir hastalıktır. Tedavi sonrasındaki süreçte dahi yıllar sonra şikayetlerin tekrarlama özelliği olabilir, hayat boyu takibi gereken bir sağlık sorunudur. Bu da hastalarda duygusal stres yaratabiliyor. Çikolata kisti hastalığı, uzun süreli bir yaklaşımı gerektirdiğinden kadın doğum uzmanları tarafından takip ve tedavi edilmelidir.

Endometriozis Nasıl Teşhis Edilir?

Endometriozis belirtileriniz varsa doktorunuz sizi muayene edebilir. Kasık ağrısının diğer nedenlerinin bulunmadığı saptanırsa doktorunuz daha ileri muayeneler veya ameliyat etmeden endometriozisi tedavi edebilir.

Endometriozis hafif, orta veya şiddetli olabilir. Hastalığın yaygınlığı ancak vücudunuzun içine doğrudan bakılarak doğrulanabilir. Bunun için laparoskopi yapılır. Bazen endometriozis ameliyatı sırasında küçük miktarda doku örneği alınabilir. Buna biyopsi denir. Sonra doku bir laboratuarda incelenir.

Endometriozis ameliyatı için size genel anestezi verilir. Endometriozis laparoskopi sırasında tedavi de edilebilir. Laparoskopi sırasında endometriozis dokusu saptanırsa doktorunuz o sırada almaya karar verebilir.

Laparoskopi nedir, neden yapılır? Ameliyatı ne kadar sürer?

Endometriozis (çikolata kisti) tedavisi

Endometriozis için ilaç tedavisi

Bazı endometriozis vakalarında Apranax, Majezik vb… gibi ilaçlar ağrıyı geçirmek için kullanılabilir. Bu ilaçlar endometriozisin herhangi başka bir şikayetini tedavi etmez. Ağrıyı gidermek için hormonlar da kullanılabilir. Hormonlar rahim içi dokusunun büyümesini önlemeye de yardımcı olabilir fakat onların kaybolmasını sağlamaz. Hormon tedavisi yumurtalıkların çalışmasını durdurmak için tasarlanmıştır.

Majezik, ağrı kesici ne için kullanılır? Dozu ve yan etkileri

En sık reçete edilen hormonların bazıları şunlardır:

• Doğum kontrol hapları
• Gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH)
• Progestin

Bu ilaçlar her kadın için uygun değildir. Çoğu ilaçta olduğu gibi hormon tedavisine bağlı bazı yan etkiler vardır. Bazı kadınlar ağrının giderilmesinin yan etkileri çekmeye değdiğini söylerler. Bu ilaçlar tüm kadınlarda ağrıyı geçirmezler.

1. Doğum kontrol hapları. Doğum kontrol hapları endometriozis şikayetlerini tedavi etmek için sıklıkla reçete edilirler. İçlerindeki hormonlar adet kanamalarını düzenli, daha az ve kısa tutarlar ve ağrıyı geçirebilirler. Doktorunuz hapları adet görmeyeceğiniz şekilde kullanmanızı önerebilir.
2. Gonadotropin-salgılatıcı hormon. GnRH adet döngüsünü kontrol etmeye yardımcı olan bir hormondur. GnRH agonistleri insan GnRH’sı gibi fakat doğal maddeden birçok kez daha güçlü olan ilaçlardır. Yumurtalıkların çalışmasını durdurarak öströjen seviyelerini azaltırlar. Bu menopoza çok benzeyen geçici bir durum yaratır.

Kadınlarda kasık ağrısı neden olur? Tedavisi ve çözüm önerileri

Bu ilaç alan kadınlardaki yan etkiler şunlar olabilir:

• Sıcak basmaları
• Baş ağrıları
• Vajinada kuruluk
• Kemik yoğunluğunda azalma

GnRH ile tedavi genelde en az 3 ay sürer. Uzun süreli kullanıma bağlı kemik kaybını azaltmaya yardımcı olması için doktorunuz GnRH agonistleriyle birlikte bazı hormon veya ilaçları almanızı önerebilir. Birçok vakada bu tedavi başka yan etkileri de azaltabilir. GnRH tedavisini bitirdikten sonra yaklaşık 6-10 hafta içinde tekrar adet görmeye başlamalısınız.

3. Progestin. Progestin hormonu da endometriozisi küçültmek için kullanılabilir. Progestin öströjenin doku üzerindeki etkilerinin tersine çalışır. Progestin alırken her ay adet görmemenize rağmen düzensiz kanamalarınız olabilir. Progestin hap olarak alınır veya enjeksiyon şeklinde yapılır.

Bu ilacı alan kadınlardaki yan etkiler şunlar olabilir:

• Ruh durumu değişiklikleri
• Kilo değişiklikleri
• Şişkinlik
• Cinsel problemler

Endometriozis (çikolata kisti) ameliyatı

Endometriozis ve etrafındaki dokuyu almak için ameliyat yapılabilir. Endometriozisin en şiddetli vakalarında ameliyat en iyi tedavi şeklidir. Ameliyat en sık laparoskopi ile yapılır. Laparoskopi sırasında endometriozis alınabilir veya yakılır. Vakaların hepsi laparoskopi ile halledilemez. Bazen açık ameliyat gerekebilir.

Kadınlarda kasık ağrısı neden olur? Tedavisi ve çözüm önerileri

Sizin için hangi yöntemin en iyi olduğunu doktorunuzla konuşun. Ameliyattan sonra ağrılarınız geçebilir. Fakat ağrılarınız tekrarlayabilir. Birçok hastada şikayetsiz dönemi uzatmak için ameliyat ve ilaç tedavisi beraber kullanılır. Endometriozis ameliyatı olan kadınların yaklaşık yarısında şikayetler bir yıl içinde tekrar başlar. Hastalık ne kadar ilerlemiş ise tekrarlama ihtimali o kadar fazladır.

Ağrı şiddetli ve tedavi ile geçmiyorsa rahminizin alınması bir seçenek olabilir. Eğer yumurtalıklarınız da alınırsa endometriozisin tekrarlama ihtimali azalır. Bu işlemden sonra kadın artık adet görmez ve hamile kalamayacaktır. Rahminiz ve yumurtalıklarınız alınsa bile küçük bir ihtimalle şikayetlerinizin tekrarlama şansı vardır.

Endometriozisle Başa Çıkma

Endometriozis kronik bir hastalıktır. Birçok kadının menopoza kadar gelip geçen şikayetleri vardır. Endometrioziste tedavi için çeşitli seçeneklerinizin olduğunu aklınızda tutun. Bir kadın hangi tedavinin kendisi için doğru olduğuna karar vermek için doktoruyla işbirliği yapmalıdır. Endometriozisi olan başka kadınlarla konuşmak da yardımcı olabilir.

Endometriozis hastası hamile kalabilir mi?

Endometriozis ağrı ve kısırlığa neden olabilir. Endometriozis sıklıkla başarılı bir biçimde tedavi edilebilir. Endometriozis için birden çok tedaviye ihtiyacınız olabilir. Endometriozisin herhangi bir belirtisi sizde varsa doktorunuzu görün.

Şalgam neye iyi gelir? Suyu nasıl yapılır? Faydaları ve zararları

Endometriozise iyi gelen şifalı bitkiler ve beslenme

Sağlıklı beslenme

• Endometriozis semptomlarını bitkisel ve doğal yollarla azaltmaya çalışacaksanız öncelikle süt, işlenmiş gıdalar, rafine edilmiş şekerler, kafein ve karbonhidratlar gibi iltihaplanmaya neden olan gıdaları eleyerek başlayın. Bu gıdaları en az üç hafta boyunca beslenme düzeninizden çıkarın ve süreç boyunca vücudunuzun değişimine çok dikkat edin.
• Östrojenik etkileri nedeniyle alkol, soya ve diğer yüksek östrojenli yiyecekleri de bırakmanız gerekecektir.
• Et, kahve ve trans yağ tüketimini azaltın, sebze ve omega 3 ağırlıklı beslenin.
• Allerji testi yardımıyla hangi gıdaların vücutta iltihaba neden olduğunu bulabilirsiniz.
• Endometriozis tedavisinde antienflamatuar diyetin takip edilmesi önemlidir. Yapılan bir araştırmayla yeşil sebzeler ve taze meyve tüketen kadınlarda endometriozis gelişme riskinde önemli bir azalma olduğunu ortaya konmuştur.
  Antienflamatuar besinler: Yeşil yapraklı sebzeler, kereviz, pancar, brokoli, yaban mersini, somon, ananas, kemik suyu, ceviz, hindistancevizi yağı, chia tohumları, keten tohumu, zerdeçal, zencefil
• Kabak çekirdeği, ayçiçeği çekirdeği, siyah fasulye, avokado, badem, muz, pazı ve ıspanak gibi magnezyum açısından zengin besinler, aynı zamanda rahimi yatıştırmaya ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
• Demir açısından zengin besinler de önemlidir çünkü fazla kanama sonucu vücuttaki demir kaybını yenilerler. Demir içeren bazı gıdalar arasında karaciğer, dana bonfile, lavaş fasulyesi, siyah fasulye, ıspanak, yumurta sarısı, kuru erik, enginar ve yeşil lahana bulunur.
• Ayrıca, omega-3 gıdaları ile iltihabı azaltabilir, eklem ve kas ağrısını hafifletebilir ve hormon üretimini düzenleyebilirsiniz. Diyetinize keten tohumu, chia tohumu, ceviz, somon, alabalık, ton balığı, sardalye, hamsi ve uskumru ekleyin.
• Bir endometriozis belirtisi olarak kabızlık çekiyorsanız, kinoa, sebze, kahverengi pirinç, çilek, hindistancevizi, incir, enginar, bezelye, bamya, brüksel lahanası, şalgam ve sakız kabağı gibi yüksek lifli gıdalar yiyin.

Progesteron kremi

Etkinliği tam olarak kanıtlanmasa da progesteronun anormal endometriyal dokunun büyümesini yavaşlattığı düşünülmektedir. Tedavi olarak kabul edilmemesine rağmen, adet ağrısı ve pelvik ağrı gibi semptomları iyileştirebilir.

Doğal progesteron kremini kullanacağınız dozu mutlaka bir uzmana danışmalısınız. Bileklere, iç kollara, iç bacaklara veya üst göğse uygulanan progestron kremi duygudurum değişiklikleri, depresyon, su tutma, kilo alma ve anormal adet kanaması gibi yan etkilere neden olabilir. Bu yüzden denetimli bir şekilde kullanılması ve laboratuar testleriyle progesteron düzeyinizin izlenmesi önemlidir.

Omega-3 yağ asitleri

Omega 3 nedir, ne işe yarar? Faydaları nelerdir, hangi gıdalarda bulunur?

Stres azaltma

Kortizol, stres tepkisinde rol oynayan bir hormondur ancak progesteron gibi diğer hormonları üretmek için de gereklidir. Uzun süreli stres, kortizol hormonunun yükselmesine sebep olur. Bu da hormonal dengesizliğe neden olabilir.

Stres azaltma ve rahatlatma etkisi olan bitkiler: Kış kirazı (Ashwagandha), B vitaminleri, C vitamini, çinko, magnezyumdur. Ayrıca meditasyon, yoga, diyafram nefesi gibi bedeninizi ve ruhunuzu rahatlatacak egzersizler yapabilirsiniz.

Hidroterapi

Kontrast oturma banyosunun endometriozis tedavisindeki etkinliği ile ilgili yapılmış herhangi araştırma yoktur. Ancak faydalı olduğu düşünülmektedir. Sıcak suyla dolu küçük bir leğen ya da küvette üç dakika boyunca oturun. Ardından bir dakika boyunca serin suyla doldurulmuş başka bir leğende oturun. Sıcak su soğuk su döngüsü 3 kez daha tekrarlanır. Genellikle adet sırasında yapılmaz.

Zencefil Çayı

Zencefil çayı, endometriozis belirtisi olarak ortaya çıkabilecek bulantıyı hafifletebilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör