Check-up nedir? Kimlere, ne zaman ve nasıl yapılmalıdır?
Check-up, kişinin belli aralıklarda riski yüksek hastalıklara karşı belli tanı testleri ile muayene edilmesidir. Kişini taşıdığı riskler dikkate alınarak doğru zamanda yapılması durumunda pek çok ölümcül hastalıktan koruyabilir. Özellikle kanser gibi bazı riskli ve tedavisi zor olan hastalıklar bu sayede erken teşhis edilebilir. Hiçbir şikayet ve hastalık olmasa da düzenli olarak yılda bir kez yaptırılacak check-up ile erken dönemde belirti vermeyen ve sinsice ilerleyen hastalıklar yakalanabiliyor. Çok kısa bir zaman ayırarak yaptırabileceğiniz check-up ile sağlığınızın durumunu, başlangıç aşamasında olan hastalıklarınızı öğrenebilir; erken teşhisle zamanında tedavi olabilirsiniz.
İçindekiler
Check-up nedir?
Check-up taramaları profesyonel bir sağlık ekibi tarafından tıbbının en modern laboratuar ve görüntüleme olanaklarından yararlanılarak gerçekleştirilir. Önlem almanın tedavi etmekten daha kolay olduğu prensibine dayanan check-up; yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen yatırımlardan biridir.
Bir anda yapılan ciddi bir harcama gibi görünse de aslında yıllık fiziki muayene az bir değer taşır; akut veya kronik ciddi olaylardan kaynaklanan hastalık, özellikle kanser ve ölümlerin erken teşhis edilerek tedavi edilmesinde önemli bir rol oynar.
Check-up kişiye özel olmalıdır
Check-up sadece tetkiklerden oluşan bir süreç değildir. Bu tetkikler öncesi yapılacak uzman doktor muayenelerinde kişinin şikayeti, hikayesi, özgeçmişi, soy geçmişi, alışkanlıkları ve varsa kullandığı ilaçlar ait alınacak bilgiler, kişiye özel tetkiklerin eklenmesini sağlayarak en güvenilir sonuca varılmasını amaçlar.
Elde edilecek sonuçlar uzman hekimler tarafından yorumlanır. Bu nedenle hekim muayenesinin olmadığı bir check-up düşünülemez. Herhangi bir hastalığı ve yakınması olmayan kişilerin bile yılda en az bir defa 20’li yaşlarda kolesterol, kan şekeri ve kan basıncını ölçtürmesi gerekir.
Kan şekeri nedir? Nasıl ölçülür? Yüksekliği ve düşüklüğü neden olur?
Check-up kansere karşı hayat kurtarır
Check-up programlarında kanserler için kişinin yaş ve cinsiyetine uygun olarak dizi screen testleri bulunur. Herhangi bir kanser belirtisi olmadan kişide kanseri araştıran screen testleri hayat kurtarıcı olabilir. Örneğin kolon kanserinin erken tanısı için ABD 50 yaşından sonra her yıl dışkıda gizli kan ve 5 yılda bir kolonoskopi önermektedir.
Yaşla birlikte önemi artan; özellikle 50 yaş üzeri erkeklerde kalp damar hastalıkları, akciğer, prostat ve kolon kanseri; bayanlarda menopoz şikayetleri ve kemik erimesi, kalp-damar hastalıkları, meme ve rahim kanseri gibi problemleri teşhis etmek üzere içeriği genişletilmiş yıllık check-up programları uygulanır. Ortaya çıkan riskli durumlar için kontroller daha kısa aralıklarla önerilir.
Check-up neden yapılır?
Kişi hasta olmasa bile genetik yatkınlık, yaşam tarzı, sigara gibi kötü alışkanlıklar nedeniyle bazı hastalıklara karşı çok yüksek bir risk altında olabilir. Özellikle sinsi ilerleyen bazı hastalıklar uzun süre belirti vermeyebilir. Bu nedenle kişiler sağlıklı bile olsalar, belli bir yaştan sonra risk durumlarına göre düzenli olarak belli testlerden geçirilmelidir.
HbA1C testi nedir? Nasıl yapılır? Hemoglobin A1C ne işe yarar?
Hekim önerisine göre düzenli aralıklarla Check-up yaptırmak kişiyi pek çok ölümcül hastalıktan koruyabilir. Örneğin bazı kanser türleri artık erken aşamada teşhis edildiğinde çok yüksek bir tedavi şansına sahiptir. Yine diyabet, yüksek tansiyon ve kronik börek hastalığı çok yavaş ilerleyen hastalıklardır. Bu hastalıklar erken aşamada tespit edildiğinde gelişmesi önlenebilir ve tedavi şansı çok yüksektir. Check-up sayesinde bu tür sorunlar kolayca tespit edilip tedavi edilebilir. Aksi halde zamanla ilerler ve ölümcül olabilir.
Check-up nasıl yapılır?
Her check-up’ta kan basıncı, kalp ve solunum hızı, ateş, genel görünüm gibi hayati bulgulara bakılır; daha sonra kardiyoloji, göğüs hastalıkları, kulak burun boğaz, nöroloji, dermatoloji, kadın doğum, üroloji, iç hastalıkları muayeneleri yapılır. Erkekler için ayrıca testis, fıtık ve prostat muayenesi; kadınlar içinse meme ve pelvik muayene yapılır. Ardından hekimin belirlediği tam kan sayımı, kimya paneli, idrar tahlili gibi laboratuvar testleri istenir. Bunun dışında muayenede ortaya çıkan bulgulara göre testler de yaptırmanız gerekebilir.
Hastanelerin check-up programlarının içeriğinde hastanın yaş ve klinik özelliklerine göre; hekim muayeneleri, hematolojik tetkikler, kalp risk faktörlerinin araştırılması, metabolizma, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri ve kan elektrolitlerini içeren biyokimya tetkikleri, hormon tetkikleri, enfeksiyon araştırması, radyolojik tetkikler, endoskopik muayeneler ve kanser tarama testleri yer almalıdır.
Mamografi nedir? Ne için, nasıl çekilir? Sonucu nasıl değerlendirilir?
Check-up için gelirken..
- Hamileyseniz veya kuşkularınız varsa, işlemlere başlamadan önce mutlaka doktorunuza bildiriniz.
- Daha önceden yapılmış testler veya tetkik sonuçlarınız varsa beraberinizde getiriniz.
- Mutlaka önceden randevu alınız ve randevunuza gelirken hiçbir şey yemeden ve içmeden geliniz (8-12 saatlik bir açlık süresi gereklidir).
- Rahat bir kıyafetle geliniz.
- Sürekli kullandığınız ilaçlarınız varsa, mutlaka check-up doktorunuza iletiniz.
- Bayanların mümkünse adet dışı günleri tercih etmeleri gerekmektedir.
YAZIYI PAYLAŞ
Hekim Hakkında
Dr. Onur Duygu
Sağlık Yöneticisi,Check Up Hekimi
Kadınlarda ve erkeklerde en sık görülen kanser türleri ve tedavileri
İSTAHED: Herkese bedava Check-Up” yarardan çok zarar verebilir
Okul sağlık bakımında doktor kontrolleri
Kan grupları: Hangi kan grubu kime kan verip kimden alabilir?
Hangi yaşta hangi check-up uygulaması yapılmalı?
YORUMUNUZ VAR MI?