Geniz eti (adenoid) nedir? Çocuklarda neden büyür? Belirtileri ve tedavisi

Geniz eti, ya da tıbbı adı ile adenoid, boğaz arkasında, bademciklerin üstünde bulunan küçük dokudur. Geniz eti ve bademcikler, zararlı bakterileri, virüsleri yakalayarak vücudu korumaya yardım eder. Geniz eti çocukların en sık enfeksiyonla karşı karşıya kaldıkları 3-7 yaş arasında geçici olarak büyür; ergenlik döneminde küçülür ve yetişkinlikte neredeyse kaybolur. Sık geçirilen enfeksiyonlar, alerjik reaksiyonlar geniz etinin büyümesine neden olur. Büyümüş geniz eti işitme sorunlarına neden olur ve burundan solumayı engeller.  Ağızdan soluma, horlama, uyku apnesi, boyunda beze büyümesi, sinüs veya kulak enfeksiyonları geniz eti büyümesinin belirtileridir. Eğer geniz etleri çok fazla enfekte olursa ameliyatla alınması gerekir; çoğu zaman bademcikler ile birlikte çıkarılır.

Geniz eti (adenoid) nedir?

Çocuk büyüdükçe vücut mikroplarla savaşmak için başka yollar geliştirdiği için önemi azalır. Bu nedenle 5-6 yaşından sonra küçülmeye başlar ve zamanla kaybolur.

Bademcik iltihabı ve hastalıkları neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Geniz eti neden olur?

Adenoid vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olacak antikorlar üretir. Doğumdan itibaren var olan geniz eti, burun boşluğunun arkasını boğaza bağlayan geçitte yer alır ve vücuda solunum yoluyla giren mikropları yakalayarak bebeklerin enfeksiyondan korunmasına yardımcı olur.

Geniz eti ve bademcik ilişkisi

Geniz etinin hücresel özellikleri bademciklerle aynıdır ancak yapısı farklıdır. Her ikisi de enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olan bağışıklık sisteminin parçasıdır. Çocukluk çağında büyüktürler, yaş ilerledikçe boyutları küçülür. Bademciklerin büyümesi; yutma, konuşma problemleri yaratabilir. Adenoidin büyümesi burun tıkanıklığına yol açar; ağızdan solunum, burundan konuşma ve horlamaya neden olur.

Burun tıkanıklığı neden olur? Tedavisi ve doğal çözümler

İltihaplanan geniz etleri ve bademcikler nedeniyle bağışıklık sistemi tam olarak gelişmemiş 3-6 yaş grubu çocuklarda; yoğun ateş, nefes almada güçlük, gece uyku problemleri sık görülür. Antibiyotik kullanımına rağmen kalıcı iyileşme sağlanamıyorsa, tonsillektomi (bademciklerin alınması) ve adenoidektomi (geniz etinin alınması) sıklıkla birlikte yapılır.

Tonsillektomi ve adenoidektomi çocukluk çağı ameliyatlarının başında gelir. Bunun nedeni çocuğun büyüme ve gelişmesinde etkileri bulunan tıbbi gerekliliklerin olmasıdır.

Geniz eti neden büyür?

Adenoid vücuda giren mikropları yakaladığı için bazen bakteriler tarafından boğulabilir ve iltihaplanarak geçici olarak genişler. Enfekte olduklarında büyüyen adenoidler enfeksiyon azaldığında genellikle normal boyutlarına döner. Ancak bazen genişlemiş halde kalabilirler. Çok fazla enfekte olursa çıkarılması gerekebilir. En sık çocuklarda görülür, ancak bazen yetişkinleri de etkiler. Arka arkaya geçirilen enfeksiyonlar, alerji atakları geniz etinin büyümesine neden olabilir. Bazı çocuklarda geniz eti doğuştan büyüktür.

Geniz eti büyümesi belirtileri

• Burun tıkanıklığı, burundan nefes almada zorluk
• Ağızdan nefes alma
• Burundan konuşma
• Hırıltılı solunum, boğaz ağrısı, yutma zorluğu
• Horlama, uyku problemleri
• Uyku apnesi (uyku sırasında birkaç saniye nefes durması)
• Tekrarlayan orta kulak enfeksiyonları, işitme sorunları, kulak ağrısı
• Konuşma sorunlarına neden olabilecek işitme kaybı
• Boyunda şişmiş bezler
• Çatlamış dudaklar, ağız kuruluğu

Çocuklarda orta kulak iltihabı neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Geniz eti büyümesi tanısı

Hastanın şikayetleri doğrultusunda kulak, burun, boğazın fiziksel muayenesi yapılır. Burundan esnek, ince bir endoskop geçirilerek geniz etinin burun gerisindeki açıklığı ne kadar tıkadığı belirlenir. Enfeksiyonu kontrol etmek, ameliyattan önce kanama riski olup olmadığını görmek için kan testi yapılır; bazen boğaz röntgeni gerekebilir. Çocuğun uyku apnesi olup olmadığını anlamak için uyku çalışması yapılabilir. Gece boyunca klinikte uyuması istenen çocuğun solunum ve beyin aktiviteleri elektrotlar kullanılarak izlenir.

Geniz eti büyümesi tedavisi

Geniz eti büyümesi ilaçla tedavisi

Medikal tedavide; hastanın yaşı ve kilosuna göre antibiyotik, ağrı için analjezikler, iltihaplanmaya karşı anti-inflamatuar ilaçlar uygulanır. Şişliğin azalmasına yardımcı olmak için kortizonlu burun spreylerinin (nazal steroidler) kullanımı geniz etini az da olsa küçülterek burun tıkanıklığını azaltabilir.

Çocuklarda bademcik ve geniz eti ne zaman alınmalı?

Geniz eti ameliyatı (Adenoidektomi)

3 yaşın altındaki çocuklar yeterli sıvı alamadıklarından dehidrasyonu önlemek için 1-2 gün hastanede kalmaları gerekebilir. Tam iyileşme genellikle 1-2 hafta sürer. Geniz eti ameliyatı öncesi ve sonrası dikkat edilmesi gerekenler:

• Ameliyattan bir gün önce, gece yarısından sonra hiçbir şey yiyip içmeyin.
• Diyabet, yüksek tansiyon, kalp yetmezliği nedeniyle ilaç kullanıyorsanız ameliyat günü sabahı erken saatte, az miktarda su ile alın.
• Operasyondan önce bir ilaca alerjiniz olup olmadığını mutlaka doktorunuza söyleyin.

Boğaz ağrısı neden olur, ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

Eğer çocuğunuz ameliyat olacaksa;

• Öncesinde sakinleştirici ve güven verici bir tutumla operasyonu ona açıklayın.
• Ameliyat sonrasında çocuğunuza hafif, yumuşak, soğuk sulu gıdalar yedirin. Fazla sıcak sıvılardan birkaç gün kaçının
• Susuz kalmaması için bol sıvı aldığından emin olun. Bol su ağrı ve ateşi azaltır.

• En az 2-3 hafta spor veya zorlayıcı aktivitelere katılmamalıdır.
• Herhangi bir enfeksiyona karşı antibiyotik ve ilk birkaç gün hafif bir ağrı kesici kullanması gerekebilir.
• Çocuğunuz ameliyattan 7 gün sonra yani tekrar düzenli yiyecekler yiyebildiği, ilaç kullanmadığı ve gece boyunca sağlıklı uyuyabildiği zaman okula dönmelidir.

Ağrı kesici ilaçlar nasıl kullanılmalıdır? Türleri ve yan etkileri

Geniz eti ameliyatı ne kadar sürer?

Tüm adenoidektomi prosedürü genellikle 45 dakikadan az sürer. Tonsillektomi ile birlikte yapılırsa anestezik süreç dahil 1 saati bulabilir.

Geniz eti ameliyatı etkili mi?

Geniz eti ameliyatı sonrası

Adenoidektomiyi takip eden hafta iyileşme sürecinde aşağıdakiler yaşanabilir:

• Boğaz ağrısı: Ameliyattan hemen sonra başlayan, 1 hafta-10 gün süren boğaz-kulak ağrısı, yutma güçlüğü, tat almada değişiklik, çene ekleminde basınç hissi olabilir.
• Ateş: Sıvı kaybı ve hafif ateş beklenilen bir durumdur. Ateş 38 derecenin üzerine çıkarsa; uyuşukluk, mide bulantısı, kusma, baş ağrısı görülürse doktorunuzu arayın.
• Ağızdan solunum: Boğazda oluşan ödem ve ağrı nedeniyle ağızdan solunum, horlama, ses değişikliği, burundan konuşma görülebilmektedir. Ameliyattan 10-14 gün sonra solunum normale döner. Düzelme olmazsa konuşma terapisi yapılmalıdır.

Geniz akıntısı neden olur? Ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

• Ağızda kabuklanma: Adenoidlerin çıkarıldığı bölgede kalın, beyaz kabuklar gelişmesi normaldir, çoğu kabuk ameliyattan 10 gün sonra küçük parçalar halinde düşer. Bu kabuklar geçici olarak ağız kokusuna neden olabilir.
• Kanama: Ameliyat sonrası ilk birkaç saat ile 4-8’inci günler arası kanamanın en sık olduğu dönemlerdir.Hafif burun kanaması da görülebilir.

Geniz eti ameliyatı riskleri

Bireylerin ameliyata yanıtları, iyileşme sonuçları farklılık gösterdiğinden birçok risk ortaya çıkabilir. Olası komplikasyonlar:

• Kanama (nadir olarak kanamanın durdurulması için ikinci bir müdahale gerekebilir)
• Yumuşak damak yetmezliği
• Genizde daralma (nadir ama ciddi bir komplikasyondur; geniz mukozasında hasar oluşturulduğunda iyileşme sırasında geniz boşluğu daralır, burun tıkanıklığı, konuşma bozukluğu ortaya çıkar)
• Alerjik reaksiyonlar, solunum problemleri
• Çok nadir durumlarda kan nakli
• Akciğer enfeksiyonu
• El-ayakta hareket kısıtlılığı, güçsüzlük
• Pıhtı oluşumu (50 yaş üstü hastalarda risk daha fazladır)
• Kalpte zorlanmaya bağlı kalp krizi veya felç
• Kilolu, sigara içen hastalarda kalp, akciğer komplikasyonları

İltihap neden olur? Belirtileri, tedavisi ve kurutan diyetler

Geniz eti ameliyatı gerektiren durumlar

• Üst solunum yolunun geniz eti büyüklüğüne bağlı olarak tıkanması
• Sürekli burun tıkanıklığı,
• Kötü huylu tümör şüphesi
• Çene, ağız ve diş yapısını bozan geniz eti büyümeleri
• Sık tekrar eden geniz eti enfeksiyonları
• Geniz eti iltihaplanmasına bağlı olarak sık orta kulak iltihabı geçirilmesi.
• Düzelmeyen sinüzit atakları
• Düzelmeyen orta kulak iltihabı ve sıvı birikmesi
• Kronik geniz eti iltihabı, ağız kokusu
• Uyku apnesi, kalp yetmezliği
• Büyüme-gelişme geriliği, konuşma bozuklukları

Kanın pıhtılaşma özelliğinin bozuk oluğu hastalarda geniz eti ameliyatı yapılmamalıdır. Yarık damak durumunda, geniz eti dokusu, normal konuşma ve yumuşak damağın boğazı kapatması için gerekli olduğundan, geniz eti ameliyatından kaçınılması gerekir.

Geniz eti hangi durumlarda alınmamalıdır?

Yarık damaklı çocuklarda ve damak kaslarında gevşeklikle seyreden bazı nörolojik hastalıklarda geniz etinin alınması yumuşak damak yetmezliğine yol açar. Geniz etinin alınmasıyla damak gerisinde meydana gelen boşluktan genize gıdalar kaçabilir, konuşma problemleri görülebilir. Ayrıca:

• Akut geniz eti, üst solunum yolları enfeksiyonu olması
• Kanama, pıhtılaşma bozuklukları olması durumunda da geniz eti alınmaz.

Geniz eti kaç yaşında alınabilir?

Geniz etinin alınması bazen tek başına, bazen de kulaklara tüp takılması ve bademciklerin alınmasıyla birlikte uygulanır. Adenoidin alınmasıyla bağışıklık sisteminin çalışmasında bir eksiklik oluşmaz. Adenoidin 1-2 yaşından önce alınması nadiren gereklidir. Ancak bazı bebeklerde doğuştan büyümüş olabileceği için beslenme ve nefes almada sorun yaşanıyorsa alınabilir. Zamanında alınmazsa kronik orta kulak iltihabı, sinüzit, sürekli ağız solunumuna bağlı yüz-çene kemiklerinde şekil bozuklukları, dişlerde çarpılmalar oluşabilir.

Sinüzit neden olur? Ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Çocuklarda geniz eti büyümesi

Geniz eti çocukların yüz yapısını değiştirebiliyor

Geniz eti iki ana nedenle sorun yaratıyor. Birincisi; çok büyüdüğünde mekanik olarak genizi kapatıyor ve tıkayıcı uyku apnesi denilen uykuda solunumun duraklamasına kadar varan ciddi problemler yaratıyor. İkinci neden ise; geniz eti mikroplarla istila edildiğinde bir çöplük gibi onların büyümesine ortam hazırlıyor.

Bu durum, geniz etinin yerleştiği anatomik bölüm tam bir kavşak olduğundan, üst ve alt solunum yollarında tekrarlayan enfeksiyonlara sebep oluyor. Problemin uzun sürmesi ise çocuklarda yüz yapısını değiştirmeye kadar varabiliyor.

Geniz etinin neden olduğu uykusuzluk zeka gelişimini etkiliyor

Kaliteli uyku, özellikle çocuklar için büyük önem taşıyor. Çocuklar gün içinde gördüklerini gece uykularında öğreniyorlar. Geniz eti büyüyen çocuk düzgün ve sağlıklı uyku uyuyamıyor. Bu çocuklar, horluyor, hatta uykuda nefesleri bir süreliğine durabiliyor.

Ağzı açık uyumak zorunda olan çocuk solunum için burnunu kullanamıyorsa kalitesiz ve kötü bir uyku dönemi geçirir. Fizyolojik solunum burun solunumudur. Öğrenmenin uykuda olabilmesi için uyku hijyeninin hiçbir şekilde bozulmaması gerekiyor.

Çocuk psikolojik olarak da ameliyata hazırlanmalı

Ameliyat olacak çocuğun, ruhsal olarak da ameliyata iyi hazırlanması gerekir. Aksi halde, özellikle çocuklarda, kabus, idrar kaçırma, anksiyete gibi ruhsal sorunlar görülebilir.

Günümüzde hastalar daha ailelerinin yanından ayrılmadan verilen ilaçlar ile rahatlatılmakta ve ağlamadan ameliyathaneye alınmaktadır. Rahat ve huzurlu şekilde anesteziye başlandığı zaman da ameliyat bittiğinde yine ailelerinin yanında uyanıp çoğu zaman onların yanından ayrıldıklarını bile anlamamaktadırlar.

Kulak zarı delinmesi neden olur? Zar yırtılmasının belirtileri ve tedavisi

Erişkinlerde geniz eti büyümesi

Geniz eti ergenlik dönemiyle birlikte küçüldüğü için yetişkinlerde ameliyata gerek olmaz. Tekrarlayan enfeksiyonlar bağışıklığın gelişmesiyle 6 yaşından sonra azalır ve ergenliğin başladığı 12-13 yaşlarında seyrekleşir. Ancak bazı yetişkinlerde ilerleyen yaşlarda hayat kalitesini düşürecek derecede tekrar büyüyebilir.

Erişkinlerin yaklaşık %20’sinde geniz eti büyümesine bağlı burun tıkanıklığı gelişebilmektedir. Bu bölgelerde ortaya çıkabilen tümörlerin asimetrik büyümeleri, normal görünümün belirgin derecede değişmesi, boyunda şişlikler olması durumunda vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekiyor.

Geniz eti iltihabı

Geniz etinin girintili çıkıntılı yapısı nedeniyle hastalığa neden olan mikroplar içinde barınır. Bu sebeple büyük olmayan geniz eti bile, içerdiği mikroplardan ötürü enfeksiyona neden olabilir; kulaklarda, burun ve sinüslerde tekrarlayan iltihaplanmalara yol açabilir. Kronik enfeksiyon nedeniyle tekrarlayan sinüzit ve orta kulak enfeksiyonları; kulak zarında çökme, orta kulakta sıvı toplanmasına neden olabilir.

Geniz eti büyümesi sorunu için öneriler ve uyarılar

• Taburcu olurken doktorunuz antibiyotik ve ağrı kesici ilaç yazacaktır. Bu ilaçları en az bir hafta süreyle kullanmanız gerekir. Doktorunuzca önerilmeyen ilaçları kesinlikle kullanmayın. Bulantı ve kusmayı artırabileceğinden boş mideye ilaç almayın.
• Sigara tedavinin ve ameliyatın başarısını kötü yönde etkiler, anestezi risklerini arttırır.
• Tuzlu su ile burun ve geniz yıkanması, salgıların temizlenmesi açısından yararlıdır ve bazı hastalarda burun tıkanıklığını azaltır. Aynı zamanda tuzlu burun damlaları pıhtıların erimesine ve ödemin azalmasına yardımcı olmak için kullanılabilir.
• Anestezi esnasında kullanılan sakinleştirici, ağrı kesici ilaçlara bağlı olarak refleksleriniz geçici bir süre etkilenecektir. Bu nedenle ilk 24-48 saat içinde dinlenin.
• Ameliyattan sonra 5-7 gün süreyle bedensel yorgunluklardan ve kan basıncını yükselten aktivitelerden sakının.
• Soğuk kompres ağrıya yardımcı olabilir ve şişliği azaltabilir.
• Ameliyattan sonraki ilk 14 gün içinde çocuklar daha kolay enfeksiyon kapabilir; hasta insanlarla temastan kaçınılmalıdır.
• İlk birkaç hafta baharatlı, sıcak, sert yiyecekler yemeyin. Su, meyve suyu, dondurma, yoğurt, puding, elma püresi, tavuk-et suyu, yumuşak pişmiş etler ve sebzeler, soğuk sıvılar ve tatlılar boğazı rahatlatır.
• Bazı çocuklar alışkanlık kazandıkları ağız solunumuna devam edebilir; bunu fark ettiğinizde burnundan nefes almasını hatırlatın. Ayrıca bknz:>>>

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör