Egzama çeşitli kaşıntılı deri hastalıklarını kapsayan genel bir terimdir. En yaygın türleri atopik egzama, kontakt dermatit, seboreik egzama ve çocuk bezi egzamasıdır. Egzama, kronik (uzun süreli) veya akut olabilir. Hastalık bazı kişilerde yazları iyileşmeye kışları da kötüleşmeye giden bir seyir izleyebilir. Egzamanın kronik hali, kaşıntılı kızarıklık ile kendini gösterir. Devamlı kaşınma sonucunda genellikle ciltte çatlaklar ve kalınlaşma gelişir. Akut egzama kırmızı, şişkin ve kaşıntılı cilt ve bazen sıvı dolu kabarcıklarla kendini gösterir. Egzama cildin enfeksiyonlara karşı korumasını zayıflar. Enfeksiyon oluştuğunda ise hastalık kolayca kötüleşebilir. Egzama tedavisinin amacı kuru cilt, kaşıntı ve enfeksiyon gibi semptomları hafifletmektir.
Tedavi egzamanın dalgalanmalarını takip etmelidir ve bazı dönemlerde daha yoğun tedaviye geçilmesi gerekebilir. Egzamanın kötüleşmesi durumunda hızlı ve etkili bir tedavi bu nedenle önemlidir. Bu yazımızda egzama tedavisi, egzama tedavisinde kullanılan krem – ilaçlar ve egzamaya ne iyi gelir gibi konularda kapsamlı bilgi bulabilirsiniz.
Yumusak, pürüzsüz ve dayanıklı bir cilt icin gayret göstermek önemlidir. Farklı nemlendiricilerin farklı yağ içeriği vardır. Cilt ne kadar kuru olursa, bir o kadar yağlı kremler kullanılmalıdır. Alternatif olarak yulaf ekstresi içeren kremler veya cildin kendi nemini bağlayan karbamid (üre) kullanılabilir. Biraz yanma hissi verebilir, ama tamamen tehlikesizdir. Krem türü seçimi genellikle deneyimlere bağlıdır. Denemelisiniz sizine /çocuğunuza en uygun kremleri seçmelisin.
Egzama (atopik dermatit) neden olur? Belirtileri ve tedavisi
En pahalı kremlerin en iyi olması gerekmez. Parfüm içermeyen ürünler kullanın. Sabah ve akşam olmak üzere yağlama yeterli olabilir, ama kaşıntılı, şiddetli kuru cilt olduğu takdirde daha sık yağlama gereklidir. El yıkarken ve duş alırken az sabun/ şampuan kullanımı tavsiye edilir. Kuru cilt halinde haftada 2-4 defa olmak üzere sıvı yağ banyosu iyi bir takviye olacaktır.
Çok fazla sıcak olmayan, yaklaşık 35 °C, su ile dolu büyük bir küvete 0,5 dl. sıvı yağ eklenir. 15 – 20 dakika banyo yapılır. Duş yaparken, sabun yerine duş yağı veya nemlendirici krem kullanın. Sıvı yağ banyosu / duş öncesi cildinizi yıkayın. Cilt de enfeksiyon veya çocuğun ateşi varsa sıvı yağ banyosundan kaçının.
Islak bandaj (wet wrap) baska bir kaşıntı önleyici tedavi şeklidir, ve özellikle gece kaşınmaları için uygundur. Cilt iyice yağlanmadan önce bir kat sıcak, ıslak Tubifast
bandajıyla, ve üstü kuru bandajla tekrar kapatılması ilkesine dayanır (sadece “Tubifast”- bandajı kullanın çünkü normal pansuman bezleri (dogal lifli) ve bandaj nemi korumaz).
Kaşıntı veren kırmızı egzama lekeleri durumunda kortizon kremi genellikle ilk tercihdir.
Kortizon preparatları, birinci grubun en hafif olduğu dört gruba ayrılır. Bazı kremler, mantar ve bakterilere karşı antimikrobiyal maddeler katkılıdır. Grup birde olan kremler hafif egzamaya günde 1-2 olmak üzere sürülebilir. Genel olarak şunu söyleyebiliriz ki yeterince güçlü preparatlar yeterince kullanılmalıdır. Çok hafif kortizon kremi seçildiğinde egzama üzerinde kontrol eksikligi riski yaşanır, ve nöbetler daha sık olarak gelir.
İsilik nedir, neden olur? İsiliğe ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi
Çocuklarda egzama ağırlaştığı zaman grup 2 veya 3 kortizonu ile başlanılmalıdır. Kaşıntıyı kontrol altına aldıktan sonra daha nadir, her 2 ila 3 günde bir, yağlama uygulanabilir. Daha da iyileşme görüldüğü takdirde daha hafif bir kreme geçilebilir, ve daha sonra tedavi her 2 ila 3 günde bir yapılmak üzere düşürebilir. Cilt iyileştiyse, yağlamaya haftada 1-2 kez olmak üzere en az 2-4 hafta, mümkün olan en iyi sonucu sağlamak için devam edilir.
Sabah ve akşam, ayrıca duş veya banyo sonrası, cildin sağlam, egzamasız olduğu dönemlerde bile, bol nemlendirici krem tavsiye edilir. Kortizon kremini günde 1-2 kez (doktorun verdiği tavsiyeyi izleyin) aktif tahriş üzerine, iyice içine çekmesi için, uygula, ve birkaç dakika sonra (yaklaşık 10) tüm kuru cilde nemlendirici krem sürülür.
Eğer cildin ihtiyacı varsa, gün içinde yeniden nemlendirici krem bir kez daha sürülür – bu şekilde ”eski” kortizon, yeni kortizon sürmeden, yeniden serbest bırakılmış olur.
Kortizon kremi, eğer uygun zaman aralığı ile doğru yerde doğru ürünü kullanırsanız, kullanımı güvenlidir. Kaşıntı kontrol altına alındıktan sonra kortizon kremi olmadığı aralar vermek, cilt de yan etkileri önlemek için gereklidir.
Immünomodülatörler diye adlandırılan (Elidel ve Protopic) kortizon katkısız egzama kremleri, kortizon kremleri yerine iyi alternatifler olabilir. Bunlar günde 2 kez uygulanır. Elidel / Protopic’in yararları, uzun vadeli egzama tedavisi gerekli olduğunda, eğer kortizon kremi tatmin edici derecede işe yaramazsa, veya yan etki tehlikesi olmadan kortizon kremi kullanarak kontrol sağlanamazsa, cilt kalınlığını etkilememesidir.
Yağ banyosu bir alternatif olabilir (kuru cilt ile ilgili bölüme bakınız).
Kaliumpermanganat 3 % kırmızı, kızarmış cilt üzerinde kullanılabilir (enfeksiyonlu
cilt ile ilgili bölüme bakınız).
Egzama her zamankinden daha kırmızı ve kızarmış ise enfekte olmuş olabilir. Çoğu zaman sıvı akıtabilir ve sonunda kabuklar oluşur. Bunun sebebi egzamaya bakteri veya virüs bulaşmasıdır. Tedavinin başarısı için, egzamanın yanı sıra enfeksiyonda tedavi edilir.
Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi
Potasyum permanganat 3 % banyosu sıvı akıtan tahrişi kurutur ve bakteri öldürücüdür.
Küvet banyosu veya eller ve ayaklar için bölgesel banyo olarak kullanılabilir. Bandajları ıslatın ve egzamanın üzerine koyun. Çözümün yaklaşık 1,5 dl suyun eflatun rengi alana kadar küvette karıştırılır. Enfeksiyon kontrol altına alınana ve egzama sıvı akıtmayıncaya kadar her gün 10-20 dakika banyo edin, genelde 2 ila 5 gün arası.
Egzamanın enfekte olup olmadığı hakkında herhangi bir şüphe varsa, böyle bir banyo alınabilir. Banyo cildi kahverengi yapar, ve bu boya elbisenize bulaşabilir. Küvette renk değişikliğini önlemek için plastik ile kaplanabilir. Tırnaklar, potasyum banyosundan renk almasını engellemek için, vazelinle yağlanabilir veya oje ile boyanabilir.
Alüminyum asetat 1 % sargısı bakteriler ve mantar üzerinde geciktirici etki gösteriyor. Çözüm yüz/eller gibi küçük alanlarda kullanılır. Kompresler alüminyum asetat çözümüne batırılır, sıkılır ve egzamaya 20 dakika koyulur. Çözüm reçeteye tabidir.
Kristal viyole çözüm bakterilere ve mantara karşı dirençli görünen bir renkli çözümdür. Pamuklu bir çubuk kullanın, şişeye batırın ve çatlaklara ve yaralara sürün. Her çubuğu sadece bir kez kullanın. Mukoza üzerinde kullanmayın. Egzamanın enfekte olup olmadığı hakkında herhangi bir şüphen varsa, kristal viyole sürmek güvenlidir.
Günde bir ila iki kez yeterlidir. Mavi olduğu sürece etkilidir. Kristal viyoleye ek olarak başka kremler de sürmek gerekebilir. Çözümün kurumasını bekleyin. Dikkat: Elbise ve eşyalar üzerinde çirkin lekeler yapması kolaydır.
Bakteriengelleyici/-öldürücü kremler daha önce bahsedilen tedaviden kullanımı daha kolay ve kozmetik olarak daha kabul edilebilir olduğundan yararlı olabilir. Çoğu zaman döküntü sakinleştiği zaman veya akıntılı egzama durumunda bu kremlere geçiş uygun olabilir. Kortizon katkılı ve katkısız kremler bulunur, ve 2 ila 5 gün kullanılır.
Antibiyotik tedavisi şiddetli belirgin egzama durumlarında gerekli olabilir, ve tabiki başka bir kortizon kremi tedavisiyle beraber.
Kaşıntı yatıştırıcı ilaçlar yatmadan önce bazıları tarafından şiddetli kaşıntı ve gece huzursuzluğu halinde kullanılır. Doktor ile anlaşma sonrası kısa dönemli olarak kullanılır.
Tıbbi ışık tedavisi (UVA + UVB) uzun süreli egzamalarda etkili olabilir. Ancak bazıları, muhtemelen terlemeden kaynaklanan tahriş sonucu, daha kötü olabilir. Ayrıca, zaman ve kaynak isteyen bu tedavi türleri, okul çağı altındaki çocuklara nadiren uygulanır. Sadece dermatologlar tarafından uygulanır.
Fungoral şampuan, kafa-/boyun bölgesinde egzama olan bazı yetişkenler tarafından kullanılabilir. Tedavi eden doktorunuza danışın.
Yağ ile yıkama /salisilat yağı kuru, kaşıntılı kafa derisi halinde bazen kullanılabilir.
Bahsi geçen tüm preparatlar eczaneden satın alınabilir. Bazıları reçeteye tabiidir.
Ağız etrafında egzama durumunda, yemek öncesi cildi korumak ve egzamada daha fazla tahrişi engellemek için vazelin veya başka yağlı krem (Ceridal lipogel) sürmeniz faydalı olabilir. Yemek sonrası yemek artıklarını silmek önemlidir. Tüm egzama tedavileri bireyseldir ve kişiden kişiye değişebilir. Orta şiddetli egzamadan daha ciddi durumlarda, tedavi formu doktor ile işbirliği içinde hazırlanır.
Kaşıntı neden olur? Ne iyi gelir? Türleri ve tedavi yöntemleri
Doğru kullanıldığı taktirde kortizon kremlerinin çoğunun üzerinde iyi etki sağlar, ve yanlış kullanım/ az kullanım (çok zayıf krem çok kısa zaman) yan etkilerden (normal cildin incelmesi) daha büyük bir sorun teşkil eder. Şüphede kalmamanız için doktorunuza ne kadar krem kullanmanızın güvenli olacağını danışın.
Tedavi eksikliğinin kortizon tedavisinden daha fazla yan etkileri vardır, çünkü bu çocuğun motor gelişimini engelleyebilir, çocuğa düşük öz benliği verir ve kaşınma sonucu cilt de yara izleri bırakabilir. Cildin düzenli temizlenmesi ferahlık için önemlidir.
Emzirme: Annede gebelik esnasında ve çocuğun doğumundan sonrası beslenme ile önlem almak, çocukta egzama gelişimi üzerinde az etkisi olduğu görülür, ama araştırmalar atopik egzama semptomlarını bazılarında, eğer çocuk yaşamının ilk dört ila altı ayında emzirilirse, geciktirilebileceğini gösterir.
Beslenme tavsiyeleri: Çocuklar için gıda türleri bırakmak sadece çocuğun o gıda türünü tolere edemediği kesinleştiği zaman tavsiye edilir. Asla doktora danışmadan çocuklarda
diet uygulamaya başlamayın. Bazıları için bazı gıda türleri atopik egzamayı ağırlaştırabilir. Bu bir aşırı hassasiyet reaksiyonudur, nadiren alerjidir.
Egzama ne kadar etkilenir, ve tüketilen miktarın önemli olacağı, bireyseldir. Genellikle gıda türleri egzama aktif bir aşamada olduğu zamanlar tahriş yaratır. Bu tür gıdalar örneğin domates/ketçap/salça, çilek, narenciye ve bazı koruyucu maddeler, ve meşrubat, şeker, reçel ve gazoz gibi gıdalarda bulunan boya maddeleridir (E210-E219).
Aloe vera nasıl kullanılır? Sağlık ve cilt için faydaları nelerdir?
Kaşıntı ısı ile kötüleşir. Bu sebeple yatak odası serin ve havadar olmalıdır. Tavsiye
edilen sıcaklık 18 °C’nin altındadır ve havadaki nem oranı 40 RF’nin (bağıl nem yüzdesi) altındadır. Atopik egzama olan çocuklar, ebeveynleriyle aynı yatakta yatması halinde daha sıcak olabileceğinden, kendi yatağında uyumalıdır.
Saf pamuktan olan çarşaflar kullanın ve en az her 14 günde bir olmak üzere sık sık değiştirin. İyi havalandırma ve gece gündüz sirkülasyon sağlayın.
Eğer aileden her hangi birinde kürk hayvanlarına karşı alerji olduğu kanıtlanmış ise veya kürk hayvanları ile temas daha fazla egzama şikayetleri veriyorsa, kürk hayvanları evde tutmaları önerilmez.
Uyuz hastalığı neden olur? Nasıl bulaşır? Belirtileri ve tedavisi
İyi bir temizlik önemlidir. Tam halılardan kaçının ve merkezi elektrik süpürge veya hepa – veya mikrofiltreli elektrik süpürgesi kullanın. Toz toplayıcılarından kaçının. Kapaklı oyuncak kutusu, ve açık kutular ve raflar yerine kitaplık kullanın. Sigara kapalı yerlerde kullanılmayacak.
Uğraşı ile birlikte artan terleme ve vücut ısısı kaşıntıyı kötüleştirebilir, aynı şekilde havuzda yüzme sonrası cilt kuruyabilir. Klorlu su cildi tahriş edebilir ve kaşıntı verebilir. Aktivite öncesi ve sonrası doğru tedavi bol nemlendirici ve belki serinletici bir duştur. Çocuk diğer çocuklarla birlikte en yaygın faaliyetlere katılmalıdır, ama aktivite öncesi ve sonrası nemlendirici ile yağlanması için ortam sağlanmalıdır.
Güneş ve tuzlu su çoğunda egzamada iyileşme sağlar. Egzama olan kişiler tuzlu suda banyo imkanı olan sıcak ve bol güneşli yerde kalma sonrası iyileşme görebilir. UVA- ve UVB ışınlarına karşı koruyan güneş faktörü yüksek bir güneş kremi, güneş yanığı kaşıntıyı ve egzamayı kötüleştirdiği için, erken bahardan itibaren kullanılmalıdır. Sık yağlağın ve cildi hafif kıyafetlerle koruyun
Güneşlenme öncesi hem kortizon kremi hem de Elidel/Protopic ile yağlanmaktan
kaçınılmalıdır. Kortizon, güneş tarafından etkisiz hale getirilir. Elidel ve Protopic (egzama etkili kremler) güneşin yerini tutar, ama ihtiyaç durumunda hem bu kremler hem de kortizon güneşlenme sonrası akşam sürülebilir.
Nemlendirici kremler kışında kullanılmalıdır, ama don yaralarına karşı koruma sağlamaz.
Bu nedenle çocuk, tahriş etmeyen ve kaşındırmayan sağlam kışlık giysilerde
kullanması gerekir. Ağır soğuk halinde cildin çoğunluğu örtülmelidir.
Dermatoloji (cildiye) nedir? Dermatolog ne iş yapar? Önemli cilt hastalıkları
Cilt en geniş organımızdır, ve vücudu dışardan gelen etkenlerden, örneğin bakteri, virüs, güneş radyasyonu, mekanik hasar, soğuk ve sıcakdan, korur. Vücut ısısını düzenlemede katkıda bulunur, ve kurumasını engeller. Ayrıca, ciltde bir enerji deposu olarak bir yağ stoku bulunmaktadır. Cilt, farklı yapı ve fonksiyonları ile üç katmandan oluşmaktadır.
Cildin en dış katmanı, yani epidermis, sonra dermis ve cildin en derindeki katmanı olan subkutiste vardır. Cildin en dış katmanında boynuz tabaka bulunmaktadır. Cildin özel yağ bezlerinde yağ maddeleri oluşturulmaktadır. Egzama yatkınlığı olanların daha az yağ bezleri olup, ve daha düşük yağ üretimleri vardır. Atopik egzaması olan bir çok kişi cildin dış katmanında bulunan bir proteinde, bariyer kırma diye adlandırdığımız, bir genetik bozukluğa sahiptir ve bu büyük anlam taşımaktadır.
Bu başkalarından daha az tahammüllü bir cilt demektir. Sonuçları çoğu zaman pul pul dökülen bir cilt, çatlaklar, yara oluşumları ve kaşıntı. Kimse egzamanın gerçek nedenini bilmiyor. Atopik egzama, kalıtım, genetik, çevre ve yaşam tarzı gibi, çeşitli nedenlerin bir kombinasyonu sonucunda ortaya çıkar.
Atopik egzama kaşıntı veren bir cilt iltihabıdır. İltihab nadir olarak alerji veya
enfeksiyondan kaynaklanır, ve egzama bulaşıcı değildir. Bu çocuklarda görülen en yaygın egzama türüdür, ve buna çocuk egzamasıda denir. Hastalık çok değişken seyir sergilemekle birlikte kronik olabilir.
Egzama, hem çocuklar, ebeveynler ve tedavi uzmanları için zordur, çaba gerektirir. Atopik egzama, çocuklarda erken bebeklikden itibaren sonra çocukluk yıllarına kadar oluşabilir. Bir çok çocukda şikayetler okul çağına doğru azalır ve bazılarında tamamen kaybolabilir. Nitekim egzama daha sonra, gençlik yıllarında veya yetişkin yaşta, yeniden ortaya çıkabilir. Bazılarında tüm hayatları boyunca egzama olabilir.
Atopi, çocuğun atopik hastalıklar için doğuştan kalıtsal bir sisteme sahip olduğu anlamına gelir. Atopik hastalıklar arasında atopik egzama, astım, polen alerjisi (mevsimsel), ve gözde ve burunda yıl boyunca alerji, vardır. Atopik egzaması olan kişilerde el egzaması oluşması için yüksek eğilim taşımaktadırlar. Bu tamamen kendiliğinden oluşabilir, ama sık sık el yıkama ve cildi tahriş edici maddeler ile temas, tetikleyici olabilir ( non-alerjik kontakt dermatit bölümüne bakınız).
Çoğu kez, çocuklar büyüdükçe atopik egzamanın karakter değiştirdiğini görebiliriz.
Egzama olan küçük çocuklarda (0-2 yaş), yüzde kırmızı, küçük pürüzler, su kabarcıklıkları, akıntılı yara ve çatlaklar şeklinde değişiklikler görülür. Daha sonra vücutta, kollarda ve bacaklarda tahriş oluşabilir. Egzama olan daha büyük çocuklarda (12 yaş) tahriş genellikle dizlerin arkasında ve dirsek içlerinde, ayrıca el bileklerinde ve ayak üstlerinde yaygındır.
Cilde yapılacak en küçük müdahale bile dermatolog kontrolünde olmalıdır!
Coğu kişinin bu alanlardan sadece bir yada birkaç yerinde egzama vardır. Gençlerde ve yetişkinlerde tahriş hala dirsek içlerinde ve diz arkasında mevcut olabilir. Ayrıca yüzde ve göğüs üstünde de tahriş vardır.
Kontakt egzama cildin doğrudan temas halinde maddelere reaksiyon göstermesi sonucu ortaya çıkar. Bu durum hem alerjik hem de non- alerjik olabilir. Kontakt egzama çocuk yaşlarda nadir görülür, ama okul çağından itibaren bir artma görülür.
Yeni ortaya çıkan veya tekrar nükseden kontakt egzama kırmızı ve şişkin, küçüklü büyüklü kabarcıklar ve sıvı akıtan yaralar olan bir cilde sebep verir. Eğer kontakt egzama uzun süre var olmuşsa, cilt daha kuru ve çatlaklıdır. Şiddetli kaşıntı normaldir.
Non- alerjik reaksiyon, temizlik maddeleri, su ve dezenfekte maddeleri gibi cilt tahriş edici maddelerle doğrudan temas nedeniyle ortaya çıkar. Ayrıca toksik veya kaşındırıcı egzama diye adlandırılır. Bu tür egzama, üst cildin koruyucu katmanı kimyasal veya fiziksel yaralanma sonucu tahrip olursa ortaya çıkar. Cilt kurur, ve kızarır ve çatlak eğilimli olup pul pul dökülür. Bu tür egzama kuru ve atopik bir cilde sahip olan kişilerde daha yaygındır.
Alerjik reaksiyonu alerji tetikleyen maddeler ortaya çıkarır. Kontakt egzamaya sebep olan en yaygın maddeler nikel, kobalt, krom, lateks, parfüm, kumaş, thiomersal (koruyucu), reçine (resin bağlantısı), peru balsam (koku ve tat), kathon CG (koruyucu), merhem tabanı dahil lanolin yün) ve formaldehit (kimyasal)dir.
Böyle bir alerji geliştirmenin ne kadar hızlı olacağı bireyseldir. Bu maddenin ne kadar güçlü olduğuna, miktarına, maddeyle ne kadar uzun süre temas halinde kaldığınıza ve cildin koruyucu yeteneğinin ne kadar iyi olduğuna bağlıdır. Eğer bir kez bir maddeye karşı kontakt egzama geliştirdiyseniz, vücudun her hangi bir yerinde madde ile temas halinde alerjik egzama oluşabilir.
Eller, sürekli su ve alerjiye sebep olan maddeler ile temas halinde oldukları için, en maruz kalandır. Yüzde ve özellikle göz çevresinde, havadaki alerjik maddeler ile teması, veya maddelerin el aracılığıyla aktarılması sonucu alerjik bir reaksiyon oluşabilir. Bir kez bir maddeye karşı alerji geliştirdiyseniz, kalıcı olacaktır. Kulakda delik, piercing, ve cilde karşı baz metal kullanımı, nikele karşı kontakt egzamada önemli bir artış sağlamıştır.
Tepki gösterdiğiniz şeylerden kaçının. İlgili maddelerden kaçınılmazsa, diğer tedaviler düşük etki gösterir. Nemlendirici krem kullanın. Cilt genellikle kuru olur. Düzenli şekilde, parfüm içermeyen iyi kremler kullanmak yardımcı olacaktır. Kortizon kremlerini yalnızca egzamaya uygulayın. Nemlendirici krem, kortizon kremi cilt içine tamamen çektikten sonra sürülür (yaklaşık 10 dk.). Kontakt egzama tedavisi, hem kuru, enfekte ve akıntılı egzamada, atopik egzamada olduğu gibi aynı prensipleri takip eder.
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?