Emboli nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Emboli, vücudumuzdaki bazı arterlerin aniden bloke olmasıdır, bu blokaj farklı durumlara bağlı olarak gelişebilir. Aynı zamanda kan dolaşımı sırasında vücudumuzun bir bölümünden başka bir bölümüne taşınan kan pıhtısına da emboli adı verilmektedir. Kendi içerisinde akciğer embolisi, beyin embolisi gibi farklı sınıflara ayrılır. Arterlerdeki kan akışının kesilmesi, kandaki oksijen oranının düşmesine ve organlarımızın zarar görmesine neden olabilir. Bu yüzden de embolinin tedavisinde erken teşhis ve tanı oldukça önemlidir. Tedavisi amacıyla daha çok kan pıhtılaşmasını durduran ve pıhtılaşmayı çözen ilaçlar reçete edilir. Acil durumlarda pıhtı alınması gerekli olabilir ve ameliyat tek çare olabilir. Bacakların uzun süre hareketsiz kalması engellenerek de emboliden korunabilir.

Emboli nedir?

Emboli belirtileri tromboz belirtilerine benzerlik göstermekle birlikte ikisi de farklı rahatsızlıkları ifade ederler. Tromboz; kan damarlarında kan pıhtısı ya da trombüs gelişimi sonrasında damarlarda kan akışının yavaşlaması durumudur. Tromboembolizm ise kan pıhtısındaki emboli yüzünden kan akışının ciddi anlamda azalmasıdır.

Emboli çeşitleri

Emboli, etkilediği organa göre isim alır:

• Akciğer embolisi (Pulmoner embolizm); akciğerde yer alan pulmoner arterlerden en az birinin tıkanmasıdır. Pulmoner arter, akciğerin en büyük besleyici arterlerinden biri olma özelliği taşır. Farklı nedenlere bağlı olarak, akciğer arterleri(atardamarlar) tıkanabilir.
• Beyin embolisi: Kan pıhtısının beyne gitmesi, geçici bir iskemik inmeye neden olabilir. Kol ya da bacaklarda ani hissizlik, baş dönmesi, çift görme, tipik belirtileridir. Kısmi ya da tam felce yol açabilir.
• Retinal emboli: Kan pıhtılarının gözün retinasını besleyen bazı küçük damarları tıkamasıdır. Ani körlüğü beraberinde getirebilir.
• Yağ embolisi: Obez kişilerde görülme olasılığı daha yüksek olan bu durumda kan dolaşımına kemik iliği parçacıkları sızar.

Pulmoner emboli neden olur?

Bazen akciğer atardamarlarında birden fazla tıkanıklık görülebilir. Akciğer tarafından vücudun diğer organlarına oksijen taşınamaması hastanın aniden ölmesine neden olabilir. DVT diğer adıyla ‘derin ven trombozu’ olarak da adlandırılan bacaktaki derin kan damarlarından birindeki pıhtılaşma; akciğere kadar ulaşarak, akciğer arterinde ani bir bloklaşmaya neden olabilir.

Derin ven trombozu dışında kana farklı materyallerin karışması, hava baloncukları vb. nedenler de pulmoner emboliye yol açabilir.

Pulmoner emboli belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?

• Aniden ortaya çıkan nefes darlığı,
• Kalp krizi geçiriyormuş gibi hissettiren ciddi göğüs ağrısı. Göğüs ağrısı özellikle yemek yerken ya da öksürürken şiddetlenebilir.
• Kanlı, balgamlı ya da kansız öksürük,

Anjiyo nedir? Nasıl yapılır, ne işe yarar? Riskleri nelerdir?

Nasıl tedavi edilir?

Tedavisinde daha çok kan inceltici ilaçlar ve pıhtılaşma çözücüler reçete edilir. Pıhtılaşmanın hayatı tehdit edici olması durumunda cerrahi operasyon ile pıhtı alınabilir.
Ana damarlardan birine takılan damar filtresi ile pıhtıların akciğere ulaşması engellenir.

Balgam nedir, neden olur? Balgamın belirtileri, türleri ve tedavisi

Pulmoner emboli risk faktörleri

• Ailede pulmoner embolizm görülmesi
• Kalp yetmezliği gibi kardiyovasküler rahatsızlıklar
• Yumurtalık, akciğer ve pankreas kanseri
• Daha önce ameliyat geçirmiş olma
• Ameliyat ya da uzun yolculuklar nedeniyle uzun süre hareketsiz kalma
• Sigara içmek
• Aşırı kilolu olmak
• Doğum kontrol hapı kullanımı
• Gebelik

Göğüs ağrısı neden olur, nasıl geçer? Hangi hastalıkların belirtisidir?

Emboli neden olur?

Emboli gelişimini tetikleyen en önemli faktörleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Kanda bulunmaması gereken herhangi bir madde ya da yabancı cismin kana karışması
• Kanda pıhtı oluşumu: Vücudumuzdaki kan pıhtıları, tıkanmadan önce kan dolaşımına dahil olabilir ve vücudumuzdaki organlardan birinde tıkanmaya yol açabilir.
• Yağ partikülleri: Birtakım cerrahi işlemler sonrasında ya da ciddi yanıklardan sonra oluşabilen yağ partikülleri kan dolaşımına salındığında emboli oluşumunu hızlandırabilir.
• Kolesterol: Şiddetli ateroskleroz, yani kolesterol birikmesinin yol açtığı daralmış atardamarlar, emboliye neden olabilir. Kan damarlarından kolesterol parçacıklarının ayrılması embolizmle sonuçlanabilir.
• Hava kabarcıkları: Hava kabarcıkları ya da birtakım gazlar kan dolaşımına karıştığında da kişide emboli görülebilir. Özellikle dalgıçlar, risk altındadırlar. Çünkü dalgıçların hızlı bir şekilde yüzeye doğru yüzmeleri kan dolaşımına dahil olan nitrojen kabarcıkların kan damarını tıkamasını beraberinde getirebilir.
• Amniyotik sıvı: Nadir görülen bir durum olsa da anne karnındaki bebeği koruyan amniyotik sıvının doğum sırasında anne kan damarlarına sızması, kan damarlarını tıkayabilir. Sonuç olarak annede emboli gelişebilir.

Emboli belirtileri

Emboli belirtileri, emboli türüne göre değişiklik gösterebilir.

• Beyin embolisi belirtileri: Yüz sarkması, kollarda halsizlik, konuşma bozukluğu, denge kaybı ve yutma güçlüğü
• Retinal emboli belirtileri: Ani ve ağrısız görme kaybı
• Yağ embolisi belirtileri: İdrarda azalma, öksürük, huzursuzluk, ateş, taşikardi, koma
• Akciğer embolisi belirtileri: Derin ven trombozu kaynaklı emboli durumunda bacaklarda ağrı, şişme, hassasiyet, bacak derisinde kızarıklık, nefes darlığı ve göğüs ağrısı ile karşılaşabilirsiniz. Kırmızılık, özellikle bacağın ve dizlerin arka kısmında görülür. Aşırı terleme, ateş, sersemlik, baş dönmesi, hızlı ve düzensiz kalp atışı diğer belirtilerdir.

Akciğer kanseri belirtileri nelerdir? Nedenleri, tanısı ve evreleri

Emboli teşhisi

Kalp ve akciğer hastalığı bulunan kişilerde emboli tanısının koyulması, doktorlar için zorlayıcı olabilir. Doğru teşhis adına öncelikle size sağlık geçmişinize ve karşılaştığınız belirtilere dair birtakım sorular sorulur. Ayrıca sizden bazı testler de talep edilebilir:

• Kan testleri: Kanınızdaki oksijen ve karbondioksit miktarını ölçebilmek adına sizden kan testi istenebilir. Kan testleri ile kalıtsal bir kan pıhtılaşma bozukluğunuz olup olmadığı da öğrenilebilir.
• Göğüs röntgeni: Kalbiniz ya da akciğerleriniz görüntülenerek, sizde akciğer embolisi olup olmadığı hakkında fikir edinilebilir.

Röntgen nedir, nasıl çekilir? Radyografik muayene ve zararları

• Ultrason: Ultrason ile uyluk damarlarınızda pıhtılaşma bulunup bulunmadığı kontrol edilebilir.
• Spiral C tarama: Akciğer atardamarındaki anormallikler, Spiral C Tarama ile görüntülenebilir. Tarama esnasında 3 boyutlu görüntüler elde edilebilir.
• Pulmoner anjiyogram: Akciğer arterlerindeki kan akışının fotoğrafı pulmoner anjiyogram ile çekilebilir. İşlem sırasında esnek bir katater büyük bir damarın içine yerleştirilir. Bu tüp kasık, kalp ya da pulmoner arterlere doğru geçirilir. Katater içine özel bir boyanın ejekte edilmesi ile emboli teşhis edilebilir. Ancak bu işlemin mutlaka alanında uzman bir doktor tarafından gerçekleştirilmesi gerekir.

Ultrason nedir, ne işe yarar? Ayrıntılı ve renkli ultrasonografi neden çeklilir?

Emboli tedavisi

İlaçla tedavi

Kandaki pıhtılaşmayı çözmek adına doktorunuz, varfarin, heparin ya da düşük doz aspirin içeren antikoagülan ilaçlar reçete edebilir. İlaçlar damar yoluyla verilebileceği gibi deri altına da enjekte edilebilirler. NOAC olarak isimlendirilen antikoagülanlar, hızlı bir şekilde çalışırlar ve diğer ilaçlarla pek etkileşimleri yoktur. Ancak yan etkileri arasında kanı sulandırma olasılığı bulunur.

Varfarin (coumadin) nedir? Ne için kullanılır, yan etkileri nelerdir?

Embolektomi

Bu cerrahi müdahale ile etkilenen arterde kesim yapılır ve aspirasyon yöntemi ile tıkanmaya neden olan yabancı cisim alınır. Hava basıncı kaynaklı emboli, daha çok hiperbarik odalarda tedavi edilir. Dalgıçların vücudunda bulunan hava basınçları, odadaki hava basıncı ile azaltılabilir.

Dereceli sıkıştırma çorapları

Bacaklarda kan pıhtısının yol açabileceği kronik şişlik, dereceli sıkıştırma çorapları ile giderilebilir. Bilekten bacağa doğru gevşeyen bu çoraplar, bacakta hafif bir baskı yaratırlar. Bu baskı ile kanın pıhtılaşması önlenebilir.

İdiopatik Pulmoner Fibrozis nedir? Kimlerde görülür? Belirtileri ve tedavisi

Emboli tedavisi ne kadar sürer?

Doktor tarafından reçete edilen ilaçların en az 6 ay boyunca kullanılmaları gerekir. 6 ay sonra hastadaki kanama riski doktor tarafından değerlendirilir ve doktor, yeni bir ilaç reçete edebileceği gibi tedaviyi de sonlandırabilir.

Emboli öldürür mü?

Kandaki pıhtılaşma, akciğer, kalp ve beyin gibi ciddi organlara ulaştığında emboli öldürebilir. Pulmoner embolizm, kalbi zayıflatabileceği gibi hipertansiyona da neden olur.

Emboliye iyi gelen şifalı bitkiler

Bu bitkileri tüketmeden önce mutlaka doktorunuza danışmalı ve onay almalısınız.

Kekik

Antiseptik özelliği bulunan kekik, kanı temizler ve pek çok akciğer hastalığına iyi gelir. Vücuttaki kanı temizleyen ve kan dolaşımını hızlandıran kekik suyu ve kekik çayından emboli bitkisel tedavisinde yararlanabilirsiniz. Bu amaçla her sabah ve her akşam günde 2 fincan olacak şekilde damıtılmış kekik suyu ya da kekik çayı tüketebilirsiniz.

Kekiğin faydaları nelerdir? Kekik yağı neye iyi gelir? Nasıl kullanılır?

Limon

Bir diğer kan sulandırıcı olan limon, emboliden korunma ve tedavi aşamasında kullanılabilir. Limonun bu özelliğinden yararlanmak için yarım bardak suya eşit miktar taze limonun suyunu ekleyin. Bu karışımı sabah ve akşamları tüketin.

Zeytinyağı

Kandaki kötü kolesterol seviyelerini düşüren zeytinyağı, kandaki plak oluşumunu önler. Arterlerin esnek kalmasını sağlar ve kan akışını kolaylaştırır. Yemeklerinizde sızma ve saf zeytinyağı kullanarak, emboliden korunabilirsiniz.

Sarımsak

Bağışıklık sistemini güçlendiren ve pıhtı oluşumunu önleyen sarımsak, kalp sağlığını da gözetir. Günde bir diş sarımsak tüketerek, arter tıkanma riskini en aza indirebilirsiniz.

Kereviz

Antioksidan kaynağı olan kereviz, kan basıncını düzenler, arterlere esneklik kazandırır. Bol bol kereviz tüketerek, kanınızda plak oluşumunu önleyebilirsiniz.

Emboliden korunmak için ne yapmalı?

• Bacaklarınızı yatarken mümkün olduğunca yukarıda tutmaya çalışın.
• Daha önce emboli geçirdiyseniz ya da ailenizde emboli geçiren biri varsa sıkıştırma çorapları kullanmayı deneyin.
• Yakın bir zamanda ameliyat olacaksanız, uzun bir süre için yatakta hareketsiz kalmayın. Ağrıya rağmen arada ayağa kalkarak yürümeniz, emboliden korunmanızı sağlayabilir.
• Yolculuk esnasında bacağınızda pıhtı oluşumunu engellemek adına bol miktarda su tüketin. Arada sırada ayağa kalkın ve otobüs molalarında dışarıda yürüyüş yapın.
• Uçak ya da otobüs yolculuğunuz sırasında bacak egzersizleri yapın.
• Ayak bileklerinizi her 15-30 dakikada bir bükmeyi deneyin.
• Sigara kullanmayın.
• Günde 30 dakikalık yürüyüşlere çıkın.
• Obezite emboliyi tetiklediğinden standart ve sağlıklı kilonuzda kalmaya çalışın

Emboli geçirenler ne yapmalı?

• Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli bir şekilde kullanın.
• Kanda sulanmaya yol açabilecek K vitamini içerikli besinler tüketmeyin. Diyetinize dair mutlaka doktorunuza danışın.
• İlaç kullanırken, ne kadar alkol alabileceğinizle ilgili olarak doktorunuza danışın
• En az 6 aylık tedavi boyunca doktorunuzun önerdiği kan testlerini yaptırın.
• Doktor muayelerinize zamanında gitmeyi ihmal etmeyin.

Kaynaklar ve Referanslar: 1- Pulmonary embolism, 2- Embolism, 3- What’s Thrombosis and Embolism?

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör