Diyabet riski nedir? Riskinizi nasıl hesaplarsınız? İşte risk tablosu

17 Kasım 2014 | 5 Ocak 2020 | Kategori: Diyabet Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

166 Paylaşım

Diyabet riski, önceden hesaplanabilen şeker hastalığına karşı önemli bir uyarandır; riskinizi önceden saptayarak kendimizi diyabet hastalığına karşı koruyabilirsiniz. Diyabet yani şeker hastalığı, çağımızın en yaygın ve hızla yayılan hastalıkları arasında yer alıyor. Dünya Sağlık Örgütü dünya tarihinde ilk kez, bir sonraki kuşağın ömrünün önceki kuşaktan daha kısa olacağı konusunda uyarıyor. Diyabet tedavi edilmediğinde, çeşitli sağlık problemlerine yol açarken, erken teşhis edildiğinde ise sağlıklı yaşam şansı veriyor. İç Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Ahmet Hamidi diyabet tehlikesine dikkat çekerken, vücutta her türlü hastalığı meydana getirebileceğinin de altını çiziyor.

İçindekiler

Diyabetin tipleri (türleri) nelerdir?

Diyabetin değişik tipleri vardır. Bütün dünyada modern tıbbın klasik tespitine göre, diyabetin 4 çeşit etiyolojik sınıflaması vardır. Birincisi Tip 1 diyabet denilen ve gençlerde görülen diyabettir. Genellikle 10 ile 25 yaş arasında rastlanır. Bunun görülme sıklığı, şeker hastalarının toplamına oranla % 5-7’dir. Tip 1 diyabette veya genç tipi dediğimiz diyabette, sebep olarak daha çok insülin yokluğu gösterilebilir. Pankreastaki beta hücre harabiyeti nedeniyle, genellikle baştan beri insüline ihtiyaç hisseden bir diyabet şeklidir. Bu tip diyabette, mutlaka insülin gereklidir, başka bir tedavi şekli yoktur.

Tip 2 diyabet nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

İkincisi Tip 2 diyabet, daha çok 25 yaş ve üstünde görülen bir diyabet tipidir. Genellikle bu tip hastalar fazla kiloludur. Bunun sebebi ise, daha çok insüline karşı asıl hedef hücrelerde meydana gelen bir direncin oluşudur. 25 yaşından sonra görülen Tip 2 diyabet, değişik şekillerde kendini gösterebilir. Diğer spesifik diyabet çeşitleri; değişik genetik faktörlerin, enfeksiyonların, ilaçların, immünolojik faktörlerin meydana getirdiği diyabet türleridir.

Gizli şeker nedir?

Kan serumu, bütün dünyada normal kabul edilen kriterler olan 70-110 mg/dl glukoz içerir. Serum içerisindeki kan şekerinin dışında, ayrıca kanda mevcut olan kırmızı kan hücrelerinde de belli bir oranda şeker vardır. Buna hemoglobine bağlı şeker denir. Bu da %6’dır) Şekerin %6 oranının üzerine çıkması, gizli şekerin yüksekliği demektir. Gizli şeker tespiti çok önemlidir. Hem teşhiste önemli bir rol oynar, hem tedavinin gidişatında büyük önem arz eder; hastanın diyetine, egzersizlerini aksatıp aksatmadığı konusunda belirti verir. Hekime yön verir ve nasıl bir tedavi uygulaması gerektiğine işaret eder.

Diyabet olduğunuz nasıl anlarsınız?

Diyabet tiplerine göre bu belirtiler değişik şekillerde kendini belli eder. Mesela Tip 1 diyabet daha çok aşırı yorgunluk, halsizlik, susuzluk, aşırı idrara gitme gibi belirtiler taşırken Tip 2 diyabet; bazen çok hızlı bir kilo verme bazen de baş ağrısı, aşırı bir ağız kuruluğu, vücutta değişik yerlerde kaşıntıların meydana gelmesi, yaraların geç iyileşmesi, kişinin kendini iyi hissetmemesi, gözlerde görme bozukluğu, yorgunluk ve buna benzer birçok belirtilerle kendini gösterebilir. Tip 2 diyabet genellikle genetik faktörlere bağlıdır. Diğer diyabet tiplerine göre görülme sıklığı % 80-90 oranındadır.

Diyabet (şeker hastalığı) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Tip 2 diyabetlilerde de bazen aşırı idrara çıkma, aşırı susuzluk, ağız kuruluğu görülür. Hamilelerde genelde pek belirti vermez, rutin olarak yapılan kontrollerinde tespit edilir. Genel olarak Tip 2 ve Tip 4 diyabetlerde gizli bir hastalık söz konusudur. Zaten bu tiplerde belirtiler ortaya çıkmadan yaklaşık 10 yıl önce diyabet başlamıştır. Buna da diyabet öncesi dönem denir. Yani hekimin diyabet tanısı koymasından 10 yıl önce hastalık başlamıştır, ancak gizli kalmıştır veya halen hastanın şekeri olduğundan haberi yoktur.

Ailesinde, akrabalarında şeker hastası olan kişiler mutlaka düzenli kontrol yaptırmalıdır. Kilo fazlaysa düşürülmeli, düzenli egzersiz yapılmalı ve sıkı bir diyet uygulanmalıdır. Fakat en mühim olan kontrollerin düzenli yaptırılmasıdır.

Diyabet riskinizi test edin

Diyabet riskinizi öğrenmek için aşağıdaki testi yapmanız yeterli olacaktır.

Evet Hayır

1. Vücut ağırlığım yanda verilen tabloya göre eşit veya daha fazla 5 0

2. 65 yaşın altındayım ve gün boyu az 5 0
egzersiz yapıyorum / hiç yapmıyorum

3. 46 ile 64 yaş arasındayım 5 0

4. 65 yaşın üzerindeyim 9 0

5. 4 kilo üzerinde çocuk doğurmuş bir kadınım 1 0

6. Kız veya erkek kardeşimde diyabet var 1 0

7. Diyabetli akrabam var 1 0

Toplam Puanlar

Değerlendirme: Aldığınız puanları toplayın. Eğer elde ettiğiniz sayı; 3 ile 9 puan arası ise, muhtemelen şu an için diyabetli olma riskiniz düşüktür. 10 veya daha fazla puan ise, diyabetli olma riskiniz yüksektir. Eğer puanınız 10 veya yukarısında ise doktorunuzdan randevu alarak en kısa zamanda görüşmelisiniz. Sadece doktorunuz diyabetli olup olmadığınızı tespit edebilir.

Bunun için şeker yükleme testi yaptırmanız gerekecektir. Eğer şu an için risk altında değilseniz bile, diyabeti unutmayınız. 45 yaş üstündeki tüm insanların diyabet yönünden test edilmesi gerekmektedir. Test için bir gece açlık sonrası sabah alınan açlık kan şekerinin 126 mg/dl’nin üzerinde olması diyabet teşhisini koydurmaktadır. Test sonucu normal çıksa bile, üç senede bir testin tekrarlanmasını öneririz.

Risk Değer Tablosu

Boy (cm) Ağırlık (kg)
147 58.5
150 60
152.2 62.5
155 65
157.5 66.7
160 69
162.5 71
165 73.5
167.5 76
170 78
172.5 80
175 82.5
177.5 85
180 87.5
183 90
185.5 92
188 95
190.5 98
193 100

Boyunuza göre ağırlığınız tabloda verilen değere eşit veya bu değerden fazla ise, diyabet riskiniz yüksektir.
Bu tablo vücut kitle indeksine göre yapılmıştır. Tablo, 35 yaş üzerindeki erkekler ve kadınlar için, boya göre sağlıklı olmayan kiloları göstermektedir.

Eğer;

Fazla kilolu iseniz
Yakın akrabalarınızda Tip 2 diyabetli olan varsa
Yüksek risk taşıyan etnik gruptaysanız
Tansiyon yüksekliğiniz var ise
HDL kolesterol veya trigliserit düzeyleriniz normal değil ise
4 kg üzerinde çocuk doğurmuş iseniz veya gebelikte çıkan bir diyabetiniz varsa, daha genç yaşlarda ve daha sık test yaptırmanızı öneririz.