Çocuklukta maruz kalınan bu etmenler, çocukluk çağı kanserlerine zemin hazırlıyor

31 Mart 2016 | 6 Haziran 2021 | Kategori: Çocuk Sağlığı, Kanser Print

525 Paylaşım

Çocukluk çağı kanserleri diğer çocuk hastalıklarının bulguları ile benzerlik gösterdiği için teşhis ve tedavisinde gecikmeler yaşanıyor! Çocukluk çağı yaşamın en hassas dönemlerinden birisidir. Bu dönemde maruz kalınan dış etmenler ve genetik faktörler çocukluk çağı kanserlerine zemin hazırlıyor. Kanser vücutta bir dokunun anormal şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkan, çıktığı dokuyu harap eden ve ayrıca çevreye ve uzak dokulara da yayılarak zarar veren kötü huylu bir hastalıktır. 0 – 17 yaş arasında görülen kanser türlerine çocukluk çağı kanserleri denir. Çocukluk çağı kanserleri, tüm kanserler içinde önemli bir paya sahip olan ve doğumdan ergenliğe kadar her yaşta görülebilen çok ciddi durumlardır. Ayrıca, diğer çocukluk çağı hastalıkları ile karışabilecek semptomlar göstermesi nedeniyle teşhis ve tedavisinin gecikmesi de olasıdır.

Çocuklarda kanserler yetişkinlere göre seyrek olup her yıl bir milyon çocuktan yaklaşık 150 kadarına kanser teşhisi konulmaktadır. Ülkemizde her yıl yaklaşık 2500-3000 yeni vaka ile karşılaşılmaktadır. Çocukluk çağında en sık görülen kanserler sırasıyla lösemiler, lenfomalar ve beyin tümörleridir. Çocuklarda kansere neyin sebep olduğu kesin olarak bilinmemektedir ama riskleri arttıran pek çok faktör tanımlanmıştır.

Çocukluk çağı kanserlerinde aileler çocuğa nasıl yaklaşmalı?

Genetik ve çevresel faktörlerin birlikte etkili olduğu düşünülmektedir. Sigara içmek, çok yağlı beslenmek, obezite, zehirli kimyasallar ile çalışmak gibi sebepler yetişkinlerde görülen kanserlere zemin oluşturabilir ama çocuklarda böyle bir neden pek yoktur.

Geçirilen bazı virüs enfeksiyonlarının (EBV ve HIV gibi virüsler), ışına maruz kalmanın bağışıklık sistemini çökerttiği ve kansere neden olduğu düşünülmektedir. Bazı genetik yatkınlıklar da tümör oluşumuna sebep olabilir (Li – Fraumeni sendromu, Beckwith Wiedemann sendromu gibi). Böcek ilaçları, tarlalara sıkılan hormon tipi gübreler besinlere geçerek kanserojen etki yapabilir. Bunların dışında bazı kimyasallar ve radyoaktive etkilerde çocukluk dönemi kanserleri riskinden sorumlu tutulmaktadır.

Çoçuklarda en sık görülen kanser türleri nelerdir?

Lösemi (kan kanseri)
Lenfoma (beze kanseri)
Beyin tümörü
Kemik tümörü
Böbrek tümörü (Wilms tümörü)
Nöroblastom (böbreküstü bezi tümörü)
Sarkom (kas ve yumuşak doku tümörü)
Retinoblastom (gözün ışığa duyarlı tabakası olan retinada görülen tümör)
Germ hücreli tümör (üreme hücrelerinin vücudun başka yerlerinde yaptığı tümör)
Karaciğer tümörü

Çocukluk çağı kanserlerinde başarı oranları artmaya devam ediyor

Erken teşhis için dikkat edilmesi gerekenler;

Çocuklarda ani gelişen, olağan gelmeyen ve süreklilik gösteren bir takım belirti ve bulgular konusunda dikkatli olmak gerekebilir. Bu tür belirtilerin varlığı her zaman kanseri işaret etmese de erken teşhis için uyarıcıdır.

Diyet yapmaksızın son 6 ayda %10 üzerinde kilo kaybı
Ciltte yaygın morluk ve çürükler
Uzun süreli açıklanamayan halsizlik
Lenf bezlerinde önemli düzeyde büyüme (özellikle koltuk altı ve kasıklarda)
Uykudan uyandıran, sabahları daha belirgin olan baş ağrıları
Gözde beyaz parlaklık olması
Ani görme kaybı, şaşılık
Ateşsiz nöbet geçirme
Dengesizlik
Ciltte belirgin solukluk
İdrarda kırmızı renk değişikliği(kanama),
Burun ve diş eti kanaması
Herhangi bir sebeple açıklanamayan ani kusma ve bulantı
Belde veya diğer eklemlerde uzun süreli şişlik ve ağrılar
Boyun, karın, kol ve bacaklarda ele gelen şişlik ve sürekli ağrı
Düşmeyen uzun süreli yüksek ateş

gibi şikayetler başka bir neden ile ilişkilendirilemediği taktirde kanser için tetkik edilmelidir.

Çocukluk çağı lösemilerinde tedavi başarısı önemli oranda arttı

Çocuklar banyo yaptırılırken iyi gözlemlenmelidir

Erken tanı ve doğru tedavi uygulamaları ile kanserli çocukların yüzde 70’i tam olarak iyileşebilmektedir. Ancak geleceğimizin güvencesi çocuklarımızın sağlığı konusunda biz büyüklere çok önemli görevler düşer. Çocuklar banyo yaptırılırken, kıyafetleri giydirilirken dikkatlice gözlenmeli, şikayetlerine kulak kabartılmalı ve şüphelenildiğinde vakit kaybetmeden bir çocuk hekimine danışılmalıdır.

Çocukluk çağı kanserlerinin tedavi yöntemleri

Çocukluk çağı kanserleri erişkin kanserlerinden farklıdır, hem tümör tipi hem de sağkalım oranı hem de tedavi şekli farklıdır. En sık kullanılan dört farklı tedavi türü vardır. Tedaviler bazen tek başlarına, bazen de birden fazla tedavi türü aynı anda uygulanır.

Çocukluk çağı kanserlerinin Ameliyat ile tedavisi

Ameliyat Tümör tedavisinde tümörün tamamının ya da belirli bir kısmının anestezi verilerek vücuttan çıkarılmasıdır.

Çocukluk çağı kanserlerinin Kemoterapi ile tedavisi

Kemoterapi ilaçla tedavidir. Günümüzde genellikle hemşireler tarafından uygulanmaktadır. Ancak ilaç dozlarının kontrolü, uygulama şekilleri, dozajı, yan etkileri tedaviyi yapan hekimin sorumluluğu altındadır. Kemoterapi sürekli damar yolu aracılığıyla, ağızdan, ya da özel bölgelere (beyin omurilik sıvısı içine, karın zarı içine, akciğer zarı içine) doğrudan verilme şeklinde uygulanır. Süre bakımından uygulanan tedavi şemalarına göre farklılıklar gösterir; tedavide 2-3 günden 7-8 güne kadar değişik sürede blok halinde birkaç ilacın birlikte kullanımı söz konusudur.

Ağız yolu, kolay emilen ve sindirim yolunu tahriş etmeyen ilaçlar için uygun bir uygulama biçimidir. Damar yoluna ulaşım için çevre damarları ya da damara giriş cihazları (port ve
kateterler) kullanılır. Kemoterapinin süresi genellikle 6 ay ile 2 yıl arasında değişir.

Çocukluk çağı kanserlerinin Radyoterapi ile tedavisi

Tümörün bulunduğu alana doğrudan X-ışınlarıyla (gözle görülmeyen radyasyon ışınları) ışınlama yapılmasına radyoterapi denir. Radyoterapi çocuklarda mümkün olduğu kadar az kullanılır, özellikle büyüyen organizmalarda büyüme bozukluklarına yol açabileceğinden zorunlu durumlar dışında ilk tercih edilen tedavi değildir.