Dismenore tanı ve tedavisi

Dismenore ağrılı menstruasyon anlamına gelir. İkiye ayrılır; primer dismenore (eşlik eden pelvik bir pataloji yoktur), sekonder dismenore (belirgin pelvik patalojilerle birliktedir).

Primer dismenore:
En sık karşılaşılan jinekolojik yakınmalardan birisidir. Puberte sonrası olguların yaklaşık %50’sinde primer dismenore görülür. Genellikle genç kadın hastalığıdır (en sık 10’lu, 20’li yaşlarda görülmektedir). Evlenmemiş kadınlarda daha sıktır. Primer dismenore tanısı koyabilmek için öyküde 3 özellik önemlidir; 1.Daima ovulatuar sikluslarda oluşur. İlk başlangıcı genllikle menarştan kısa bir süre sonrasına rastlar. 2. Ağrı, menstruasyondan bir kaç saat önce veya menstruasyonla birlikte başlar ve genellikle 48-72 saat sürer. 3.Ağrı kramp tarzındadır ve özellikle suprapubik bölgede yoğundur. Ağrı bele ve uyluğa yayılabilir.

Etyoloji: Menstrual dönemde oluşan endometrial ve sistemik hormonal değişikler rol oynamaktadır. Bunlardan bir tanesi endometriyumdaki prostoglandin üretimi ve salınımındaki değişikliklerdir. Primer dismenoreli olgularda, menstruel dönemde endometriumda prostoglandin salınımının (özellikle PGF2_alfa) arttığı gösterilmiştir. Prostoglandinlerdeki bu değişim sonuçta güçlü uterin kontraksiyonlara, belirgin vazokonstruksiyona ve buna bağlı uterin hipoksi ve ağrıya neden olur. Primer dismenoredeki bir diğer değişiklik 5-lipooksijenaz sentez yolunun aktivasyonu ile lökotrien sentezinin artmasıdır.Lökotrienler güçlü vazokonstrüktör ve uterin kontraksiyonları artıran ajanlardır.

Bu hormonal değişiklikler sonucu primer dismenoreli olgularda, menstruel dönemde uterin kontraksiyonların şiddeti, frekansı artmakta, uterin kan akımı azlmakta, sonuçta uterin iskemi ve hipoksi ile pelvik ağrı oluşmaktadır. Arıca uterin kontraksiyonların artması direkt olarak kramp tarzında ağrıya yol açmaktadır.

Tedavi: Primer dismenorenin tedavisi esas olarak medikaldir. En yaygın kulanılan ilaçlar prostoglandin sentetaz inhibitörleridir. Nonsteroidal anti inflamatuar özellik taşıyan bu ajanlar menstrusyonun başlaması ile birlikte alınmaya başlanır ve en az 48 saat olmak üzere ortalama ilk 3 gün devam edilir. En sık kullanılan antiprostoglandinler; naproksen sodyum 275 mgr oral, ibuprofen 400 mgr oral, mefenamik asit 250 mgr oral, indometazin 25 mgr oral. Herbiri 4-6 satlik aralıklarla kullanılabilir. Peptik ülser ve hipersensivite reaksiyonu başlıca kontredikasyonu oluşturmaktadır. Oral kontraseptifler diğer bir tedavi seçeneğidir. Yalnızca kontrasepsiyon isteyen primer dismenoreli olguların tedavisinde kullanılır. Diagnostik laparoskopi; antiprostoglandinler veya OKS’lerle ortalama 4-6 siklus boyunca yapılan tedaviye rağmen sonuç alınamazsa yapılır. Çünkü en sık karşılaşılan sekonder dismenore nedeni endometriozistir.

Sekonder dismenore:
Primer dismenoreye göre daha ileri yaşlarda ortaya çıkmasına rağmen endometriozisin menarştan hemen sonra oluşabildiği unutulmamalıdır. Sekonder dismenorede ağrı menstruasyondan hemen önce başlayabilir ve tüm menstrüel periyod boyunca sürer. Genellikle pelvisin daha derininde, künt tarzda hissedilen bir ağrıdır ve bele yayılabilir.

Sekonder dismenore nedenleri: Periton; endometriozis, pelvik konjesyon sendromu. Over; overyan kist veya tümörler. Fallop tüpleri; pelvik inflamatuar hastalık (akut veya kronik). Uterus; adenomyozis, uterin myomlar, uterin polipler, intrauterin adezyonlar (asherman sendromu), konjenital malformasyonlar (uterus bikornus,uterus septus), rahim içi araçlar. Serviks; servikal stenoz. Vajen; imperfore hymen, transvers vajinal septum.

Sekonder dismenore düşünülen olgularda nedene yönelik araştırma yapılmalıdır: Bu araştırma;

Pelvik inflamatuar hastalıklı olgularda bakteri kültürlerini ve seksüel geçişli hastalık araştırılmasını,

Uterin myom, ovaryan kistler ve uterin malformasyonlar için ultrasonografiyi (özellikle vajinal USG),

Uterusun konjenital anomalileri için histerosalpingografiyi,

İntrauterin polip, pediküllü submüköz myomlar ve asherman sendromu için histereskopiyi,

Endometriozis ile diğer pelvik patolojilerin tanısı için laparoskopiyi içermelidir.

Tedavi: Sekonder dismenorede tedavi nedene yöneliktir. RİA kullanan olgularda ağrının tedavisinde antiprostoglandinler yararlıdır. Bu NSAİ ajanların RİA’ya bağlı olarak gelişen menorajinin tedavisinde de etkili oldukları gösterilmiştir. Özellikle flufenamik asit, ibuprofen ve naproksen’in, RİA’ya bağlı olarak gelişen bu iki ana komplikasyonun tedavisinde etkili oldukları bilinmektedir.

Enes Başak
http://tipnotlari.wordpress.com
http://enesbasak.wordpress.com
https://www.facebook.com/groups/tipnotlari

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör