Doğum ayı ile hastalıklar arasında ilişki var mı?

Yazan Mehmet Saltuerk

18 Ekim 2015 | 30 Mart 2023 | Kategori: Güncel / Literatür, Psikiyatri / Nöroloji, Üye Yazıları Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

635 Paylaşım

Doğum ayı sağlık riskini söylüyor! “Bana ne zaman doğduğunu söyle, sana ne kadar sağlıklı olduğunu söyleyeyim” Kulağa biraz astrolojik burç falı gibi gelen bu söz, gelecekte gerçek olacak gibi görünüyor. Zira Doğum-Ayı ile sağlık arasında yakın ilişki olduğunu gösteren yüzlerce hatta binlerce bilimsel çalışma bulunuyor. Aşağıda bu konuda yapılmış birkaç önemli istatistiksel araştırma ile bu araştırmalardan elde edilen sonuçları okuyacaksınız.

Bilim çevreleri Doğum Ayının Hastalıklara Etkisi konusunde farklı görüşlere sahip.

Bazı çevreler Doğum Ayının hastalıklara etkisinin çok az olcağı, asıl belirleyici olanın genetik yapı ile yaşam stili olduğu görüşünde.
Karşı görüşte olanlar ise hamileliğin geçtiği 9 aylık süre içerisinde güneş ışığı, alınan gıdalar ve mevsimsel hastalıkların embriyonun gelişimini etkileyen epigenetik faktörler olduğu görüşünde.

Bu iki farklı görüşün de güçlü argümanları olmasına rağmen konunun çok yönlü klinik ve laboratuvar çalışmaları ile desteklenmeye ihtiyacı var. Her ne kadar laboratuvar ve klinik çalışma ile desteklenmeyen bir araştırma eksik sayılsa da milyonlarca insanın katıldığı istatistiksel bir çalışmadan elde edilen sonuçların konu hakkında önemli ipuçları verdigini kabul etmek durumundayız.

Yapılan araştırmalar ve ortaya çıkan sonuçlar

Araştırma 1: Yazın doğan kızlar ergenliğe daha geç giriyorlar

Cambridge üniversitesi tarafından yapılan ve Heliyon dergisinin 12 ekim 2015 tarihli sayısında yayınlanan bu araştırma, yaz aylarında doğan çocukların, daha büyük ve daha sağlıklı olduklarını gösteriyor. Ayrıca araştırmadan çıkan başka bir sonuç da Haziran, Temmuz ve Auğustos aylarında doğan kızların kış aylarında doğan kızlara göre ergenlik çağına daha geç girdiklerini gösteriyor.

Sebep bilinmiyor: Mevsimlerin bu etkisinin nasıl olduğu şimdilik tam olarak bilinmiyor. Ama tahminler, yaz çocuklarının özellikle hamileliğin ikinci yarısında daha fazla güneş ışığına maruz kalmasından dolayı artan D vitamini miktarının böyle bir etkiye sebep olabileceği yönünde.

Not: Bu araştırma ingilterede sağlık verilerinin toplandığı Biobank adlı veri bankasındaki verilerin incelenmesi ile yapılmıştır. Araştırma, 450.000 erkek ve kız çocuğun doğum tarihi ve sağlık kayıtları incelenerek yapılmıştır. Araştırmada daha çok bebeklerin doğum ağırlığı, boyu ve kızların ergenliğe giriş yaşı ele alınmıştır. (1)

Araştırma 2: Çeşitli Aylarda Çeşitli Hastalıklara Yatkınlık

İkinci araştırma, New Yorkta 1985 ile 2013 yılları arasında 1,7 milyon hasta ve bunların müzdarip olduğu 1688 değişik hastalığın istatistiksel incelenmesi ile yapılmıştır. Araştırmadan ortaya çıkan sonuçlar doğum ayı ile 55 hastalık arasında bazı bağlantıların olduğunu gösteriyor.(2)

Başlıklar halinde ortaya çıkan sonuçlardan bazıları

Aralık ayı doğumlular daha çok Hematom’a (ciltte morluklar) yatkın.
Ocak ayı doğumlular daha çok hipertansiyona yatkın.
Mart ve Nisan ayında doğanlar sıklıkla kalp damar rahatsızlığına, genellikle de ateroskleroz daha yatkın.
Mayıs ayıda doğanlar en sağlıklı olan grup.
Yazın doğanlar alerjiye daha yatkın.
Eylül ayı doğumlular daha çok kusma problemi ile karşı karşıya kalıyorlar.
Ekim ve Kasımda doğanlar bronşit, viral enfeksiyonlar ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna yatkın(ADHD).

Araştırma 3: Doğum Ayı ve İntihar Riski

British Journal Psikiyatri dergisinde yayınlanan bir araştırma Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında doğanların, kış ve sonbaharda doğan yaşıtlarına göre %17 daha fazla intihar ettiklerini gösteriyor (3). Dergide yapılan açıklamada, bu oranın alkol bağımlılığından hayatını kaybedenlerle aynı olduğu belirtiliyor.

Liverpool üniversitesinin 1979 – 2001 yılları arasında İngiltere ve Galler’de yapmış olduğu başka bir araştırma, intihar ve kendini yaralama vakalarının ilkbahar doğumlularda diğer mevsimlerde doğanlara göre daha fazla olduğunu gösteriyor. 52.000 vakanın incelendiği araştırma bu oranın kadınlarda %30, erkeklerde %14 olduğunu gösteriyor (4).

Açıklama: İntihar oldukça kompleks bir olay. Kişiyi intihara götüren sebepler arasında birçok faktör rol oynamaktadır, bu nedenle intihar sebebini sadece Doğum Ayına bağlamak elbette doğru olmaz. Fakat makalenin yazarı Salib‘in bu konuda öne sürdüğü hipotez de oldukça tutarlı görünüyor.

Hipotezde, ilkbahar çocuklarının anne karnında beyin gelişiminin en kritik zamanını kış aylarında geçirmesinin büyük bir dezavantaj olabileceğinden bahsediliyor ve Salib bu dezavantaj için şöyle diyor: “Eğer anne bu aylarda herhangi bir enfeksiyonal hastalık geçirirse, vücutta oluşacak sıcaklık farkı fetusun beyin yapılanmasını olumsuz etkileyerek, doğacak olan çocuğun yetişkinlikte intihara yatkın olmasına sebep olabilir.“

Araştırma 4: Doğum Ayı ve Multiple Skleroz

Michigan Üniversitesi’nden Cristen Willer’in Kanada, İngiltere, Danimarka ve İsveçte 71400 MS hastasının verilerini inceleyerek yaptığı bir araştırma, Mayıs doğumlularda en fazla, Kasım doğumlularda ise en az MS hastalığı görüldüğünü gösteriyor.

Araştırma açık bir şekilde Mayıs ayında doğanların % 13 daha fazla MS olduğunu gösteriyor(Kasım ayında doğanlara göre). Araştırmada bu farkın nereden geldiği, eğer çevresel faktörler rol oynuyorsa bunun doğum öncesi mi yoksa sonrası mı etkili olduğunun henüz bilinmediği bildiriliyor.(5)

Sonuç

Bu araştırmalar Doğum-Ayı ile sağlığımız arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor fakat bu ilişkinin ne derece etkili olduğu konusu şu an için spekülasyona açık bir konu…

Hangi ayda doğmuş olursak olalım, sağlıklı bir yaşam için yılın tüm aylarında sağlıklı beslenme, spor yapma ve stresten uzak durmayı kendimize ilke edinelim.

Mehmet Saltürk

++++++++++++++++++++++++++

Dipl. Biologe Mehmet Saltuerk

Institute for Genetics University of Cologne

++++++++++++++++++++++++++

Kaynak