Aşırı hijyen çocuklarda egzamaya neden olabilir!

2 Paylaşım

Tüm deri bölgelerinde görülen; ama ellerde görüldüğünde ciddi rahatsızlık yaratabilen ekzemanın, etkin tedavi gerektiren bir cilt hastalığı olduğunu söyleyen Dermatoloji Uzmanı Uzm. Dr. Funda Ataman, “Çocuklarda erken yaşta görülen egzamanın en büyük nedeni anne babaların aşırı titizliği olabiliyor. İnsanların temizlik konusunda aşırıya kaçması egzamanın görülme sıklığını artırıyor” dedi.

Uz. Dr. Ataman konuyla ilgili şu bilgileri verdi: ‘Ekzemanın seyrinde deride sırasıyla kızarıklık, su toplamış kabarıklıklar, deri soyulmaları ve kabuklanmalar gelişir. Bu görüntü mayalanan hamur üzerindeki kabarcıklara benzer. Bu yüzden Türkiye’de ekzema ‘mayasıl’ olarak da bilinir. Ekzemaya dönemine göre yoğun kaşıntı, ağrı, yanma, iğnelenme gibi belirtiler eşlik eder. Genetik bir hastalıktır. Özellikle el ekzeması kadınlarda erkeklere göre 2 kat fazla görülür. Su, temizlik ürünleri, toz, pas, nikel, kobalt, parfüm, yapıştırıcılar, şampuan, saç boyaları teması el ekzemalarının en sık nedenleridir. Bu nedenle titizlik uğruna cildinize zarar vermemek için çok dikkatli davranmanız gerekir. Tedavide antihistaminik hap ve iğneler, kortizonlu krem, merhem ve solüsyonlar, kortizon hap ve iğneleri klasik tedavi yöntemleridir. Günümüzde kortizon içermeyen ve yan etkisi daha az olan yeni ekzema kremleri de tedaviye girmiştir.”

Ekzemanız Varsa…
•   Ellerinizi mümkün olduğunca az yıkayın.
•   Sabun yerine alkali olmayan sabun ya da temizlik yağları kullanın.
•   Ev temizliğinde çamaşır suyu ve deterjanlar ile elinizin temas etmemesi için pamuklu bezden yapılmış astar eldiven üzerine, su geçirmeyen eldiven giyin.
•   Dokunulduğunda kaşıntı ve yanma yapan yün, ıslak mendil, meyve ve sebzeler, çiğ et gibi maddelerden uzak durun.
•   Saçınızı şampuanlarken eldiven kullanın.
•   El ekzemanız varsa aşçılık, kuaförlük, temizlik işçiliği gibi meslekleri seçmemeye çalışın.
•   Stresten uzak durun. Stres de ekzemayı alevlendirebilir.
•   Acılı, baharatlı, kimyasal katkılı gıdalar, nikel duyarlılığı bulunanlarda konserveler, sigara, alkol, kahve, çeşitli bitkisel çaylar ekzemayı artırabilir. Bunlardan uzak durun.
•   Parmak uçlarınızda sarımsak soyma sonrası ekzema gelişiyorsa sarımsak yediğinizde de ekzemanız artabilir. Bu durum domates, salça ve ketçap için de geçerlidir.
•   Bariyer özelliği olan kremleri sık sık sürün. Böylece deri üzerinde bir tabaka oluşarak, hem zararlı maddelerin temasını önleyebilir hem de deriden su kaybını azaltabilirsiniz.
•   Ağır enfeksiyon hastalıkları sırasında ekzema şiddetlenebilir.

Egzama Çeşitleri

Kenarlı hebra egzaması
Kasıklarda ve uylukta görülen mantar hastalığı. Bir dermatofitondan (Epidermophyton floccosum, Tricadan rubrum, T. interdigatele) ileri gelen kenarlı egzamalar erkeklerde daha sık görülür. Kaba etin iç yüzeyinde, kenarları grintili çıkıntılı, ortası daha soluk, kırmızı lekeler ortaya çıkar. Lekeler bir yan da ya da iki yanda olur, kaşıntılıdır ve kenarları kabarcıklarla sınırlıdır. Mantar ilaçlarıyla tedavi edilir.

Seboreik egzama
Seborenin görüldüğü bölgelerde yerleşen kırmızı, pullu, yağlı görnümlü lezyonları içeren deri hastalığı. Seboreli egzama, saçlı deride ve bunun kenarlarında, alında (seboreli kask), kaşların üzerinde ya da aralarında, burun-yanak oluklarında, kulak arası girintilerde, kulak yolunda, göğüs kemiğinin orta yerinde (seboreli madalyon) görülür. Bazı egzamamsı (egzamatit) deri hastalıkları ile sınırları pek belirsizdir. Tedaviden kolaylıkla sonuç alınabilir (indirgenler özellikle yerel kortikoitler) fakat bu egzama tipi bir hastalıktan fazla bir durumu belirtiğinden yinelemeler her zaman olasıdır.

Egzama en sık görülen deri hastalığıdır
Şekiller ne olursa olsun, üstderide dokusal bir birime her zaman rastlanır: egzoseroz ve sponijoz (süngerleşme). Maphigi mukoza cisimcikleri oluşan sıvıyı emer, hücreleri birbirinden ayırır, sonra desmoslarda hücreleri birleştiren bağları koparır ve üsderinin içinde kabarcık oluşmasına yol açar.Böylece egzama birçok evreden geçer: kızarıklık, kabarcıklanma, akıntı ve (kabarcıklar kuruduktan sonra) parlaklık ve pullanma. Fakat bu evrelerin hepsi birden bulunmayabilir, çoğu zaman bunlardan biri üstün durumdadır. Egzama akut olabileceği gibi (genellikle akıntılı ve çok kaşıntılı) süreğen de (kronikleşme) olabilir. (o zaman daha çok kızarıklık ve pullu, zaman zaman kabarcıklı ve değişik şiddetle kaşıntılı).
Yer yer madeni para biçiminde olabileceği gibi yaygın da olabilir. Bazı yerleşim bölgeleri karakteristiktir. Ellerde disidroz görünümündedir. Memelerdeki egzama her zaman çift taraflıdır ve çoğu zaman bir uyuz belirtisidir. Memede, bir yanda egzamaya benzer bir deri hastalığı görüldüğünde Paget deri hastalığı akla gelmelidir (kanser hastalığı).

Edinsel egzama
Edinsel egzama ya bir iç etmene karşı duyarlılıktan (nispeten ender rastlanır, çünkü iç etmenlerden doğan deri hastalığı çoğunlukla kurdeşen biçiminde ortaya çıkar) ya da bir dış etmene karşı duyarlılıktan gelir.

Temas egzaması
Aslında ayrım kesin değildir, çünkü temas egzamasının ortaya çıkması için genellikle önceden hazırlıklı bir bünye gerekir. Temas egzaması genellikle meme çocuklarında görülen egzama tipidir. 3 aylığa doğru ortaya çıkar ve ilk olarak yüzden başlar. Evrim belirsizdir. 2 ya da 7 yaşlarında kesin olarak iyileşebildiği gibi, büyük çocuklukta ve yetişkinde yavaş yavaş süreğen hale de gelebilir. Bazen astım gibi başka alrjik hastalıklar buna eşlik edebilir. Temas egzaması sayıca çok azdır ve çoğunlukla mesleklere bağlıdır.

Egzamayı oluşturan etkenler
Egzama, zamansız uygulanan bir ilaç yüzünden de ortaya çıkabilir (kükürt, civa, antihistaminikler, sülfamitler, penisilin, vb. ile yapılmış tozlar ya da merhemler). Ev kadınlarında görülen egzama (el egzaması) çamaşır suyundaki potasyum bikromata, çeşitli çamaşır sularına, hatta lastik eldivenlere bağlıdır. En sık görülen temas egzamalarından biri kozmetiklerden ve saç boyasından (para grubu) ileri gelir. Güzellik müstahzarları, özellikle kokulu oldukları zaman, sayısız yüz egzamalarına neden olabilirler. Tırnak cilasının özel bir yeri vardır, tırnaklarda egzama yapmaz, ama göz kapaklarında yapar.

Giysilerin yaptığı egzamalar genellikle kauçuktan ve sentetik dokumalardan ileri gelir (oysa, aslı nedeni boyadır, özellikle siyah,mavi ve yeşil renkli boyalar, yoksa hep söylendiği gibi kumaş değil). Boyundaki egzama çoğunlukla yüksek yakalı hırka giyilmesinden ileri gelir. Ayak egzaması ayakkabıdan ileri gelebilir (deri boya, cila ya da yapıştırıcı). Madenler (özellikle nikel) bir temas egzamasına neden olabilir (saat bileziği, zincir vb.). Deri testleri bazen temas egzamasının nedenini ortaya çıkarabilir. Enfeksiyon egzamaları mikrop ya da mantar kökenlidir. Ama enfeksiyon mu egzamaya neden olmuştur, yoksa enfeksiyon mikrop kapan egzamanın mı sonucudur, kestirmek zordur.

Tedavisi nasıl yapılır?
Tedavi edilmeyen ve ihmal edilen durumlarda, deride geri dönüşümsüz belirtiler meydana gelebilir. Deride kalınlaşma ve deri renginde koyulaşma bazen yıllarca sürebilir. Stresin tetiklediği bu hastalık da strese neden olur ve olay bir kısır döngüye girer. Bu nedenle hastalığın erken tanısı ve tedavisi önemlidir. Tedavide kaşıntıyı önleyici sistemik ve lokal ilaçlar ve kremler kullanılır. Altta yatan herhangi bir başka problemin olup olmadığı araştırılır. İleri vakalarda psikolojik destek de faydalı olur.

Egzama olan biri tedavi sırasında nelere dikkat etmeli?
Egzama başladıktan belli bir süre sonra, kişi farkında olmadan elini o bölgeye götürür ve sürekli kurcalar. Bu da egzamanın daha da artmasına neden olur. O yüzden tedavi sırasında ilaçların etkisiyle kaşıntı kesilecektir; ancak alışkanlık haline gelen kaşıma ve kurcalama yapılmamalıdır.

Egzama olmamak için ne gibi önlemler alınabilir?
Daha rahat ve stressiz bir yaşam, tedaviye en önemli katkıyı sağlayacaktır. Ayrıca cildin nemlendirilmesi çok önemlidir; cilt PH’ı ile uygun, kurutucu etkisi olmayan şampuan ve kremler kullanılmalıdır.