Çocuk ve ergenlerde psikofarmakoterapi uygulamaları ve öneriler

Yazan Psk. Dr. Derya Gündoğdu
Kategori: Tedavi Rehberleri, Tıp Ders Notları, Üye Yazıları Print

intihar-depresyon-mutsuzPsikofarmakoterapi çocuklarda ve ergenlerde sıkça kullanılmaz. Ancak, ilaç tedavisi genel tedavinin bir parçası olarak belirlenir; özellikle de ciddi psikolojik sorunların tedavisinde. İlaç tedavisi doğru bir şekilde kullanılır ve psikoterapötik ve diğer tedavilerle kombine edilirse, çocuğun zihinsel hastalığını dindirebilir ve iyileşmeyi hızlandırabilir. Çocuklarda psikiyatrik ilaçların kullanımı genellikle uzmanın yönlendirmesini gerektirir. Birinci basamak sağlık hizmeti uzmanları, ilaç tedavisinin bir bölümünün izlenmesinden sorumlu olabilir.

Birinci basamak sağlık hizmeti uzmanları, çocuğun aldığı psikiyatrik ilaçlardan (diğer tıbbi ürünlerle etkileşimleri, yan etkileri, vb.) haberdar olmalıdır. Tüm sağlık uzmanları, çocuğu ve ailesini tedaviye uyum sağlamaları yönünde motive etmek için psikofarmasötiklere karşı olumlu bir tutum benimsemelidir.

İlaç yazmadan önce

İlaç yazılmadan önce, dikkatli bir tanı koyulmalı ve farklı tedavi yaklaşımlarıyla ilgili seçenekler araştırılmalıdır. İlaca başlamanın olası riskleri, ilaca başlanmadığında oluşabilecek risklere karşı değerlendirilmelidir. İlacın sağladığı faydalar da olası risklere karşı değerlendirilir. Psikiyatrik ilaçların önerilme sebepleri, yanı sıra ilacın etki mekanizması ve olası yan etkileri çocukla ve ebeveynleriyle görüşülmelidir. Psikiyatrik ilaçlarla ilişkili olarak en sık görülen korku ve inanışlar da genellikle araştırılmaya değer konulardır. İyi tedavi uyumluluğunun elde edilmesi çok önemlidir.

Depresyonun farmakolojik tedavisi: Antidepresanlara ne zaman başlanmalı

Tedaviye başlamadan önce, izlenecek hedef belirtilerin ve ilacın olası yan etkilerinin tanımlanması yararlıdır. İzlemeyi kimin yapacağı konusunda da uzlaşılması gerekmektedir (ayakta tedavide genellikle ebeveynler, öğretmen, vb. ve yatarak tedavide hasta bakım personeli, hastane oyun terapisti/öğretmen, ebeveynler, vb.). İzlemeye, ilacın etkilerine bağlı olarak tercihen ilaç tedavisinin öncesinde başlanmalı ve izleme yeterli bir süre boyunca sürdürülmelidir. İzleme, standart belirti çizelgelerinin doldurulmasını içerebilir ya da çocuğa özgü bireysel çizelgeler oluşturulabilir.

Tedavi öncesinde ve tedavi sırasında yapılan tetkikler

İlaca başlanmadan önce, hastanın fiziksel ve nörolojik durumunu ortaya koyan bir klinik muayenenin yapılması gerekir. Fiziksel ve nörolojik muayeneler, ilaç tedavisi sırasında belirtildiği üzere tekrarlanmalıdır. İlaca özgü her laboratuar tetkiki ve diğer tetkikler tedaviye başlamadan önce yapılmalıdır. Gerekli laboratuar izlemesinin, vb.nin tedavi sırasında yapılması önemlidir.

Tedavinin başlaması ve durdurulması

Çocuklarda ve ergenlerde psikiyatrik ilaç tedavisine başlandığında, genelde doz kademe kademe artırılır. Benzer şekilde, genellikle tedavi doz kademe kademe azaltılarak kesilir.
Dozaj ve doz sıklığı, çocuklardaki özel metabolik ve diğer karakteristik özellikler nedeniyle, erişkinlere tavsiye edilenden farklıdır. Bazı ilaçların hedef semptomlara etki edebilmesi, ilaç tedavisine başlandıktan ancak birkaç hafta sonra olur.

Çocuklarda ve ergenlerde yeme bozuklukları: Tanı ve tedavi seçenekleri

Çocukların ve ergenlerin merkezi sinir sistemi tam anlamıyla gelişmemiştir ve ilaçların etkileri erişkinlerde görülen etkilerden farklılık gösterebilir.

Kullanılan ilaçlar

Antipsikotik ilaçlar, psikotik belirtilerin yinelenmesini kontrol etmek ve önlemek için kullanılır. Yine bazı nöroleptik ajanlar diğer belirtilerin tedavisinde fayda sağlayabilir (tik bozuklukları, Tourette sendromu, zihinsel bir bozuklukla ilişkili agresiflik, vb.). Çocukların ve ergenlerin tedavisinde, geleneksel ilaçlar yerlerini büyük ölçüde yeni nesil (atipik) antipsikotik ilaçlara bırakmıştır. Antidepresanlar: depresyon tedavisinin yanı sıra, çocuk ve ergenlerdeki panik bozukluk, obsesif kompulsif bozukluk ve diğer bazı anksiyete bozukluklarında serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) kullanılır.

Ancak SSRI’ların kullanımı, özellikle de tedavinin başında, artan huzursuzluk ve ajitasyon ile ilişkilendirilebilir. İlaç, artan intihar riskiyle de ilişkilendirilmiştir. Bu nedenle, bu hasta grubu için tercih edilen SSRI genelde fluoksetindir B. Hasta, tedaviye verdiği yanıt ve olası yan etkiler bakımından dikkatlice izlenmelidir. Diğer antidepresanlar (MAOI’lar, trisiklik antidepresanlar, venflaksasin, mitrazapin, vb.), çocuk ve ergenlerdeki depresyonun tedavisinde genelde kullanılmaz.

Sakinleştirici ilaçlar (benzodiyazepinler, hidroksizin hidroklorür, vb.), diğer tedavilerin yüksek düzeydeki anksiyete durumlarının kontrolünde yetersiz kaldığı, normal uyku düzeninin eski haline döndürülmesinde veya diğer uyku bozukluklarının tedavisinde ilaç kullanımının gerekli olduğu durumlarda, dikkatli bir değerlendirmeden sonra kısa süreli tedavi olarak kullanılabilir. Bu maddeler, gerçek anksiyete bozukluklarının kontrol edilmesinde uzun süreli ilaç tedavisi olarak kullanılmamaktadır.

Alkol veya ilaçları kötüye kullananlar için bakım temin etmek ve sevk işlemleri

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda (ADHD 1) uygulanan ilaç tedavisi; metilfenidat, deksamfetamin ve norepinefrin geri alım inhibitörü olan atomoksetini içerir. Bu maddelerin hepsinin, ADHD’li çocuk ve ergenlerin tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir. Klonidinin etkisi, dikkat eksikliği bozukluğu gösteren hiperkinezili çocukların yanı sıra, tik bozukluklarında ve Tourette sendromunda da çalışılmıştır. Kullanılan doz miktarı hipertonide kullanılan doz miktarından azdır.

Duygu durum dengeleyicileri, çocuklarda yalnızca bipolar bozukluğun tedavisinde değil, aynı zamanda hiperaktivitenin ve agresif davranışsal bozuklukların kontrol edilmesinde de pozitif sonuçlar alınan karbamazepini içermektedir. Karbamazepinin, iyi yan etki profili nedeniyle antipsikotik ilaçlardan daha güvenli olduğu düşünülmektedir. Sodyum valproat, bipolar bozukluk ve agresiflik halinin tedavisinde pozitif sonuçlar vermiştir. Lityum, agresif davranışsal bozuklukların ve duygusal rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Lityum tedavisi sırasında izleme:

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
Araç çubuğuna atla