Sepsis neden olur? Belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?

11 Eylül 2014 | 13 Eylül 2023 | Kategori: Enfeksiyonlar Print

18 Paylaşım

Dünyadaki her beş ölümden biriyle ilişkilendirilen ve tüm hastane ölümleri arasında ilk sırada yer alan sepsis, farkındalık ve erken tanı ile %80 oranında azaltılabilir. Her yıl yaklaşık 50 milyon sepsis vakası görülürken, bu vakaların yaklaşık 11 milyonu hayatını kaybediyor. Hala az tanınan hastalıklardan biri olan sepsis, organlardaki fonksiyon bozukluklarını tetikleyebiliyor. Sepsis, her yıl meme kanseri ve HIV/AIDS’in toplamından daha fazla ölüme sebep olmaktadır.

İçindekiler

Sepsis nedir?

Sepsis, vücudun bir enfeksiyona karşı aşırı tepki göstermesi sonucu gelişen bir durumudur ve hızla tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Sepsis, vücudun enfeksiyona verdiği sistemik iltihabi cevapla kendisini gösteren bir hastalıktır. Tüm dünyada, sepsis nedeniyle her yıl yaklaşık 20 bin kişi hayatını kaybetmektedir.¹Sepsisin ilerlemesi büyük oranda enfeksiyonun ilk saatlerindeki tedavinin hızı ve doğruluğuyla belirlenir.² Sepsis, bazı vakalarda, akut organ fonksiyon bozukluğuna (ağır sepsis) ya da organ fonksiyon bozukluğuna eşlik eden hipotansiyona (septik şok) doğru ilerleyebilir.³

Sepsis tedavisindeki her saatlik gecikme, ölüm oranlarını beş kat artıyor!

Sepsis neden olur?

Sepsis, hem bakteriler hem de mantarlar dahil, çeşitli enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bakteriyel vakalar en sık rastlanan vakalar olup, bu vakaların %50’sinden fazlası S. aureus gibi gram-pozitif bakterilerden kaynaklıdır.⁴Enfeksiyonla savaşmak üzere harekete geçen bağışıklık sistemi, septik semptomlara sebep olan hasarı ortaya çıkarır. Nötrofil ve trombositlerin aşırı derecede etkinleşmesinin yanı sıra mikrovasküler yapıdaki yaralanma, en sonunda organ yetmezliğine yol açar.^5,6

Sepsis ile sonuçlanan enfeksiyonların en sık rastlanan birincil kaynakları idrar ve üreme yolları (genitoüriner sistem) ve solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Sık rastlanan diğer enfeksiyon alanları karın, abseler ve yara ya da cerrahi kesilerdir.^4,7 Santral kateter kaynaklı kan dolaşımı enfeksiyonları (SK-KDİ) da önemli enfeksiyonlar olup, enfeksiyon ajanları kan dolaşımına damar içi (intravenöz) araçlar yoluyla girebilir.

Sepsis belirtileri nelerdir?

Yüksek ateş veya anormal derecede düşük vücut sıcaklığı: Genellikle 38°C’nin üzerinde ya da 36°C’nin altında bir vücut sıcaklığı sepsis belirtisi olabilir.
Hızlı nefes alma: 22 nefes veya daha fazla dakikada nefes alıp verme.
Hızlı kalp atışı: Genellikle dakikada 90 atış veya daha fazla.
Düşük tansiyon: Bazı hastalarda, kan basıncı düşebilir
Bilinç bulanıklığı veya dezorientasyon: Hasta nerede olduğunu veya ne olduğunu anlamakta zorluk çekebilir.
Soluk veya lekeli cilt: El, ayak ve dudaklar soluk ya da mavimsi bir renk alabilir
Yüksek kan şekeri: Diyabeti olmayan bir kişi için normalin üzerinde bir kan şekeri
Azalan idrar çıkışı: Normalden daha az idrar yapma veya hiç yapmama.
Titreme veya halsizlik.
Ağrılı veya iltihaplı bir bölgenin varlığı

Sepsis şüphesi olan kişiler hemen tıbbi yardım almalıdır. Eğer bu belirtilerden biri veya birkaçı gözlemleniyorsa, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Sepsis ilerlediğinde organ yetmezliği ve ölüm riski artar, bu yüzden hızlı bir müdahale hayati önem taşır.

Dünyada her yıl 5 milyon çocuk 5 yaşına gelmeden Sepsis nedeniyle ölüyor!

Sepsis Tanısı Nasıl Konur?

Kan kültürü, enfeksiyona sebep olan patojenin üretilmesi ve tespit edilmesi için standart bir yöntemdir. Genellikle, her septik dönem başına her bir setin; bir aerobik ve bir anaerobik şişeden oluşmak üzere iki ya da üç set kan kültürü alınır. Örneklerin ekildiği kan kültürü ortamının organizmanın tespit edilmesi üzerinde büyük bir etkisi vardır.¹⁰ Test yapılan toplam kan hacmi de patojen tespit edilmesini etkiler.

Sepsis Tanısındaki Zorluklar Nelerdir?

Etkili bir antibiyotik tedavisine başlamadaki her bir saatlik gecikme ölüm oranını %7.6 oranında artırabilir; bu durum doktorları antimikrobiyel tedaviye derhal başlamaya yöneltmektedir. Erken antimikrobiyel tedaviye başlama zorunluluğu, sepsis tanısını zorlaştırmaktadır, çünkü antibiyotikler organizmaların kan kültürü ortamında çoğalmasını önleyebilir.

Kan kültürü yapılmadan önce antibiyotiklerin kullanılması, kanı yapay olarak sterilize ettiği ve buna bağlı olarak patojen üreme ve sonuç olarak tanımlama olasılığını düşürdüğü için patojenin ortaya çıkışını azaltabilir.Enfeksiyona sebep olan mikroorganizmanın doğru bir şekilde tespit edilmesindeki başarısızlık, uygun tedavinin başlanmasının önünde önemli bir engel oluşturur. Dolayısıyla, bu tanısal zorlukların çözümleri hastalığın gidişatını büyük ölçüde iyileştirme yeterliliğine sahiptir.

Sepsis nasıl tedavi edilir?

Sepsis, bir tıbbi acil durum olarak değerlendirilir ve hızlı tedavi gerektirir. Tedavisi, altta yatan enfeksiyonun türüne ve sepsisin şiddetine bağlı olarak değişebilir. İşte

Sepsis tedavisinin temel bileşenleri:

Hastanede veya Yoğun Bakımda Tedavi: Sepsis ve septik şok ciddi durumlardır ve genellikle yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) tedavi gerektirir.
Antibiyotik tedavisi: Sepsisin temel nedeni genellikle bir bakteriyel enfeksiyondur, bu nedenle antibiyotik tedavisi hemen başlatılır. İlk olarak geniş spektrumlu antibiyotikler verilir; ardından, enfeksiyonun neden olduğu mikroorganizma belirlendiğinde daha özgül bir antibiyotik tedavisine geçilebilir.
Damar İçi Sıvılar: Damar içi sıvı tedavisi, kan basıncını yükseltmeye ve organlara yeterli kan akışını sağlamaya yardımcı olabilir.
Vazopresör İlaçlar: Kan basıncını artırmak için kullanılır. Bu ilaçlar, damarları daraltarak kan basıncını yükseltir.
Oksijen ve Ventilasyon: Oksijen seviyelerini düzeltmek ve solunumu desteklemek için oksijen veya mekanik ventilasyon işlemi uygulanabilir.
Cerrahi Müdahale: Enfeksiyon kaynağının (örn. apse, enfekte dokular) cerrahi olarak temizlenmesi gerekebilir.

Sepsis, kalp krizi ve kanserden daha çok ölüme yol açıyor

Tedavi, hastanın genel sağlığı, yaş, sepsisin şiddeti ve enfeksiyonun kaynağı gibi faktörlere bağlı olarak kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Sepsis, erken tanı ve tedavi edildiğinde daha iyi bir sonuçla sonuçlanma eğilimindedir. Bu nedenle, sepsis belirtileri gösteren biri için hızla tıbbi yardım almak önemlidir.

Referanslar

Daniels R. Surviving the first hours in sepsis: getting the basics right (an intensivist’s perspective). Journal of Antimicrobial Chemotherapy, 2011; 66(suppl2):ii11-ii23.
Dellinger RP, Levy MM, Carlet JM, Bion, Vincent JL. Surviving Sepsis Campaign: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock. Intensive Care Medicine, 2008; 34(1): 17-60.
Bone R, Balk R, Cerra F, Dellinger R, Fein A, Knaus W, Schein R, Sibbald W. Definitions for sepsis and organ failure and guidelines for the use of innovative therapies in sepsis. The ACCP/SCCM. American College of Chest Physicians/Society of Critical Care Medicine Chest, 1992;101 (6): 1644–55.
Bloch KC. Chapter 4. Infectious Diseases. In McPhee SJ, Hammer GD, eds. Pathophysiology of Disease. 6th ed. New York: McGraw-Hill, 2010. Available at: . Accessed 28 January 2013.
Brown KA, Brain SD, Pearson JD, Edgeworth JD, Lewis SM, TDF. Neutrophils in development of multiple organ failure in sepsis.Lancet, 2006;368:157–169.
Russwurm S, Vickers J, Meier-Hellmann A, Spangenberg P, Bredle D, Reinhart K, et al. Platelet and leukocyte activation correlate with the severity of septic organ dysfunction.Shock, 2002;17:263–268.
Elixhauser A, Friedman B, Stranges E. Septicemia in U.S. hospitals, 2009. Health care and utilization project statistical brief 122. Agency for Healthcare Research and Quality, 2011. Available at: . Accessed 28 January 2013.
Durham RM, Moran JJ, Mazuski JE, Shapiro MJ, Flint LM. Multiple organ failure in trauma patients. The Journal of Trauma and Acute Care Surgery, 2003; 55:608–616.
Annane D, Bellissant E, Cavaillon J-M. Septic shock. Lancet, 2005; 365: 63–78.
Zadroga R, Williams DN, Gottschall R, Hanson K, Nordberg V, Hansen GT. Comparison of 2 blood culture media shows significant differences in bacterial recovery for patients on antimicrobial therapy. Clinical Infectious Diseases, 2013.