İdrar tutamama nedenleri, çözüm yolları ve tedavisi

İdrar tutamama birçok kadının zaman zaman yaşadığı bir sorundur. İdrar kaçırma bazı hareketler ve karın içi basınç artışı durumlarında (öksürme-gülme gibi) oluşabilir. Bazen kadınlar akan su sesi duyduklarında veya ellerini yıkarken idrar kaçırabilirler. Bazı insanlar acil idrar yapma hissi duyarlar ve bunu kontrol edemezler. Bazıları da yalnızca hamile iken idrar kaçırırlar. İdrar kaçırma sık olur veya sorun oluşturacak kadar şiddetli olursa buna idrar inkontinası (tutamama) denir. Bu durum sıklıkla tedavi edilebilir. İdrar kaçırma sık görülen bir problemdir ve elimizde birçok tedavi seçeneği vardır.

İdrar tutamama sorunu

İdrar kaçırma kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Çoğu kadın yaşamlarının bir noktasında hafif şiddette idrar kaçırma yaşar. Şiddetli kaçırma daha nadir görülür ve her on kadından yaklaşık birini etkiler. İdrar tutamama demek bir kadının mutlaka sık idrar kaçırdığı anlamına gelmez. Ancak aktif bir kadın veya her seferde çok miktarda idrar kaçıran bir kadın için haftada bir bile aşırı olabilir.

Kadınlarda idrar kaçırma neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Düzelmesi için hiçbir şey yapılamayacağını düşünürler fakat bu durum sıklıkla tedavi edilebilir. Herhangi bir idrar kaçırma sorununuz varsa doktorunuza söyleyin. Doğru tanı ve tedavi şikayetlerinizi azaltabilir.

Normal işeme nasıl olur?

İdrar yolları dört kısımdan oluşur:

1. Böbrekler, idrarı üretirler
2. Üreterler, idrarı böbreklerden idrar torbasına taşırlar
3. İdrar torbası, idrarı depolar
4. Üretra, idrarı vücudun dışına atar

Normal işeme, bir kadın doğal olarak işeme ihtiyacı hissettiğinde oluşur. Normal işemede üretranın etrafındaki kaslar gevşer. Sonra idrar torbası kasılır ve idrar üretra yoluyla dışarıya akmaya başlar. İdrar torbasındaki idrarın bitmesine yakın üretranın etrafındaki kaslar kasılır. İdrar torbası gevşer ve idrar akımı durur.

İdrar tutamama nedenleri

İdrar kaçırma nedenleri çoktur. Bazıları kısa süredir vardır ve diğerlerine göre daha kolay tedavi edilirler.

İdrar yolları enfeksiyonu

Sistit nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Sarkma

Alt karın bölgesindeki organlar destek dokuları ve kaslar tarafından yerinde tutulurlar. Bu dokular hamilelik, doğum ve yaşlanma ile esneyip zayıfladığında destek problemleri oluşur. Bu dokulardaki zayıflık, destekledikleri organların sarkmasına neden olur. Üretra, idrar torbası, rahim ve rektumu destekleyen dokular zayıflarsa bu organlar aşağı inip vajinaya baskı yapabilirler. İdrar kaçırmaya yol açabilirler ve idrar yapmayı zorlaştırabilirler. Ancak, bu sarkma problemlerinin birçoğu hafiftir ve şikayetlere neden olmazlar.

İdrar kaçırmaya neden olan idrar yolları anormallikleri

• Alt karın bölgesine yapılan ameliyatlar
• Doğum
• Radyasyon tedavisi
• Alt karın bölgesindeki ilerlemiş kanser

İdrar yollarındaki tümörler de idrar kaçırma nedeni olabilir.

İdrar kaçırmaya neden olan sinir-kas hastalıkları

Sinir-kas hastalıkları (kas kontrolünü etkileyen hastalıklar) bir kadının idrar kaçırmasına veya idrarını yapamamasına neden olabilirler. Beyin ve omurilikten gelen sinyaller idrar torbası ve üretraya uygun biçimde ulaşamadıkları için bu oluşur. Bu problem diyabet, inme veya multipl skleroz gibi başka hastalıklara bağlı olabilir.

İdrar kaçırmaya neden olan ilaçlar

İdrar kaçırma idrar söktürücüler gibi ilaçların bir yan etkisi olabilir. Şikayetlerinizi düzeltmek için doktorunuz ilacınızın tipini veya dozajını değiştirme gereğini duyabilir.

İdrar kaçırma nedenleri nasıl teşhis edilir?

İdrar kaçırma nedenlerini bulmak için birkaç adım gerekebilir. Ayrıntılı bir tıbbi öykünüzün alınması sırasında işeme alışkanlıklarınızı etkileyebilecek faktörler hakkında size sorular yöneltilir. İşeme günlüğü doktorunuzun önerebileceği yararlı bir araçtır. Doktorunuz idrar kaçırma miktarlarını ve zamanını kaydetmenizi sizden isteyebilir (genellikle 3 gün boyunca). Ne kadar sıvı aldığınızı ve idrar kaçırma sırasında ne yaptığınızı da yazmanız gerekir. Problemle ilişkili fiziksel durumları saptamak için doktorunuz sizi muayene eder. Bir idrar yolu enfeksiyonunu saptamak için idrar tetkiki de yapılabilir.

Diğer testler idrar torbanızın ne kadar iyi boşaldığını saptarlar:

• Stres testi – idrar torbanız dolu iken birkaç kez öksürmeniz istenir. Herhangi bir idrar kaçırma not edilir.
• Boya testi – zararsız bir boya idrar torbanıza verildikten sonra pet kullanırsınız. Eğer pet boyanırsa idrar kaçırma vardır.
• Ürodinami – idrar torbası dolarken basınç ile hacim, boşalırken ise idrarın akım hızı ölçülür.
• Sistoskopi – ucunda mercek olan ince, uzun, ışıklı bir tüp ile idrar torbasının içine bakılır.

İdrar kaçırma birden fazla nedenle olabilir. Nedenin bilinmesi doktorunuzun en iyi tedaviyi önermesine yardımcı olur.

İdrar kaçırma tipleri

İdrar kaçırmanın beş tipi vardır:

1. Stres
2. Sıkışma
3. Karma
4. Taşma
5. Fonksiyonel

Stres tipi idrar kaçırma: Genç kadınlarda en sık görülen tip olan stres idrar kaçırma, idrar torbasındaki basınç üretradaki basıncı aştığında görülür. Bu, bir kadının öksürdüğünde, güldüğünde veya hapşırdığında idrar kaçırmasına neden olur. Kadın yürüdüğünde, koştuğunda veya spor yaptığında da kaçırmalar oluşabilir. Nedeni idrar torbasını destekleyen dokuların veya üretra kaslarının zayıflamasıdır.

Sıkışma tipi idrar kaçırma: Kadında aniden güçlü bir idrar yapma isteği oluşur ve tuvalete yetişemeden idrar kaçırır. Buna “aşırı aktif idrar torbası” da denir. İdrar torbasındaki kaslar fazla ve sık kasılırlarsa idrar kaçırma gerçekleşir. Ayrıca idrar torbasına sinyaller götüren sinir uçlarındaki problemlere bağlı da oluşur.

Karma tip idrar kaçırma: Bir kadında hem stres hem de sıkışma tipi idrar kaçırma varsa buna karma tip idrar kaçırma denir. Bu kombinasyon her bir tipin tek başına yarattığından daha fazla kaçırmaya neden olur. Taşma tipi idrar kaçırma: İşeme sırasında idrar torbası tamamen boşalmazsa oluşur. Bunun için idrar torbası kaslarının tam kasılamaması veya üretranın tıkalı olması gerekir. Bunun sonucunda sürekli az miktarda idrar kaçırma oluşur.

Fonksiyonel idrar tutamama: Başka sağlık problemleri bir kadının zamanında tuvalete yetişmesini engellediğinde kaçırmaya yol açar. Buna neden olan durumlar:

• Artrit
• İnme
• Sinir sistemi hastalıkları
• Hareket problemleri (örneğin yürüme zorluğu)

İdrar kaçırma sorununda hangi belirtiler görülür?

Bir kadında sık idrar kaçırmaya ek olarak başka şikayetler de bulunabilir:

• Sıkışma: İdrar torbası dolu olsun veya olmasın, güçlü bir idrar yapma isteği, sıklıkla alt karında basınç hissi ile birlikte.
• Sık idrar yapma: olağandan daha sık işeme.
• Gece idrar için uykudan uyanma
• İdrar yaparken yanma
• Gece uyurken idrar kaçırma

İdrar kaçırma tedavisi nasıl yapılır?

İdrar kaçırma tedavisi için birçok seçenek vardır. Tedaviler birlikte kullanıldığında genelde daha etkilidirler. İdrar kaçırma size rahatsızlık vermeye başlar başlamaz doktorunuzla konuşun. Bazı tedaviler, problem erken saptandığında daha iyi işe yararlar.

İdrar tutamamada davranış tedavileri

• Kilo verin.
• Kabız kalmaktan kaçının.
• Çok ağır kaldırmaktan (idrar kaçırmaya neden olanlardan) kaçının.
• Daha az kafein tüketin (kahve, çay ve bazı sodalar).
• Öksürmenize neden olan akciğer hastalıklarını tedavi ettirin.
• Sigarayı bırakın.

Problemin tipine bağlı olarak davranış tedavileri idrar torbasının eğitimini içerebilir. Bu tedavide normal ve anormal işeme düzenleri size öğretilir. Size belirli zamanlarda işemeniz önerilir – o sırada ihtiyaç hissetmeseniz bile. Ayrıca egzersiz öncesinde de işemeniz söylenebilir. İdrar yapma isteğinizi görmezden gelme yolları öğretilir. Birkaç hafta sonra daha seyrek idrar kaçırmanız beklenir.

İdrar tutamamada fizik tedavi

İdrar kaçırma tedavisi için kullanılan birçok çeşit fizik tedavi vardır. Kegel egzersizleri denilen bir tipi alttaki kaslarınızı güçlendirmenize yardımcı olabilir. Kegel egzersizleri alttaki kaslarınızı sıkılaştırır. Üretra, vajina ve rektum girişlerinin etrafındaki kasları güçlendirirler. Tıpkı mekik çekmek gibi, bu egzersizler ancak doğru kasları kullanır, sıkmayı yeterince uzun tutar ve yeterince yaptığınız taktirde işe yararlar.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon nedir? Fizyoterapist ne iş yapar?

Şöyle yapılırlar:

• İdrarınızı yapmayı ara vermek için kullandığınız kasları sıkın (ancak bu egzersizleri idrar yaparken denemeyin).
• 10 saniye kadar sıkmaya devam edin ve sonra gevşeyin.
• Günde en az 3 kez olmak üzere her seferinde arka arkaya 10-20 defa yapın.

Bacak, kalça veya karın kaslarınızı sıkmamaya dikkat edin. Bu egzersizleri düzenli olarak yapın. 6-12 hafta sonra idrarınızı daha iyi tutabilmelisiniz.

Kegel egzersizlerini yapan kadınların %40-75’inde idrar kontrolünde bir iyileşme oluşur. Her egzersiz gibi yapmaya devam ettiğiniz müddetçe işe yararlar.

Diğer tip fizik tedavilerden biri “biyofeedback”tir. Bu süreç size alttaki kaslarınızı nasıl güçlendireceğinizi öğretir. Fizik tedavi veya idrar torbası eğitimi ile birlikte kullanılabilir.

İdrar tutamamada kullanılan araçlar

Bazen alttaki kaslarınızı güçlendirmek veya idrar kaçmasını engellemek için araçlar kullanılabilir. En sık kullanılanlar:

• Şekli bir tampona benzeyen ağır bir koni günde iki kez birkaç dakika boyunca vajinaya yerleştirilir. Bir kadın koniyi yerinde tutmak için alttaki kaslarını kastığında kasları güçlenir.
• Peser vajinaya yerleştirilen topuzu olan sert bir halkadır. Topuz alt karın organlarını destekler. Ayrıca üretraya da baskı yaparak kaçakları önlemeye yardımcı olabilir.

İdrar kaçırma ilaçları

Kas spazmlarını kontrol etmeye yardım eden ilaçlar idrar kaçaklarını önlemeye yardımcı olur. Diğerleri üretra kaslarını güçlendirebilir. Bazıları aşırı aktif olan bir idrar torbasının gevşemesine yardımcı olabilir. Sizin için en iyisinin hangisi olduğuna doktorunuz karar verecektir. Bazı ilaçların yan etkileri olabilir, örneğin:

• Ağız kuruluğu
• Kabızlık
• Bulantı
• Bulanık görme
• Uyku düzeninde değişiklik

İdrar yolları enfeksiyonunuz varsa size antibiyotik verilir. Enfeksiyon iyileşince idrar kaçırma durabilir.

İdrar kaçırma ameliyatı

Stres idrar tutamamayı tedavi etmek için ameliyat yapılabilir. Sizin için doğru olan ameliyata karar vermeden önce doktorunuzla birlikte birçok faktörü gözden geçirirseniz:

• Yaşınız
• Yaşam şekliniz
• Mevcut herhangi bir hastalığınız
• Tıbbi öykünüz (radyasyon tedavisi görmüş veya idrar tutamama için ameliyat olmuşsanız)
• Genel sağlığınız

Bazı idrar kaçırma tiplerinde üretra etrafına madde enjeksiyonu yardımcı olabilir. Etkisi yaklaşık bir yıl sürer ve işlem tekrarlanabilir.

Sonuç Olarak…

İdrar kaçırma kadınlarda sık görülen bir problemdir ve elimizde bir çok tedavi seçeneği vardır. Ancak profesyonel yardım aramak önemlidir. Günlük yaşamınızı etkileyen şikayetleriniz varsa doktorunuza söyleyin. Problemin nedenini bulmak için tam ve ayrıntılı bir muayene gerekir. İdrar kaçırma doğru tedaviyle çoğu vakada büyük oranda düzelir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör