Dış gebelik nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Dış gebelik, döllenmiş bir yumurtanın rahim içi dışında bir yere yerleşmesidir. İlk 3 ayda yaşanan anne ölümlerinin en sık sebebidir. Döllenmiş olan yumurta herhangi bir nedenden dolayı tüplerden rahim boşluğuna kadar olan seyahatini tamamlayamaz. Sıklıkla %90-95 oranında fallop tüplerinde görüldüğü için ektopik gebelik denildiğinde genelde tubal gebelik anlaşılır. Gebelik erken dönem normal gebelik bulgularını taklit eder. Adet gecikmesi, gebelik testlerinin pozitif olması, bulantı, kusmalar, memelerde hassasiyet normal gebelikte olduğu gibi dış gebelikte de görülür. Tüplere yerleşen gebelik büyümeye başlar ve belirli bir noktaya geldikten sonra tüpleri germesi neticesinde burada bir yırtılmaya ve kanamaya neden olur. Bu durum fark edilmez ve tedavi edilmez ise iç kanama sonucu anne ölümü ile sonlanabilir. Ektopik gebeliğin önemi buradan kaynaklanır.

Dış gebelik nedir?

Dış gebelik nedenleri

Dış gebeliğin nedeni her zaman çok belirgin değildir. Bu duruma aşağıdakilerden biri veya daha fazlası neden olabilir:

Fallop tüpünde enfeksiyon olması

Tüplerde kısmi tıkanıklık yapan ya da tüplerin hareket kabiliyetini azaltan bütün durumlar dış gebelik için uygun zemin hazırlar. Bunlardan en sık görüleni geçirilmiş enfeksiyonlardır. Her enfeksiyon atağı dokularda bir miktar harabiyet yaratır. Enfeksiyon sayısına ve şiddetine bağlı olarak yapışıklıkların derecesi de değişiklik gösterir. Bu yapışıklık hem tüplerin içinde olur ve tüpün iç kanalını kapatır, hem de tüpün dışında meydana gelerek tüplerin doğal yapısını bozar. Eğer bu tıkanıklıklar spermin geçişini engelleyecek kadar şiddetli ise bir infertilite (kısırlık) söz konusu olacaktır. Eğer tıkanıklık kismi ise döllenme gerçekleşebilir ancak bu kez dış gebelik şansı oldukça yüksek olacaktır. Dıştan olan yapışıklıklar da hareket kabiliyetini bozarak ektopik gebeliğe zemin hazırlar.

Dış gebelik geçmişinin olması

Daha önce ektopik gebelik geçirenlerde de risk normale göre daha yüksektir. Bir dış gebelik geçiren kadının sonradan yine dış gebelik geçirme şansı %10 civarındadır.

Rahim İçi Araç (RIA) kullanırken hamile kalmak

Spirallerin (rahim içi araç) uzun süre dış gebelik riskini arttırıp arttırmadığı tartışılmıştır. Gerçekte spiral gebelik şansını son derece azaltır. Spiral kullanan birinin gebe kalması son derece zordur, fakat bir gebelik oluştuğunda bunun bir dış gebelik olma olasılığı normale göre daha yüksektir.

Bazı doğum kontrol hapları

Sadece progesteron içeren minipil türü doğum kontrol hapları tubal hareketleri azaltarak dış gebelik olasılığını arttırırlar. Progesteron içeren spirallerde de risk biraz daha yüksektir.

Kürtaj nedir? Nasıl yapılır? Kürtajın riskleri nelerdir?

Ayrıca:

• Önceki bir enfeksiyondan kalan yara dokusu veya tüp üzerindeki cerrahi bir prosedür de yumurta hareketini engelleyebilir.
• Pelvik bölgede ya da tüplerde yapılmış bir cerrahi müdahale: Geçirilmiş operasyonlar da dokularda yapışmalara neden olur. En sık over kisti nedeni ile yapılan cerrahi girişimler, apandisit ameliyatları sonrası bu tür yapışıklıklara rastlanır.
• Tüpte doğumsal şekil bozuklukları: Anormal büyüme veya doğum kusuru tüpün şeklindeki bir anormallik ile sonuçlanabilir. Döllenmiş yumurta rahim içine ulaşamaz ve neticede dış gebelik ortaya çıkar.

Dış gebelik erken teşhisle kolayca tedavi edilebilir.

Dış gebelik risk faktörleri

Cinsel açıdan aktif her kadın dış gebelik riski altındadır. Fakat en belirgin risk faktörleri şöyle sıralanabilir:

• Annenin yaşının 35 yaş üzeri olması
• Birden fazla kürtaj hikayesi
• Sigara kullanmak
• Endometriozis hastalığının bulunması
• Doğurganlık ilaçlarının kullanımı
• Annenin kısırlık ya da tüp bebek tedavisi görüyor olması
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
• Hormonal faktörler
• Başarısız bir tüp bağlama (ligasyon) ya da ligasyonun iptal işlemi

Tüp bebek nedir? Tedavisi nasıl yapılır? Aşamaları ve fiyatı

Dış gebelik nasıl anlaşılır?

Erken gebeliğin bütün belirtileri dış gebelikte de görülür. Adet gecikmesi, mide bulantıları, kan ve idrarda yapılan gebelik testlerinin olumlu olması hep normal gebelik ile aynıdır ve ektopik gebeliğin fark edilmesini engeller. Tipik gebelik bulgularına sahip olsanız da, aşağıdaki belirtiler potansiyel bir ektopik gebeliğin farkına varmanıza yardımcı olabilir.

Dış gebelik belirtileri 

• Karın, pelvis, omuz veya boyun bölgesinde yoğunluğu değişebilen keskin ağrılar
• Karnın bir tarafında oluşan şiddetli ağrı
• Normal periyottan daha ağır ya da daha hafif vajinal kanama
• Halsizlik, baş dönmesi veya bayılma
• Rektal basınç

Hamile olduğunuzu biliyorsanız ve bu semptomlardan herhangi birine sahipseniz çok acil olarak doktorunuza başvurmanız ve derhal tedaviye başlamanız gerekir.

Dış gebelik teşhis ve tedavisi nasıl yapılır?

Dış gebelik nasıl teşhis edilir?

Dış gebeliğiniz olduğundan şüpheleniyorsanız derhal doktorunuza danışın. Doktorunuz doğru teşhis ve tedavi adına aşağıda belirtilen yollara başvuracaktır:

• Fiziksel muayene: Dış gebelik fiziksel muayene ile teşhis edilmez. Bununla birlikte, doktorunuz diğer etkenleri ekarte etmek için yapmayı tercih edebilir.
• Transvajinal ultrasonografi: Tanı için bir başka adım transvajinal ultrasonografidir. Doktorunuz gebelik kesesinin uterusta olup olmadığını görebilmek için vajinanızın içine, yerleştirdiği sopa benzeri özel bir alet yardımıyla bakar.
• Kan testi: Doktorunuz hCG ve progesteron düzeylerinizi belirlemek için kan testi de yapabilir. Bunlar gebelik sırasında bulunan hormonlardır. Bu hormon seviyeleri birkaç gün içinde aynı kalmaya veya azalmaya başlarsa ve ultrasonda gebelik kesesi mevcut değilse, gebelik muhtemelen ektopiktir.
• Kuldosentez: Doktorunuz, vajinanın en üstündeki, rahmin arkasındaki ve rektumun önündeki bir boşluğa bir iğne yerleştirilmesini içeren bir prosedür olan “kuldosentez” yapabilir. Bu bölgede kan bulunması, kopmuş fallop tüpünde bir kanamayı gösterebilir.

Embriyo nedir? Transferi nasıl yapılır? Aşamaları ve riskleri

Dış gebelik tedavisi: Dış gebelik nasıl sonlandırılır?

Dış gebelik iğne tedavisi

Eğer doktorunuz acil komplikasyon olasılığının düşük olduğuna karar verirse ektopik kütlenin patlamasını önleyecek birkaç ilaç reçete edebilir. AAFP’ye göre bunun için yaygın olarak kullanılan bir ilaç metotreksattır (Rheumatrex). Metotreksat, ektopik kitle hücreleri gibi hızla bölünen hücrelerin büyümesini durduran bir ilaçtır. Doktorunuz bu ilacı size enjeksiyon olarak verecektir. Ayrıca ilacın etkili olmasını sağlamak için düzenli kan testleri yaptırmalısınız.

Eğer ilaç etkili olduysa, yaşadığınız bulgular kasılma, kanama gibi düşük yapma belirtileriyle aynı olacaktır. Bunun ardından daha ileri cerrahiye nadiren ihtiyaç duyulur. Metotreksat, ameliyatla oluşabilecek fallop tüpü hasarı gibi bir risk taşımaz. Bununla birlikte, bu ilacı aldıktan sonra birkaç ay boyunca hamile kalmanız mümkün olmayacaktır.

Dış gebelik ameliyatı

Dış gebelik evde bakım

Ameliyat sonrası yaralarınızın bakımıyla ilgili doktorunuz size özel talimatlar verecektir. Başlıca hedef iyileşme sürecinde kesiklerinizi temiz ve kuru tutmaktır. Aşağıda gördüğünüz enfeksiyon bulgularınız olup olmadığını düzenli olarak kontrol edin:

• Durmayan ve aşırı kanama
• Ameliyat bölgesinde kötü kokulu akıntı
• Dokunduğunda bölgede sıcaklık hissi
• Kırmızılık
• Şişme

• Ağır kaldırmayın
• Kabızlığı önlemek için bol miktarda sıvı için
• Pelvik dinlenmeye önem verin (cinsel ilişkiden, tampon kullanımından ve vajinal duşdan uzak durun).
• Cerrahi sonrası il hafta mümkün olduğunca dinlenip sonraki haftalarda tolere edebilecek şekilde aktiviteyi artırın
• Ağrınız artarsa ​​veya bir şeylerin normalin dışında olduğunu hissederseniz daima doktorunuza bildirin.

Dış gebelikte adet görülür mü?

Dış gebelikte de tıpkı hamilelikte olduğu gibi adet gecikir. Bütün belirtiler hamilelikle aynıdır ve hamilelik testi pozitiftir.

Tüp bebek tedavisinde kadınlar için yaş sınırı var mı? İdeal gebelik yaşı nedir?

Dış gebeliğin nadir şekilleri

Dış gebelik nadiren tüpler dışında bölgelerde de yerleşebilir. Bazen tüp içinde yerleşen gebelik bir süre sonra düşükle sonuçlanır ve materyal karın boşluğu içine düşer. Canlılığını henüz kaybetmediği için burada yeniden yerleşir ve gelişmeyi sürdürür. Literatürde karın boşluğuna yerleşen ve miada kadar ulaşan gebelikler mevcuttur. Tüpler dışında yumurtalıklarda, rahim ağzında da dış gebelik görülebilir.

Dış gebeliğinin tehlikelerinden korunmanın en kolay yolu adet gecikmesi olduğunda vakit kaybetmeden doktora gitmektir. Bu sayede en erken zamanda saptanan dış gebelik kadına ve tüplere zarar vermeden tedavi edilebilir.

Dış gebelik sonrası hamile kalma süresi

Dış gebelik sonrasında siz ve eşiniz fiziksel ve duygusal olarak kendinizi hazır hissettiğinizde tekrar bebek sahibi olmayı deneyebilirsiniz. Ancak tekrar denemeden önce iyileşmeniz için zamana ihtiyacınız olacak. Tedaviden sonra en az 2 adet dönemi geçirene kadar beklemeniz daha sağlıklı olacaktır. Eğer tedaviniz metotreksat ile yapıldıysa genellikle en az 3 ay beklemeniz tavsiye edilir, çünkü bu süre zarfında hamile kalırsanız ilaç bebeğinize zarar verebilir.

Ektopik gebelik geçiren kadınların çoğu, bir fallop tüpü çıkarılmış olsa bile yeniden hamile kalmakta sıkıntı yaşamazlar. Genel olarak, kadınların % 65’i dış gebelik sonrası 18 ay içinde sağlıklı bir şekilde hamile kalabilmektedir. Ancak bazen, IVF gibi yumurtlama tedavisi uygulamak gerekebilir.

Kaynaklar ve Referanslar: 1- Ectopic Pregnancy, 2- Ectopic Pregnancy, 3- Ectopic pregnancy treatment

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör